Kiralık ev arayanlar için piyasa koşulları her geçen gün daha da zorlaşıyor. Ev sahipleri, standart teminatların yanına şimdi de 'senet' şartını ekleyerek kiracılar üzerinde görülmemiş bir baskı oluşturuyor. Bu yeni dönem, kiracıları hem maddi hem de hukuki olarak büyük risk altına sokarken, uzmanlar 'çifte borç tuzağına düşmeyin' uyarısıyla acil önlemler alınması gerektiğini belirtiyor. Geleneksel depozito ve kefil şartları artık ev sahiplerini tatmin etmiyor; kira anlaşmazlıklarının artmasıyla birlikte yeni güvence yöntemleri arayışına girildi. Özellikle internet ilanlarında karşımıza çıkan "senet imzalama şartı" talebi, kira piyasasında yeni ve hukuki risklerle dolu bir dönemin başlangıcı olarak kabul ediliyor. Bu uygulamalar, kiracılar arasında "ev kiralamıyoruz, sanki şirket devralıyoruz" tepkilerine neden olacak kadar yüksek tutarlara ve zorlayıcı koşullara ulaştı. ​

Kiralık ev arayanlar için piyasa koşulları her geçen gün daha da zorlaşıyor. Ev sahipleri, standart teminatların yanına şimdi de 'senet' şartını ekleyerek kiracılar üzerinde görülmemiş bir baskı oluşturuyor. Bu yeni dönem, kiracıları hem maddi hem de hukuki olarak büyük risk altına sokarken, uzmanlar 'çifte borç tuzağına düşmeyin' uyarısıyla acil önlemler alınması gerektiğini belirtiyor. Geleneksel depozito ve kefil şartları artık ev sahiplerini tatmin etmiyor; kira anlaşmazlıklarının artmasıyla birlikte yeni güvence yöntemleri arayışına girildi. Özellikle internet ilanlarında karşımıza çıkan "senet imzalama şartı" talebi, kira piyasasında yeni ve hukuki risklerle dolu bir dönemin başlangıcı olarak kabul ediliyor. Bu uygulamalar, kiracılar arasında "ev kiralamıyoruz, sanki şirket devralıyoruz" tepkilerine neden olacak kadar yüksek tutarlara ve zorlayıcı koşullara ulaştı. ​

EMLAK EV SAHİPLERİNDEN YENİ ŞARTLAR: KIRADA SENET DÖNEMİ ​Kiralık konut piyasasında ev sahipleri, güvence taleplerini bir adım daha öteye taşıdı. Depozito, kefil ve Findeks raporu gibi standart uygulamaların yanına eklenen senet talepleri, kiracılar için adeta bir "güvence çemberi" oluşturma çabasına dönüştü. T ahliye taahhütnamelerinin standartlaştığı bu dönemde, bazı ev sahipleri 12 aylık kira bedeli için ayrı ayrı senetler isterken, bazıları da evdeki eşyaların teminatı iddiasıyla dudak uçuklatan, 250 bin TL'ye varan yüksek tutarlı senetler talep ediyor. Bu durum, kiralama sürecini ticari bir riske dönüştürerek kiracıları çaresiz bırakıyor.

​HUKUKİ RİSKLER: ÇİFTE BORÇ VE CİRO TEHLİKESİ ​Gayrimenkul hukuku uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, senet talebinin hukuken yasal olmasına rağmen, uygulanış biçimindeki hataların kiracıyı büyük bir tehlikeye attığını vurguluyor. Av. Kiraz'ın kiracılar için en kritik uyarısı, "Sözleşmede açıkça yer almayan hiçbir senedi imzalamayın" yönünde. Sözleşmeye dâhil edilmeyen senetler, kiracının ödenmiş kirasına rağmen ayrıca senet borcuyla karşı karşıya kalmasına, yani çifte borç tuzağına düşmesine neden olabilir. ​ Ayrıca, senedin üzerindeki ibare hayati önem taşıyor. Senetlerin mutlaka "teminat senedi olup ciro edilemez" şerhiyle düzenlenmesi gerekiyor. Bu şerh yoksa, senet üçüncü kişilere devredilerek kiracının ödeme yükümlülüğü beklenmedik ölçüde genişleyebilir. Türk Borçlar Kanunu’na göre depozito senedinin tutarı ise en fazla 3 aylık kira bedeliyle sınırlı olmalıdır.

​KANUNA AYKIRI TALEP: EŞYA TEMİNATI GEÇERSİZ ​Uzmanlar, evdeki eşya veya demirbaşlar için senet talep edilmesinin açıkça Kanuna aykırı ve geçersiz olduğunu belirtiyor. Kiracıdan eşya teminatı adı altında yüksek tutarlı senetler talep edilmesi, yasal dayanağı olmayan bir uygulamadır ve bu tür senetler geçersiz sayılır.

​VERGİ KAÇAKÇILIĞI RİSKİ: SENETLE FARK KİRASI ​ TÜGEM Başkanı Hakan Akdoğan, senet uygulamasının bir başka kötüye kullanım şekline dikkat çekiyor: Vergi kaçırma girişimi. Akdoğan'a göre, bazı ev sahipleri kira sözleşmesini düşük bir bedelle düzenleyerek, gerçek kira farkını elden ya da senet yoluyla tahsil etmeye çalışıyor. Ancak, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın (GİB) kira denetimlerini sıklaştırmasıyla birlikte, bu yöntemi kullanan hem kiracı hem de ev sahibi, ağır vergi cezaları ile karşı karşıya kalma riski taşıyor. Bu durum, yasal yükümlülüklerden kaçınmaya çalışan taraflar için ciddi bir mali tehlike oluşturuyor. ​

KIRACILAR İÇİN ALTIN TAVSİYELER VE HUKUKİ KILAVUZ ​Kiracıların bu yeni ve riskli dönemde mağdur olmamaları için uzmanlar şu hayati kurallara uymalarını tavsiye ediyor: ​ SÖZLEŞME METNİNE MUTLAK UYUM: Kira sözleşmesinde açıkça belirtilmeyen, sözleşme dışı hiçbir senedi kesinlikle kabul etmeyin ve imzalamayın. ​ CİRO EDİLEMEZ İBARESİ ŞART: İmzalayacağınız senetlerin üzerinde açıkça "teminat senedidir, ciro edilemez" ibaresinin bulunmasına çok dikkat edin. ​ MEVZUAT SINIRINA DİKKAT: Talep edilen senet tutarı, kanunen belirlenen 3 aylık kira bedelini aşmamalıdır. ​İPTAL PROTOKOLÜ TALEP EDİN: Eğer geçmişte sözleşme dışında bir senet verdiyseniz, olası riskleri ortadan kaldırmak için senedi geri alarak karşılığında derhal bir iptal protokolü düzenlenmesini talep edin. Bu talebin reddedilmesi durumunda, hukuki süreç başlatılması en doğru yaklaşım olacaktır.