Bu sene dördüncüsü yapılan Antalya Diplomasi Forumu'nun teması "Ayrışan Dünyada Diplomasiyi Sahiplenmek" olarak belirlendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın konuşmasıyla açılan ADF'ye 20 kadar ülkenin devlet ve hükümet başkanı, 60 kadar ülkenin dışişleri bakanının katılması bekleniyor.

Bu sene dördüncüsü yapılan Antalya Diplomasi Forumu'nun teması "Ayrışan Dünyada Diplomasiyi Sahiplenmek" olarak belirlendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın konuşmasıyla açılan ADF'ye 20 kadar ülkenin devlet ve hükümet başkanı, 60 kadar ülkenin dışişleri bakanının katılması bekleniyor.

Afrika, Ortadoğu ve Balkanlar'dan gelen temsilcilerle ilerleyen bir platforma dönüşmesi açısından dikkat çekiyor. ADF'de tartışılan konuların daha çok "küresel Güney"in ilgi alanını cezbeden bir bakış açısıyla ele alınması, Batı'nın eleştirel bir dille anılması ADF'den çıkacak sonuçların değerlendirilmesi açısından önem taşıyor.

11-13 Nisan günleri arasında Belek'teki NEST Kongre Merkezi'nde düzenlenen ADF, diplomasinin bölgesel ve küresel meselelerin çözümündeki rolüne yeniden odaklanılması ve sorunların çözümü için diyalog ve diğer yöntemlerin öncelenmesi gerektiğine vurgu yapacak.

ADF'nin resmi web sitesinde yer alan açıklamalar da artan jeopolitik gerilimler, küresel eşitsizlikler ve teknolojik dönüşümlerin getirdiği belirsizlikler gibi unsurların yarattığı belirsizliklere işaret ediyor ve forum katılımcılarının bu sorunlara yanıtlar üretmesinin beklendiğini kaydediyor.

Açıklamalara göre, bu seneki ADF'ye 20'den fazla devlet ve hükümet Başkanı, iki meclis başkanı, 74 bakan, 23 bakan yardımcısı, 11 milletvekili başta olmak üzere yaklaşık 140 ülkeden 450'ye yakın temsilci katılacak. ADF, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın bugün yaptıkları açılış konuşmalarıyla resmen başladı.

Erdoğan'ın konuşmasında İsrail ve Suriye vurgusu Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmasında, komşu ülkelerle iyi ilişkiler tesis ederek Türkiye etrafında "barış ve güvenlik kuşağı" oluşturma çabasında olduklarını söyledi. İsrail'in politikalarını eleştiren Erdoğan, "terör devleti" olarak nitelediği İsrail'in "Filistin halkına karşı apaçık bir soykırım uyguladığını" da ekledi. Türkiye'nin Suriye'de İsrail'le yaşadığı gerilim hakkında da "Soğuk kanlılığımızı, meseleleri diyalog yoluyla çözme tavrımızı kimse yanlış anlamamalı, sükunetimiz birilerini hatalı heveslere sürüklememeli" ifadelerini kullandı: "Suriye'nin toprak bütünlüğünün muhafazasında Trump ve Putin başta olmak üzere, bölgede nüfuz sahibi aktörlerle anlayış birliği ve yakın diyalog halindeyiz."

Türkiye ve İsrail arasında yaşanan 'Suriye gerilimi' hakkında neler biliniyor? Hakan Fidan: 'İsrail ile çatışmasızlık mekanizması kurulmalı' Erdoğan küresel ekonomik gelişmeler hakkında ise "Gümrük tarifeleri üzerinden kızışan ticari rekabetin yıkıcı hale gelmemesi için elimizden geleni yapıyoruz, Türkiye bu sürecin kazananlarından biri olacak" dedi.

Trump'ın gümrük vergileri Türkiye'yi nasıl etkileyebilir? Çok sayıda ülkeyle ikili görüşme Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ayrı ayrı görüşmeleri beklenen liderler arasında Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kıbrıslı Türk lider Ersin Tatar, Macaristan Cumhurbaşkanı Viktor Orban ile Somali, Endonezya, Gine Bisseau, Kosova ve Karabağ gibi ülkelerin cumhurbaşkanları geliyor.

Türkiye-İsrail görüşmelerinde Azerbaycan nasıl bir rol oynuyor? 8 Aralık'ta Esad yönetiminin devrilmesinin ardından Suriye'de iktidarı ele geçiren Ahmed Şara'nın da ADF'ye katılacak olması bu platformun özellikle Suriye başlıklı gündeminin takip edilmesi açısından önemini artıran bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

ADF, Suriye'de başlayan yeni dönemin tüm başlıklarıyla ele alınmasını sağlaması açısından da önemli bir zemin oluşturuyor. Bu konuda özel bir panelin düzenlenecek olması da bunun işareti olarak değerlendiriliyor. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Alain Berset, AGİT Genel Sekreteri Feridun Sinirlioğlu da ADF'ye katılım gösterecek uluslararası örgüt temsilcileri olarak öne çıkıyorlar. AB ve diğer Avrupa ülkelerinden ise yüksek düzeyli bir katılım öngörülmüyor.

İkili görüşmeler öne çıkıyor ADF, diğer düşünce platformlarının aksine tek bir bölge ve tema yerine küresel sorunları ele alması nedeniyle farklılaşıyor. Küresel boyutta simetrik ve asimetrik tüm konuların tartışıldığı bir platforma dönüşen ADF'de Afrika'dan Latin Amerika'ya, Ortadoğu'dan Avrupa'ya ve Asya-Pasifik'e tüm başlıkların ele alınması dikkat çekiyor. 50'den fazla panelin gerçekleştirileceği ADF, göç ve terörizm, insan kaçakçılığı, terörizm, iklim değişikliği ve dijitalleşme gibi birçok tartışmaya da ev sahipliği yapacak. Bu konuların derinliğine rağmen, ADF katılımcıları bu platformları daha çok ikili temaslar için kullanıyorlar. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve diğer katılımcıların yüzlerce ikili temas gerçekleştirmesi bekleniyor.

Gazze, Ukrayna konuları ön planda Dünyada etkisini artıran Türk dış politikasının görünen yüzü haline dönüşen ADF, Türkiye açısından öncelik verdiği konuların işlenmesi açısından da bir platform görevi görüyor. Bu öncelikler arasında Gazze, Suriye, Ukrayna gibi konularda son dönemde yaşanan gelişmeler geliyor.

Rusya ve Ukrayna dışişleri bakanları, Sergey Lavrov ve Andrii Sybiha da Antalya'da olacaklar ancak iki dışişleri bakanının doğrudan ya da dolaylı bir araya gelmesine dönük bir program bulunmuyor. Lavrov'un 12 Nisan'da düzenlenecek bir panelde ülkesinin politikalarına ilişkin bir sunum yapması öngörülüyor. Dışişleri Bakanı Fidan'ın da her iki bakanla ayrı ayrı görüşeceği kaydediliyor. ADF, Gazze açısından da önemli bir platform olacak. ADF'nin resmi açılışından önceki ilk toplantı Gazze Temas Grubu tarafında yapılacak. Türkiye, Bahreyn, Endonezya, Filistin, Ürdün, Mısır, Katar ve Suudi Arabistan dışişleri bakanları bu toplantıda, İsrail'in ateşkesi bozmasının ardından Gazze konusunun yeniden ön plana çıkmasını ve silahların yeniden susmasını sağlayacak planları ele alacaklar.

Fidan'ın bu toplantıda, saldırıların yeniden başlamasının ardından iki devletli çözüm vizyonunun iyice geri planda kalmasından kaynaklanan rahatsızlığı dile getirmesi ve Katar ile Mısır'ın geliştirdiği Gazze planının desteklenmesi gerektiğini vurgulaması öngörülüyor. 2023'te Ekim ayında İsrail-Hamas savaşının başlamasının ardından oluşturulan Gazze Temas Grubu, ilk kez Türkiye'de ADF marjında toplanacak.