SESSİZ DİPLOMASİ: Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Doğu Türkistan’da Urumçi ve Kaşgar ziyareti diplomasi gündemini sarstı. İngiliz medyasına demeç veren Türk Dışişleri yetkilileri, Fidan’ın Uygur meselesinin çözümü konusunda Çin nezdinde ‘sessiz diplomasi’ yürüttüğünü kaydediyor.

SESSİZ DİPLOMASİ: Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Doğu Türkistan’da Urumçi ve Kaşgar ziyareti diplomasi gündemini sarstı. İngiliz medyasına demeç veren Türk Dışişleri yetkilileri, Fidan’ın Uygur meselesinin çözümü konusunda Çin nezdinde ‘sessiz diplomasi’ yürüttüğünü kaydediyor.

FİDAN SİNCAN ÖZERK BÖLGESİ’NDE: Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Doğu Türkistan’da Uygurlar’ı ziyareti diplomatik arenayı dalgalandırdı. Çin başkenti Pekin’de mevkidaşı Wang Yi ve Çin Başkan Yardımcısı Hang Zheng ile görüşen Fidan, daha sonra Sincan Özerk Bölgesi’ne giderek Urumçi ve Kaşgar’ı ziyaret etti.

FİDAN HALKLA YAKIN TEMASA GİRDİ: Buradaki Türklerle bir araya gelen Fidan, çocuklarla konuştu, büyük âlim Yusuf Has Hâcib’in mezarını ziyaret etti.

ANLAMLI VE ÇARPICI MESAJLAR VERDİ: Temaslarına ilişkin yazdığı çarpıcı mesajda Fidan, şu ifadeleri kullandı:

TARİHİ ŞEHİRLERE ZİYARET: “Uzun yıllardır, Türk İslam medeniyetinin kuruluşuna katkı veren pek çok tarihi şehri ziyaret etme fırsatım oldu.

“SELÇUKLU ŞEHİRLERİNİ GÖRDÜM”: “Mâverâünnehir ve Fergana Vadisi’nin şehirlerini, tarihi Horasan kentlerini ve diğer coğrafyalardaki Selçuklu şehirlerini defalarca görme imkanı buldum.

“İÇİMDE HEP UKDE OLARAK KALMIŞTI: “Urumçi ve Kaşgar, içimde hep ukde olarak kalmıştı. Nihayet, Çin’deki temaslarım vesilesiyle bu iki kadim şehri de ziyaret ettim.

ÇİN’E YUSUF HAS HÂCİB İLE MESAJ: “ ‘Kitabın adını Kutadgu Bilig koydum. Okuyana kutlu olsun ve ona yol göstersin. Ben sözümü söyledim ve kitabı yazdım. Bu kitap uzanıp her iki dünyayı tutan bir eldir’ diye tanımladığı ünlü eserin müellifi, büyük âlim Yusuf Has Hâcib’in aziz ruhuna Fâtiha okudum. Allah bütün âlimlerimize rahmet eylesin.”

AÇIKÇA ‘BU SORUNU ÇÖZÜN’ DEDİ: Çin’in asimilasyon politikaları nedeniyle onlarca yıldır büyük baskı altında bulunan Uygur Türkleri, Hakan Fidan’ın ziyaretiyle birlikte seslerini duyurma imkanı buldu.

DİPLOMATİK ARENA ŞOKTA: Ziyaretin perde arkasına ilişkin Londra merkezli Middle East Eye (MEE) sitesine konuşan Türk Dışişleri yetkilileri, Uygur Türklerine yönelik baskının ortadan kaldırılması konusunda Hakan Fidan’ın ‘sessiz diplomasi yürüttüğünü’ kaydediyor.

TÜRK VE İSLAM DÜNYASI HASSASİYETİMİZ VAR: Kaynaklar, “Etnik, dinî ve kültürel bağlarımız olan Uygur Türklerinin bizim için çok önemli olduğunu onlara anlattık. Uygur Türklerinin kültürel haklarının korunması ve değerlerinin muhafaza edilmesi konusunda Türk ve İslâm dünyasının hassasiyetlerini de anlattık” dedi.

UYGUR HAKLARI KONUSUNDA ENDİŞELERİMİZİ GİDERİN: Ankara’nın Çin’in egemenliğine saygı duyduğunu, ‘tek Çin’ politikasını desteklediğini vurgulayan Dışişleri yetkilisi, “Ancak aynı zamanda Uygur haklarına ilişkin endişelerin ele alınmasının şart olduğuna da inanıyoruz. Uygurlarla ilgili Türk ve İslâm dünyasını endişelendiren nedenlerin tamamen ortadan kaldırılmasının herkese büyük faydalar sağlayacağını kendilerine anlattık. Bu algıyı değiştirmek ancak Çin’in atacağı adımlarla mümkün olacaktır” açıklaması yaptı.

FİDAN, KRAVATIYLA UYGUR BAYRAĞINA ATIFTA BULUNDU: Urumçi ve Kaşgar’ı Çinli yetkililerin gözü önünde ‘Türk ve İslâm şehirleri’ olarak tanımlayan Hakan Fidan, ziyareti sırasında Uygur bayrağının rengine atıfla turkuaz bir kravat taktı.

ÇİN’DEN KARŞILIKLI SAYGI BEKLİYORUZ: Fidan bunun yanında Çin’e yönelik her türlü terör faaliyetine karşı olduklarını vurguladı. Türk Dışişleri kaynağına göre “Bu temaslar, Çin’i karşılıklı saygı ve çıkar ilişkisini yeniden canlandırmaya davet girişimiydi.”

Şİ CİNPİNG’E TÜRKİYE DAVETİ: Çin’in Türk tarım ihracatına yönelik kısıtlamaları kaldırmasını ve Çin lehine 40 milyar doları aşan ticaret açığının azaltılması için Türkiye’ye daha fazla Çinli turist gönderilmesini istediklerini kaydeden yetkili, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’i resmi ziyaret için Türkiye’ye davet ettiklerini de söyledi.

Şİ CİNPİNG İLE ERDOĞAN GÖRÜŞMESİ: İki ülke arasındaki ilişkilerde olası ivmelenme, yeni ticari adımlar, enerji işbirliği ve muhtemel bir nükleer anlaşmanın ancak Şi Cinping ile Recep Tayyip Erdoğan görüşmesiyle mümkün olabileceği kaydediliyor.