Bulgaristan'da yerel mahkeme yargıcı AYM'ye 16 yaşındaki çocukların evlenme yasağının iptal edilmesi için başvuruda bulundu. Bu dava, temel kanunda yapılan değişikliklerden bu yana bir yargıç tarafından açılan ilk anayasa davası oldu.

Bulgaristan'da yerel mahkeme yargıcı AYM'ye 16 yaşındaki çocukların evlenme yasağının iptal edilmesi için başvuruda bulundu. Bu dava, temel kanunda yapılan değişikliklerden bu yana bir yargıç tarafından açılan ilk anayasa davası oldu.

Geçen yılın sonunda Anayasa'da yapılan değişikliklerin tüm hakimlere bu imkanı vermesinin ardından ilk sıradan hakim Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Düzenlemenin ardından artık herhangi bir mahkeme, bir davanın taraflarından birinin başvurusu üzerine veya kendi inisiyatifiyle, söz konusu davada uygulanacak bir kanunun Anayasa'ya aykırılığının tespiti için bir davayı AYM'ye götürebilir. Davadaki yargılamalar devam eder ve AYM önündeki yargılamalar tamamlandıktan sonra kararı nihai olan mahkeme hükmünü verir.

Lex'in haberine göre, Elena Dineva-Ilieva'nın Sofya Bölge Mahkemesi'nden talebi, istisnai olarak ve bölge mahkemesinin izniyle 16 yaşından büyüklerin evlenebilmesini düzenleyen Aile Kanunu (MK) hükümlerinin yürürlükten kaldırılmasının anayasaya aykırı ilan edilmesi.

Bu hükümler, MK'da yapılan son değişikliklerle yürürlükten kaldırılmış olup 22 Aralık 2023 tarihi itibariyle hukuk dünyasında yer almamaktadır. Mahkeme izninden sonra 16 yaşından büyüklerin evlenebilme imkanının kaldırılması önerisi üç GERB milletvekili Denitsa Sacheva, Iliana Zhekova ve Ekaterina Zaharieva tarafından yapıldı.

Yargıç Dineva-Ilieva'nın AYM'ye havale ettiği dava, 16 yaşındaki bir kızın 20 yaşındaki bir erkekle evlenmesine izin verilmesi talebiydi. İkili birlikte yaşamaktadır ve Kasım 2023'te kızları doğmuştur ve reşit olmayan anne, her iki tarafın da çocuklarını birlikte büyütmek istediğini savunmuştur.

Bölge hakimi, söz konusu MK değişikliğinin anayasaya aykırı olduğuna karar vermiştir çünkü bu değişikliğin kabul edilmesine ilişkin prosedür ilk etapta takip edilmemiştir. Yürürlükten kaldırma, Anayasa değişikliklerinin birinci ve ikinci okumaları arasında teklif edilmiş ve aslında Anayasa'nın gerektirdiği gibi iki kez değil, yalnızca bir kez oylanmıştır. Yargıca göre bu durum, vatandaşların temel haklarını etkileyen tekliflerin kamuoyunda tartışılmasını engellemiştir.

İkinci argüman, önündeki dava gibi görevdeki davaların karara bağlanmamış olmasıdır. Başvuruda, söz konusu kanunun derdest davalar için özel bir rejim öngörmemesi ve bu nedenle hukuki kesinliğin etkilenmesi nedeniyle hukukun üstünlüğünün ihlal edildiği ileri sürülmektedir.

Yargıç ayrıca, iptalin özel hayatın gizliliği hakkının yanı sıra Anayasa'nın "çocukların reşit oluncaya kadar yetiştirilmeleri ve eğitilmeleri ana ve babalarının hakkı ve ödevidir ve Devletçe desteklenir" hükmünü de ihlal ettiği görüşündedir.