Osmanlı Devleti arka arkaya yenilgiler alınca orduda yenilikler yapmaya başladı. Avrupa tarzında yeni bir ordunun kurulmasına ve askeriyenin teknik sınıflarının modern gelişmelere uygun olarak düzenlenmesine karar verildi. Birçok yeni kanun çıkarılarak, düzenlemeler yapıldı. Nizam-ı Cedid askerinin oluşturulmasına, alınan büyük mağlubiyetlerden dolayı ilk başta bir tepki olmadı. Başlangıçta yeni askerî teşkilat 12 bin kişi olarak tasarlandı. İstanbul’un yanısıra Anadolu’da da Nizam-ı Cedid askeri yetiştirildi. Yeniçerilerin ıslah edilmeye çalışılması ise bir sonuç vermedi.

Top dökümhaneleri ve silahhaneler modernize edildi. Humbaracı ve lağımcı ocaklarında düzenlemeler yapıldı. Nizam-ı Cedid askerleri için Levent ve Selimiye’de kışlalar yapıldı. Fransa başta olmak üzere Avrupalı devletlerden askeri uzmanlar getirilerek, onların teklifleri doğrultusunda yeniliklere başlandı. Nizam-ı Cedid’in uygulanması için gereken parayı karşılamak amacıyla İrad-ı Cedid hazinesi oluşturuldu.

Tütün, kahve, şarap gibi maddelerin vergileriyle, diğer bazı gelirler bu hazineye bağlandı. 1775’te kurulmuş olan Deniz Mühendishanesi ıslah edildi. 1795’te Kara Mühendishanesi açıldı. Bu okullara gereken kitapların basımı için Mühendishane Matbaası kuruldu ve bir kütüphane oluşturuldu.

Donanma yeni baştan dizayn edildi. Tersane genişletildi, gemiler modernleştirildi. Donanmadaki askerler arasında yeni bir hiyerarşik düzen oluşturuldu. İdari sistem yeniden örgütlendirilmeye çalışıldı. Yeni yapılan mülki taksimatla Anadolu ve Rumeli toprakları 28 eyalete ayrıldı.

Beylerbeyilerinin 3 seneden önce değiştirilmemeleri yönünde karar alındı. Ayrıca memurların düzgün çalışmaları, halkı mağdur etmemeleri için de önlemler arttrıldı. Ulema ile ilgili yeni bir kanun çıkarılarak, bu sınıfın ıslahına çalışıldı. Ticari ve iktisadi sahalarda bazı yenilikler yapıldı. Zahire Nezareti kurularak, zahire dağıtımı ve toplanması yeniden düzenlendi. Osmanlı parasının korunması için tedbirler alındı.