ALS, (Amyotrofik lateral skleroz) merkezi sinir sisteminde, omurilik ve beyin sapı adı verilen bölgede nöronların kaybından meydana gelen bir hastalık türüdür.

ALS'NİN ORTAYA ÇIKMASINDAKİ SEBEPLER NELERDİR?

ALS'nin kesin olarak neden kaynaklandığı bilinmemekle beraber gen mutasyonu, beyinde kimyasal dengesizlik veya bağışıklık sistemindeki sorunların bu hastalığa yol açtığı tahmin edilmektedir. Ayrıca sigara içenlerde ve çeşitli kimyasallara maruz kalan kişilerde bu rahatsızlığın ortaya çıkma riskinin daha yüksek olduğu saptanmıştır.

ALS BELİRTİLERİ NELERDİR?

ALS, başlangıç aşaması, ileri aşama ve son aşama. olmak üzere 3 aşamaya ayrılmaktadır.

İlk aşamada ALS belirtileri

Bu aşamada belirtiler yavaş ve sinsi gelişir. Hastalar bazı erken belirtileri diğer bazı ilişkisiz nörolojik durumlarla karıştırma eğilimindedirler.

• Hastanın eliyle cisimleri kavrama gücü azalır.

• Yorgunluk

• Kas ağrıları

• Kas krampları

• Kas seğirmeleri

• Anlaşılmaz ve bozuk konuşma

• Kol ve bacaklarda zayıflık

• Artan sakarlık

İleri aşamada ALS belirtileri

• Kaslar zayıflar

• Kol ve bacaklar güçsüzleşir

• Kol ve bacak kasları kısalır ve hareketler kısıtlanır

• Hareketsizlik ortaya çıkar.

• Kas spazmı ve ağrıları artar

• Bazı kol ve bacak kasları anormal biçimde sertleşir (spastisite)

• Kaslarda ağrı

• Eklemlerde ağrı

• İlerleyen yeme ve içmeyi zorlaştıran yutma güçlüğü (disfaji)

• Salya akışı

• Esneme

• Çene ağrıları

• Konuşma sorunları

• Kişilik ve duygusal durumda değişiklik

• Hafıza ve bazı bilişsel değişiklikler

• Bunama (az bir kesimde görülür)

• Nefes alma problemleri

• Nefes darlığı

ALS HASTALIĞI NASIL TEŞHİS EDİLİR?

• Kan ve idrar testi

• MRI Taraması (Manyetik rezonans görüntüleme)

• EMG (electromyography)

• Sinir iletim Çalışmaları

• TMS (Transcranial magnetic stimulation)

• Lomber ponksiyon (Belden sıvı alınması)

• Kas biyopsisi

ALS HASTALARI NASIL DAVRANIŞLAR GÖSTERİR?

Hastaların büyük çoğunluğu ALS olduklarını öğrendiğinde büyük bir şok geçirirler.

İnkar: Hasta kendisinde hiçbir şeyin yanlış olmadığını düşünür.

Öfke: Hasta, çevresindeki kişilere karşı sinirsel tepkiler gösterir.

Anlaşma ve pazarlık: Hasta doktora hayatını uzatacak tedaviler konusunda sorular sorar ve onunla anlaşmaya çalışır.

Depresyon: Hasta kaderine teslim olur ve hayata olan ilgisini kaybeder.

ALS HASTALARI İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

Kalıtım: ALS hastalıklı ebeveyne sahip bir çocukta hastalığın gelişme şansı % 50`dir.

Yaş: 40 yaşından sonra ALS riski büyük bir ölçüde artmaktadır.

Cinsiyet: Erkekler ALS hastalığına kadınlardan çok daha yatkındırlar. Ancak 70 yaşından sonra her iki cins için de risk oranı aynıdır.

Yaşanılan yer: ALS'nin görülme sıklığı Japonya, Batı Yeni Gine ve Guam`da dünyanın diğer bölgelerine göre daha yüksektir.

Askeri deneyim: Askeriye'de bulunmuş kişilerde hastalığın görülme oranı daha fazladır.

ALS KİMLERDE GÖRÜLÜR?

ALS, dünyanın her yerinde ortaya çıkabilmekle beraber genellikle erkekler görülür. Ortalama başlangıç yaşı 55'tir. Ancak genç kesimde de bu rahatsızlığa rastlanılmaktadır. Öte yandan yapılan araştırmalara göre her yüz bni kişiden yılda 2-6'sı ALS'ye yakalanmaktadır.

ALS GENETİK BİR HASTALIK MIDIR?

ALS'nin %90'ı sporadik (nadir görülen) %10'u da ailesel faktörlerden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle hastalığın büyük çoğunlukla kalıtımla ilgisiz

ALS HASTALIĞI BULAŞICI MIDIR?

Hawking 21 yaşında ALS hastalığına yakalanmış ve 50 yılı aşkın bir süredir bu hastalıkla yaşamaktadır.

ALS'NİN TEDAVİSİ VAR MI?

ALS'nin günümüzde herhangi bir tedavisi bulunmamaktadır. Belirtileri azaltmak için çeşitli ilaçlar ve fizik tedavileri uygulanmaktadır.

ALS HASTALIĞINDA TEDAVİ SEÇENEKLERİ NELERDİR?

Riluzole, ALS'li kişilere verilen tek özel ilaçtır. Bu tedavi hastanın ömrünü uzatmakla kalmayıp, aynı zamanda hastalarda solunum cihazına bağımlılığını geciktirmektedir.