Çin’de emlak piyasası dört yıldır düşüşte. Dev şirketler iflas etti, ev fiyatları hızla geriliyor ve konut stokları artıyor. Hükümetin destek önlemleri yetersiz kalırken, finansal risk ve ekonomik belirsizlik büyüyor. Çin’in bir zamanlar büyümenin motoru olan emlak piyasası, dört yıldır yaşanan sert düşüşle çıkmaza girdi. Gayrimenkul değerleri sürekli gerilerken, maddi sıkıntı yaşayan aileler evlerini satmak zorunda kalıyor. Spekülatif projelerle büyük borçlanan birçok müteahhit ise iflasın eşiğinde.

Çin’de emlak piyasası dört yıldır düşüşte. Dev şirketler iflas etti, ev fiyatları hızla geriliyor ve konut stokları artıyor. Hükümetin destek önlemleri yetersiz kalırken, finansal risk ve ekonomik belirsizlik büyüyor. Çin’in bir zamanlar büyümenin motoru olan emlak piyasası, dört yıldır yaşanan sert düşüşle çıkmaza girdi. Gayrimenkul değerleri sürekli gerilerken, maddi sıkıntı yaşayan aileler evlerini satmak zorunda kalıyor. Spekülatif projelerle büyük borçlanan birçok müteahhit ise iflasın eşiğinde.

DEV ŞİRKETLERDEN TARİHİ ZARARLAR VE TASFİYE Krizden çıkış için hükümetin attığı adımlar başta umut verse de, Mart 2024’te devlet destekli China Vanke Co. rekor bir zararla sarsıldı. Ardından, sektör devi China Evergrande Group’un Hong Kong borsasından çıkarılması, Çin emlak sektöründe kara bir dönüm noktası oldu.

KONUT FİYATLARINDA REKOR DÜŞÜŞLER ENFLASYON ENDİŞESİ YARATIYOR Ekim 2024’te, hem yeni hem ikinci el konutların fiyatında son bir yılın en sert düşüşleri kaydedildi. Bu zayıflama, finansal istikrarsızlık ve ekonominin tümüne yayılacak daha derin bir krize yol açma endişesini artırıyor.

EVEREGRANDE’NİN ÇÖKÜŞÜ VE SEKTÖRDEN SİLİNİŞİ Evergrande, 1996’da Hui Ka Yan tarafından kuruldu ve agresif borçlanmayla hızla büyüdü. Ancak, 2021 sonunda 360 milyar dolar yükümlülükle sektörün en borçlu geliştiricisi oldu. Tasfiye kararıyla birlikte, şirket ve yan kuruluşları piyasadan silinirken, binlerce inşaat projesi yarım kaldı.

EMLAK ÇILGINLIĞINDAN KRİZE: NE OLDU? Konut satışlarının serbest bırakıldığı 1998’den itibaren sektör hızla büyüdü, fiyatlar 15 yılda altı katına çıktı. Yatırımlar arttı, ekonomi konuta bağımlı hale geldi. Ancak hükümet, 2020’de “üç kırmızı çizgi” kuralıyla aşırı borçlanmaya set çekince birçok müteahhit ayakta kalamadı.

ŞOKLAR, ZAYIFLAMA VE ARTAN BORÇLAR Covid-19’un etkisiyle ekonomik şoklar yaşandı, tasarruf eğilimi güçlendi, işsizlik arttı. 2022’den bu yana konut fiyatları hızla düşüyor, milyonlarca metrekare bitmemiş konut satılamıyor. 2024 sonunda her aileye düşen borç, harcanabilir gelirin 5’ine ulaştı.

HÜKÜMETİN YENİ ÖNLEMLERİ PİYASAYI KURTARAMIYOR Yetkililer, müteahhitlere kredi kolaylığı, ipoteklerde indirim ve kısıtlamalarda gevşeme gibi önlemler alsa da, piyasa istikrar kazanamıyor. Son olarak, devletten ipotek faizlerine sübvansiyon ve yeni vergi indirimleri gündeme geldi.

SİSTEMİK RİSK VE EKONOMİK BELİRSİZLİK DEVAM EDİYOR Kriz, bankalardan inşaat sektörüne ve yerel yönetimlere kadar ekonominin her alanını etkiliyor. Yetkililer, sektörü ve finansal sistemi ayakta tutmak için yeni yollar arıyor ancak pazar uzun vadede toparlanma sinyali vermiyor.