Güneş’te 11 Kasım’da meydana gelen X5.1 sınıfı dev patlama, 2025’in en güçlü güneş olayı olarak kayıtlara geçti. Patlamanın etkisiyle Afrika ve Avrupa’da radyo kesintileri yaşanırken, uzmanlar Türkiye’nin kuzeyinde kuzey ışıklarının görülebileceğini belirtiyor.

Güneş’te 11 Kasım’da meydana gelen X5.1 sınıfı dev patlama, 2025’in en güçlü güneş olayı olarak kayıtlara geçti. Patlamanın etkisiyle Afrika ve Avrupa’da radyo kesintileri yaşanırken, uzmanlar Türkiye’nin kuzeyinde kuzey ışıklarının görülebileceğini belirtiyor.

Güneş, 11 Kasım sabahı AR4274 adlı aktif bölgeden X5.1 sınıfında dev bir patlama gerçekleştirdi. Bu olay, yalnızca 2025’in değil, Ekim 2024’ten bu yana gözlemlenen en güçlü güneş patlaması olarak kayıtlara geçti.

Patlama, TSİ 13.00 civarında zirveye ulaştı. Güneş lekesi AR4274’ün son günlerde artan manyetik aktivitesi, bilim insanları tarafından zaten yakından izleniyordu.

Patlama sonrası yayılan yoğun X-ışınları ve ultraviyole radyasyon, Dünya atmosferinin üst katmanlarında iyonlaşmaya neden olarak Afrika ve Avrupa’nın güneş gören taraflarında R3 seviyesinde radyo kesintilerine yol açtı. Yüksek frekanslı iletişim sistemlerinde yaşanan bu kesintiler, havacılık ve denizcilik haberleşmesini de kısa süreli olarak etkiledi.

NASA ve NOAA (ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi) uzmanları, 11 Kasım’daki X5.1 patlamasının ardından Güneş’ten fırlayan taçküre kütle atımının (CME) saatte 7 milyon kilometre hızla Dünya’ya yöneldiğini bildirdi. Bu plazma kütlesinin 12 Kasım günü gezegenimize ulaşması bekleniyor. Uzmanlar, son üç gün içinde meydana gelen üç farklı CME’nin birleşmesiyle G4 seviyesinde güçlü jeomanyetik fırtına yaşanabileceği uyarısında bulundu.

Jeomanyetik fırtınalar sırasında, atmosferin üst katmanına ulaşan yüklü parçacıklar aurora (kuzey ışıkları) oluşturuyor. ABD’nin Alaska, Washington ve Iowa gibi kuzey eyaletlerinde auroralar şimdiden gözlemlenirken, uzmanlar etkinin güney enlemlerine kadar yayılabileceğini belirtiyor. Uzmanlara göre, Türkiye’de özellikle Trakya ve Karadeniz kıyılarında, ışık kirliliğinin az olduğu bölgelerde kırmızı ve yeşil tonlarda auroralar görülebilir.

Güneş patlamaları, güçlerine göre A, B, C, M ve X sınıflarında derecelendirilir. Her kategori, bir öncekine göre yaklaşık 10 kat daha fazla enerji üretir. X5.1 seviyesindeki bu patlama, ölçeğin en üst dilimlerinde yer alıyor. Bu tür patlamalar yalnızca elektromanyetik etkilerle değil, aynı zamanda elektrik şebekelerinde, uydularda ve GPS sistemlerinde de bozulmalara yol açabiliyor.

NASA’ya göre, Güneş şu anda 11 yıllık aktivite döngüsünün zirvesi olan “solar maksimum” evresinde. Bu dönemde güneş lekelerinin sayısı artarken, patlamalar da çok daha sık ve şiddetli hale geliyor. Ekim 2024’te başlayan bu yüksek aktivite dönemi, 2026’ya kadar devam edecek. Uzmanlar, önümüzdeki aylarda benzer patlamaların ve kuzey ışığı olaylarının daha sık yaşanacağını öngörüyor.

Uzmanlar, aurorayı gözlemlemek isteyen vatandaşlara ışık kirliliğinden uzak, yüksek rakımlı bölgeleri tercih etmelerini öneriyor. Trakya, Sinop, Kastamonu, Artvin ve Ardahan gibi iller, Türkiye’den kuzey ışıklarını gözlemlemek için en uygun bölgeler arasında gösteriliyor. Kaynak: Forbes