Yıldızlararası cisim 3I/ATLAS’ın yarattığı küresel belirsizlik, gezegen savunma projelerine milyarlarca avroluk yeni kaynak sağladı. ESA bütçesini yüzde 30 artırırken, BM destekli yeni savunma tatbikatı da başlatıldı.

Yıldızlararası cisim 3I/ATLAS’ın yarattığı küresel belirsizlik, gezegen savunma projelerine milyarlarca avroluk yeni kaynak sağladı. ESA bütçesini yüzde 30 artırırken, BM destekli yeni savunma tatbikatı da başlatıldı.

Temmuz ayında ilk kez gözlemlenen yıldızlararası cisim 3I/ATLAS, beklenmedik rota davranışı ve alışıldık kuyruklu yıldız tipolojisine uymayan yapısıyla aylarca bilim dünyasının gündeminde kaldı. Kimi bilim insanları normal dışı hareketlerin doğal süreçlerle açıklanabileceğini savunurken, Harvardlı gökbilimci Avi Loeb’in “uzaylı gözlem aracı olabilir” iddiası, hem akademide hem de kamuoyunda yankı uyandırdı.

Bilim çevrelerinin büyük kısmı bu iddiaları temelsiz bulsa da ortaya çıkan tartışmalar hükümetlerin savunma reflekslerini tetikledi. 3I/ATLAS’ın Güneş sistemine dışarıdan gelmiş olması, “daha tehlikeli bir nesne olsaydı ne olurdu?” sorusunu küresel ölçekte yeniden gündeme taşıdı.

Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Bremen’deki toplantısında açıkladığı rekor bütçe, bu endişenin finansal karşılığını gözler önüne serdi. Üye ülkeler, ajansın önümüzdeki üç yıl boyunca 22,1 milyar avro harcamasına onay verdi. Bu rakam, önceki döneme göre 0’luk artışla ESA tarihinin en yüksek bütçesi oldu.

Yeni harcama paketinin en dikkat çeken başlıklarından biri ise 1,35 milyar avroluk Avrupa Uzay Tabanlı Savunma Programı. Programın hedefleri şöyle özetleniyor:

Uydu tabanlı güvenli iletişim altyapısının güçlendirilmesi. Uzay kaynaklı tehditlerin erken tespiti için radar ve optik izleme sistemlerinin geliştirilmesi. Apophis’e 2029’da gönderilecek RAMSES görevi gibi kritik savunma misyonlarının hızlandırılması. Bu yatırımlar özellikle 3I/ATLAS tartışmalarının ardından “gezegen savunması” kavramının Avrupa gündemindeki ağırlığının arttığını gösteriyor.

Bütçenin ilanından bir gün sonra Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Asteroit Uyarı Ağı (IAWN), 3I/ATLAS senaryosu üzerinden iki ay sürecek yeni bir küresel tatbikat başlattı. Bu tatbikat, yıldızlararası bir cismin Güneş sistemine girmesi halinde: Dünya’nın nasıl koordineli hareket edeceğini, hangi kurumların hangi aşamada devreye gireceğini, erken uyarı protokollerinin ne kadar hızlı çalıştığını, yörünge hesaplama ve veri paylaşım zincirinin ne kadar etkili olduğunu test etmeyi amaçlayan bugüne kadarki en kapsamlı gezegen savunma simülasyonlarından biri olarak tanımlanıyor.

3I/ATLAS, Aralık ayı sonunda Dünya’ya yaklaşık 270 milyon kilometre kadar yaklaşacak. Mevcut verilere göre herhangi bir çarpma riski bulunmuyor. Yine de yüzlerce kurumun gerçek zamanlı olarak bu cismi takip etmesi, “daha tehlikeli bir nesne için şimdiden prova” niteliği taşıyor. Veri toplama hızının artırılması, farklı ülkelerin savunma kurumları arasındaki uyum, yapay zekâ destekli yörünge tahmini ve uluslararası alarm mekanizmaları bu süreçte kritik önem taşıyor.