ABD'nin F-35 satış sözleşmelerinde sunduğu zorluklar ve uçaklarla ilgili başlayan özgünlük tartışmalar bazı ülkeleri bezdirdi. Ve rota Türkiye'nin Kaan'ına çevrildi.

ABD'nin F-35 satış sözleşmelerinde sunduğu zorluklar ve uçaklarla ilgili başlayan özgünlük tartışmalar bazı ülkeleri bezdirdi. Ve rota Türkiye'nin Kaan'ına çevrildi.

Aydınlık'ta yer alan habere göre, Asya savunma yayınları Suudi Arabistan'ın 5. nesil KAAN hayalet savaş uçağına tekrar “göz diktiğini” yazdı. Suudilerin aklından geçenin 100 adet yeni nesil Türk jetini Hava Kuvvetleri filosuna katmak olduğu belirtiliyor.

Riyad uzun süredir 5. nesil savaş uçağı satın almak istiyor ancak Amerika'nın en önemli savunma müşterilerinden biri olmasına rağmen İsrail'in baskısıyla F-35 hayalleri suya düştü. Zira en sert direnç Washington'daki savunma kurumlarından değil, F-35'in Riyad'a ihracatının Tel Aviv'in Arap komşuları üzerindeki sıkı sıkıya koruduğu “Nitelikli Askeri Üstünlük” (QME) gücünü azaltacağı için İsrail ve onun ABD Kongresindeki güçlü lobi aygıtından geliyor.

İsrail, 2020 yılında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE)'ne 50 adet F-35 satışı önerisine, mutabakat İbrahim Anlaşmaları şemsiyesi altında dönemin Başkanı Donald Trump tarafından şahsen onaylanmış olmasına rağmen şiddetle karşı çıktı ve engelledi.

Trump 2021'de diğer teknolojilerle birlikte 50 adet F-35 satışını bir kez daha onaylasa da karar daha sonra Biden yönetimi tarafından askıya alındı. BAE 2024'te artık F-35 ile ilgilenmediğini açıkladı.

İsrail için F-35'lerin Arap ülkelerine ve son günlerde görüldüğü üzere Türkiye'ye ihracatı, bölgesel güç dengesinde potansiyel bir değişimi temsil ediyor ve düşük gözlemlenebilir (hayalet) savaş kabiliyeti ile ağa bağlı savaş sistemleri üzerindeki tekelini tehdit ediyor.

Bu kaygı havadan havaya füze teknolojisini de kapsamakta olup İsrail, AIM-120 AMRAAM ve MBDA Meteor gibi uzun menzilli ve görüş ötesi mühimmatların Mısır'ın F-16 ve Rafale filoları ile bölgedeki diğer ülkelere ihraç edilmesine de karşı çıkıyor.

Aynı şekilde Suudi Arabistan'ın F-35 teklifini karmaşık hale getiren de Washington tarafından dayatılan, Riyad'ın İsrail'i resmen tanıması ve diplomatik ilişkilerini normalleştirmesi gibi siyasi açıdan patlayıcı ön koşullar. Riyad bu teklifi, İsrail Filistin topraklarındaki işgalini sürdürürken ve Gazze'deki askeri operasyonlarına devam ederken siyasi açıdan savunulamaz olarak görülüyor. Filistin'de iki devletli çözüm sağlanmadan Tel Aviv ile ilişkileri normalleştirmeyi kabul etmiyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu bu talebi kesinlikle reddediyor. Suudiler de bu bağlamda, hem ABD'ye olan silah bağımlılığı azaltmayı ve hem de İsrail'in kaprislerinden kurtulmayı amaçlayan stratejik bir yeniden ayarlama için KAAN'ı yeniden gündemine almış gibi görünüyor.

Sonuç olarak KAAN sadece teknolojik bir ikame olarak değil, aynı zamanda başta ABD olmak üzere tek bir tedarikçiye aşırı bağımlılıktan korunmak için tasarlanan daha geniş bir savunma çeşitliliği politikasının bir parçası olarak göze çarpıyor.

Şu anda Suudi Kraliyet Hava Kuvvetleri (RSAF) Amerikan F-15'leri ve Avrupalı Eurofighter Typhoon'lardan oluşan güçlü ama karışık bir envantere sahip. KAAN'ın eklenmesi operasyonel esnekliğini derinleştirirken Riyad'ın stratejik tedarik felsefesinde temel bir evrime işaret edecek. Buna karşılık Riyad, aralarında Çin ve Rusya'nın da bulunduğu diğer büyük güçlerle stratejik yakınlaşmasını hızlandırarak bir dizi gelişmiş silah platformunu güvence altına aldı ve kendisini çok kutuplu silah pazarında önemli bir oyuncu olarak konumlandırdı.

Suudi Arabistan'ın Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAI) tarafından geliştirilmekte olan KAAN'a olan ilgisi ilk olarak geçen yıl aralık ayında bildirilmişti ve eğer hayata geçseydi Krallık tarihindeki en büyük Batı dışı savaş uçağı alımlarından birini temsil edecekti. Savunma çevrelerine göre yeni potansiyel anlaşma ilk olarak 2024 Aralık ayında, Suudi Kraliyet Hava Kuvvetleri Komutanı Prens Turki bin Bandar Al Saud'un Türkiye'ye yaptığı resmi ziyaret sırasında ele alındı ve devam eden müzakerelerin ciddiyetinin altı çizildi.

Prens Turki, üst düzey temasları sırasında Türkiye'nin hızla gelişen askeri-sanayi kompleksinin üç temel direği olan Roketsan, Aselsan ve TAI gibi Türk savunma devlerinin üst düzey yöneticileriyle bir araya geldi. Görüşmelerin teknoloji transferi ve lisanslı yerel montaj önerilerini kapsadığı ve Suudi Arabistan'ın endüstriyel ortaklıklar yoluyla yerli havacılık yeteneklerini geliştirme hedefinde potansiyel bir kilometre taşını işaret ettiği bildirildi.

Türk Hava Kuvvetlerinin, uçak seri üretime girdiğinde 100'den fazla KAAN savaş uçağı kullanması öngörülüyor; uzmanlar bunu platformun performansına ve operasyonel uygulanabilirliğine yönelik Türk ordusunun güveninin açık bir işareti olduğunu vurguluyor. İlk 20 KAAN Blok 10 uçağının 2028 yılına kadar Türk Hava Kuvvetleri'ne teslim edilmesi bekleniyor. TUSAŞ, 2029 yılına kadar ayda iki KAAN savaş uçağı üretim hızına ulaşmayı hedefliyor; bu da yıllık yaklaşık 2,4 milyar dolar gelir akışı anlamına gelecek ve uçağın hem ticari hem de stratejik önemini pekiştirecek. KAAN'ın Türkiye'nin gelecekteki hava muharebe filosunun bel kemiği olması planlanıyor.