Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar, sizlerden haberin altına gelen sorulara cevap vermeye devam ediyor. Siz de haberin altındaki yorumlara sorularınızı yazın, Özdamar yeniakit.com.tr'de cevaplasın.

Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar, sizlerden haberin altına gelen sorulara cevap vermeye devam ediyor. Siz de haberin altındaki yorumlara sorularınızı yazın, Özdamar yeniakit.com.tr'de cevaplasın.

Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar sizlerden gelen sorulara cevap veriyor. İşte bu hafta sizlerden gelen sorular ve Özdamar’ın cevapları:

Soru: Benim kız kardeşim ve annem SSK emeklisi babamdan ölüm aylığı alıyor. Kız kardeşim üç ay önce evlendi. Çeyiz parası ödemesini aldı. Ancak kardeşimin aylık hissesi anneme aktarılmadı. Bunun için SGK’ya başvuru yapmak gerekir mi? Cemil U.

Cevap: SSK kapsamında bulunmakta iken ölen sigortalının eşine ve kızına ölüm aylığı bağlanmışsa eşin aylık hissesi yüzde 50 ve kızın aylık hissesi de yüzde 25 oranındadır. Ölüm aylığı alan yetim kızın evlenmesi halinde yazılı başvuruda bulunma şartıyla 24 aylık ölüm aylığı, çeyiz yardımı olarak ödenir. Bu durumda da ölüm aylığı alan annenin aylık hissesi 24 ay sonra artırılır. Eğer evlilik nedeniyle yetim aylığı kesilen kız çocuğu SGK’ya çeyiz parası istemediğine ilişkin yazılı başvuru yaparsa bu halde diğer aylık alanların hissesi evlilik tarihinden geçerli olmak üzere yükseltilir. Kardeşinize çeyiz yardımı ödenmiş. Annenizin hissesi iki sene sonra yükseltilecek. Bunun için başvuru yapmanıza gerek yok, zira SGK otomatik olarak hisse artırımını yapmaktadır.

Soru: Ben hastalık nedeniyle iki gün rapor alıp işe gidemedim. İşverenim, ücretimden iki günlük kesinti yaptı. SGK bana henüz ödeme yapmadı. İki günlük ödemeyi nasıl alabilirim? Salih Ç.

Cevap: İşçi olarak çalışanlar yani SSK sigortalı, muhtemel sekiz sosyal tehlikeye maruz kalabilir. Bu nedenle Türk sosyal güvenlik sistemi işçiler hakkında sekiz sosyal tehlike için sekiz sigorta kolu uygulamakta, sosyal tehlike yaşayan işçilere ekonomik güvence sunmaktadır. Bu sekiz sosyal tehlikeden herhangi birine maruz kalan işçiler, ilgili sigorta kolundan sunulan sosyal sigorta yardımlarını almaya hak kazanır. İşyeri dışında meydana gelen kaza veya hastalık nedeniyle işçinin çalışamaması da bir sosyal tehlikedir. Emeğini sunarak yaşamını sürdüren işçinin, hastalık veya kaza nedeniyle çalışamaması, geçici bir süre de olsa işçiyi ücret geliri elde edemez duruma düşürür. İşçinin yaşayacağı bu ücret kaybı, işçi hakkında hastalık sigortası kolu uygulanarak işçiye SGK tarafından geçici iş göremezlik ödemesi yapılması yoluyla telafi edilir. Sigortalı olarak çalışan işçi hastalanır ve doktor tarafından da istirahat raporu düzenlenirse raporun başlama tarihinden geriye doğru bir yıllık süre içerisinde işçinin en az 90 gün prim ödemesi varsa işçinin iş göremezlik ödemesi yani hastalık parası alma hakkı oluşur. Ancak işçinin bu ödemeye hak kazanabilmesi için raporlu olduğu dönemde çalışmamış olması, diğer bir ifadeyle tedaviye devam etmesi gerekir. Hastalık nedeniyle ilk raporun ilk iki günlük süresi için ödeme yapılmaz, hastalık ödeneği, üçüncü günden başlar. Örneğin 5 gün rapor alan işçiye ilk 2 günlük süre düşülerek kalan 3 günlük süre için geçici iş göremezlik ödemesi yani halk arasında bilinen ismiyle hastalık parası ödenir. Hastalığa bağlı olarak hekim tarafından düzenlenen bir veya iki günlük raporlar için herhangi bir ödeme yapılmaz. Ancak doğum veya meslek hastalığı ya da iş kazası nedeniyle verilen raporlar için 2 günlük kesinti yapılmaz. Bu kapsamdaki istirahatlerde, rapor sürelerinin tamamı için ödeme yapılır.Ödenecek günlük tutar; rapordan önceki oniki ayın prim matrahının prim gün sayısına bölümü sonucu bulunacak ortalama günlük prim matrahı esas alınarak belirlenir. Yatarak tedavi gören işçiye, ilk iki gün hariç hastanede yattığı diğer günler için bulunan bu ortalama günlük prim matrahının yarısı ödenir. Tedavisi ayakta süren yani evinde istirahat eden işçiye ise günlük prim matrahının üçte ikisi ödenir. Örneğin; bir işçi 10 gün rapor alsa ve rapor süresinde hastanede yatmayıp tedavisini evinde dinlenerek geçirse önceki oniki aya ait matrah ortalaması da günlük 1500 TL olsa bu işçiye 1500 TL tutarın üçte ikisi olan 1000 TL üzerinden ilk 2 gün düşülerek 8 gün için toplamda 8000 TL ödeme yapılır. Raporlu işçinin bir günlük ortalama prim matrahının, bir günlük asgari ücretin altında kalması halinde, bir günlük asgari ücret esas alınarak hastalık parası ödenir. 2025 yılında bir günlük asgari ücret 866,85 TL’dir. Bu halde bir günlük prim matrah ortalaması bu tutardan az çıkarsa örneğin; 750 TL olursa ödenek, 866,85 TL esas alınarak, yatarak tedavinin her günü için 433,43 TL, ayakta tedavinin her günü için 577,90 TL üzerinden ödenek verilir. Tek seferde 10 günden fazla süre için verilecek rapor, kontrollü biçimde düzenlenir. Hekim ilk önce 10 günlük rapor düzenler ve 10 gün sonraya kontrol muayene tarihi koyar. İşçi 10 gün geçmesine rağmen iyileşmemiş ise hekim 10 gün sonraki muayene sonrası raporu bir 10 gün daha uzatabilir. İşte raporda böylesi bir muayene tarihi varsa işçinin bu tarihte doktora başvurup ya iş başı alması ya da hastalık devam ediyorsa devam raporu alması gerekir. Aksi halde hastalığa bağlı iş göremezlik ödemesi yapılmaz. Hastalığa bağlı iş göremezlik ödemeleri kural olarak PTT Bank aracılığıyla ödenir. Ancak sigortalının e-devlet üzerinden bir banka hesabına tanımlama yapmış ise ödemeler tanımlı banka hesabına gönderilir. İşçinin raporlu olduğu dönemde işten ayrılması halinde, hastalık bakımından sigortalılık niteliği onuncu günde yitirildiğinden işçiye işten çıktığı tarihten sonraki dokuz gün için ödeme yapılır. Sonraya ait rapor için ödeme yapılmaz.

Soru: Vefat eden kardeşimin kredi kartlarından dolayı bankalara borcu var. Adına hiçbir mal varlığı da yok. Yengemiz ve çocukları için reddi miras yaptırmayı düşünüyoruz. Reddi miras yengemin ve çocuklarının ölüm aylığına engel olur mu? Ali B.

Cevap: Sosyal sigorta hakkı vazgeçilemeyen ve devredilemeyen haklar içinde yer alıyor. Yani bir kişi ben istemiyorum dese bile sosyal güvenlik hakkından mahrum bırakılamıyor. Bu nedenle mirasın reddedilmesi ölüm aylığı almaya engel bir hal olmuyor. Hak sahipleri ölenin mirasını reddetse de SGK’ya yazılı olarak ölüm aylığı için başvuruda bulunması halinde ölüm aylığı yani dul-yetim aylığı bağlanır. Ancak ölenin, SGK’ya, kendi sigortalılığına dayalı prim borcu bulunuyorsa ölüm aylığı bağlanabilmesi için bu prim borcunun ödenmesi gerekiyor.