Katarlı banka QNB'nin ekonomistleri Erkin Işık, Deniz Çiçek ve Şakir Oktay Gür, Türkiye'de sisteme kazandırılamayam ve büyüklüğü 3 bin tonu geçen altınların nerede olduğunu açıkladı.

Katarlı banka QNB'nin ekonomistleri Erkin Işık, Deniz Çiçek ve Şakir Oktay Gür, Türkiye'de sisteme kazandırılamayam ve büyüklüğü 3 bin tonu geçen altınların nerede olduğunu açıkladı.

QNB ekonomistleri hazine değerindeki bu altınların çoğunluğunun yastık altında olduğunu bildirdi. Bu altınlarla ilgili önemli bir sorun da bunların sisteme kazandırılamıyor olması.

Ekonomistlerin hesaplamalarına göre yastık altında 3 bin 100 ton yani yaklaşık 363 milyar dolarlık altın yatırımı bulunuyor.

QNB ekonomistleri yastık altındaki altın yatırımlarına ilişkin resmi bir verinin bulunmadığını vurgulayarak dış ticaret ve yurtiçi üretim verilerini kullanarak tahmini bir rakama ulaşılabileceğini belirtti. Ekonomistler bunun için TÜİK’in aylık bazda yayınladığı ve dolar bazındaki altın ithalat/ihracat (işlenmiş ve işlenmemiş) rakamları ile aylık ortalama altın fiyatlarını kullanarak ton bazında altın verilerini hesapladıklarını buradan hesapladıkları net altın ithalat miktarına da aylık bazda yayınlanan yurt içi altın üretimini eklediklerini bildirdi. Böylece, 1984 yılından itibaren yaptıkları hesaplamaya göre yurt içindeki toplam altın stoku ağustos itibarıyla 4 bin 210 ton yani son altın fiyatlarıyla yaklaşık 500 milyar dolar düzeyinde bulunuyor.

Analize göre 2022 yılında 257 ton olan altın stokundaki artış, 2023 yılında 361 tona yükseldi. Sonrasında, TL faizdeki artışın etkisi ile ters dolarizasyon eğilimi güçlendi ve altın yatırımlarına ilgi azaldı. Bu doğrultuda, altın stokundaki artış 2024 yılında 176 tona geriledi. Bu yıl ağustos ayı itibarıyla son 1 yıllık dönemdeki artış ise 171 ton oldu.

QNB ekonomistleri hesapladıkları bu altın stokunun tamamının kayıt dışı olmadığına dikkat çekerek uygulanan ekonomi politikalarının da etkisi ile 2019 yılından sonra bankalardaki değerli maden hesaplarının belirgin yükselişe geçtiği ve Şubat 2021’de 667 tona ulaştığını hesapladı. Sonrasında bu hesaplar düşüşe geçti ve 2024 sonunda 496 ton seviyesine geriledi. Bu sene ise ılımlı bir artış eğilimi gözlenirken bu hesaplar ağustos sonunda 524 ton seviyesine çıktı. Ekonomistler kur korumalı mevduat hesaplarının kapanması ve bu hesaplardaki altına endeksli yatırımların mevduata kayması ile buradaki artış önümüzdeki aylarda da devam edebileceğini kaydetti.

Altın stokunun bir kısmının da kamunun sahipliğinde olduğunu belirten QNB ekonomistlerinin analizinde TCMB’nin kendi sahipliğindeki döviz rezervinin geçen sene 15 ton gerileyerek 512 ton olduğunu buna karşın, Hazine’nin altın rezervinin 11 ton artışla 61 tona çıktığı yer aldı. Böylece kamunun sahipliğindeki toplam altın rezervi 2024 yılında 4 tonluk sınırlı düşüşle 573 tona geriledi. Bu senenin ilk 8 ayında ise TCMB sahipliğindeki altın 30 ton artarken, Hazine sahipliğindeki 16 ton gerileyerek böylece kamunun altın rezervi 14 ton artışla 587 tona yükseldi.

QNB ekonomistleri kamu ve bankalar sahipliğinde bulunan altın rezervi dışında kalan kısmın, kayıt dışı altın stokunu yansıttığını düşündüklerini vurguladı. Bu doğrultuda, analizde yastık altı altın stokunun geçen sene 143 ton artışla 3 bin 49 tona yükseldikten sonra, bu senenin ilk 8 ayında 51 ton daha artışla 3 bin 100 ton olduğunu hesapladı. Bu da, son altın fiyatları ile yaklaşık 363 milyar dolarlık bir yastık altı yatırıma işaret ediyor.

Son aylarda ise yastık altı altına yatırımların kayış hızının belirgin olarak yavaşladığının gözlemlendiğini vurgulayan QNB ekonomistleri analizde şöyle dedi:

“Bu durumda, TL yatırımların faiz cazibesinin yanında, altın fiyatlarının ulaştığı yüksek seviyeler etkili olmuş olabilir. Bu doğrultuda, yıllık yastık altı altın yatırımlarındaki yıllık artış hızı 100 ton civarına gerilemekle birlikte, bu yılın ilk 8 ayındaki ortalama aylık artış 6 ton ile sınırlı kalmıştır. Önümüzdeki dönemde, KKM altın mevduatının kapanması ve faizlerin gerilemesi ile burada artış olup olmayacağının yakından takip edilmesi gerekecektir.”