Havacılıktan yarı iletkenlere ve enerji sistemlerine kadar kritik sektörlerde kullanılan itriyum oksit, Çin’in ihracat kısıtlamaları nedeniyle 11 ayda yüzde 4400 zamlandı. Küresel tedarik zincirindeki kırılma, stratejik teknolojilerde ciddi risk oluşturuyor.

Havacılıktan yarı iletkenlere ve enerji sistemlerine kadar kritik sektörlerde kullanılan itriyum oksit, Çin’in ihracat kısıtlamaları nedeniyle 11 ayda yüzde 4400 zamlandı. Küresel tedarik zincirindeki kırılma, stratejik teknolojilerde ciddi risk oluşturuyor.

Küresel tedarik zincirinde yaşanan gerilimler, itriyum oksit piyasasını altüst etti. Avrupa’da fiyatlar birkaç ay içinde kilogram başına 270 dolara çıkarak yüzde 4400 artış gösterdi. Çin iç pazarında şimdilik 7 dolar seviyesinde seyreden fiyatların artmaya devam etmesi bekleniyor.

Piyasada yaşanan bu sert yükseliş, modern teknolojinin görünmez ancak kritik yapı taşlarından biri olan itriyumun ne kadar stratejik olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.

Yüksek ısıya dayanıklı kaplamalarda, nikel bazlı süper alaşımlarda ve yarı iletken üretiminde kullanılan itriyum; jet motorları, gaz türbinleri, güç elektroniği ve mikroçipler için vazgeçilmez bir element. Çin’in yıl başında ihracat lisansı zorunluluğu getirmesi, özellikle: Havacılık sanayisi Enerji teknolojileri Yarı iletken üretimi üzerinde ciddi baskı yarattı. Üreticiler, itriyum tedarikini “10 üzerinden 9 seviyesinde bir risk” olarak tanımlıyor.

Pekin yönetimi Nisan ayında itriyum ve altı nadir toprak elementinin ihracatına lisans şartı getirdi. Trump–Xi görüşmelerinden sonra bazı sınırlamalar gevşese de, itriyum üzerindeki kontrol sürüyor. Tüccarlar, teslimatların aylarca geciktiğini ve stokların hızla tükendiğini bildiriyor. Avrupa piyasasında stok seviyeleri bazı aktörlerde 200 tondan 5 tona kadar düşmüş durumda.

İtriyum krizi, modern teknolojilerin ne kadar sınırlı kaynaklara bağımlı olduğunu gözler önüne seriyor. Küresel üretim dengeleri, kritik elementlerin birkaç ülke tarafından kontrol edilmesinin ne kadar büyük bir risk oluşturduğunu bir kez daha kanıtlıyor.