Eski yapılar, modern inşaatlara göre daha sağlam kalırken, yeni binaların sıkça yıkıldığını görüyoruz. Örneğin, 530'lu yıllarda inşa edilen Ayasofya'nın bu kadar uzun süre nasıl ayakta kaldığı büyük merak konusu.

Eski yapılar, modern inşaatlara göre daha sağlam kalırken, yeni binaların sıkça yıkıldığını görüyoruz. Örneğin, 530'lu yıllarda inşa edilen Ayasofya'nın bu kadar uzun süre nasıl ayakta kaldığı büyük merak konusu.

Günümüzde özellikle depremler nedeniyle sıkça yıkım haberleri alıyoruz ve bu yıkımlar, hem maddi hem de manevi kayıplara yol açıyor.

Neden eski yapılar ayakta kalırken, yeni binalar yıkılıyor? Bu sorunun cevabını inşaat mühendisinden aldık. Mühendisin belirttiğine göre, “Eski yapılar için kullanılan malzeme ve inşaat teknikleri, günümüz standartlarına göre bazı özellikler nedeniyle daha avantajlı.”

Günümüz teknolojisi oldukça gelişmiş olsa da, ekonomik beklentiler, malzeme tedariği ve artan iş gücü maliyetleri nedeniyle yapılar genellikle güvenlik ve dayanıklılığın ötesinde birçok konuda beklentilerin gerisinde kalıyor.

Eski yapılar, doğadan elde edilen sağlam kaya ve taş malzemelerle inşa ediliyordu ve bu malzemelerin çok fazla alternatifi yoktu. Doğal taşların dayanıklılığı, bu yapıların ömrünü belirliyordu. Laboratuvar ortamında üretilen kompozit malzemelere göre doğal malzemelerin dayanıklılığı ve çevre koşullarına uyum sağlama yeteneği daha yüksektir. Bu avantaj, doğal malzemelerin yapılarında kullanıldığında yapıların kalitesini artırıyor.

Mühendis, “Eski yapılar, günümüzde hâlâ geçerliliğini koruyan kemerli tonoz yapısı mantığıyla yük dağıtımını sağlıyordu. Bu sayede, yüksek dayanım gösteren malzemelerle yapılan yapıların hata payları düşüyor,” dedi. Günümüzde ise betonarme yapılar, beton ve demirin birlikte çalışmasını sağlamakta zorluk çekiyor. Yük taşıma kapasitelerinin kaybolmaması için yeterli tasarım yapılmadığından, yapılar genellikle 30-40 yıl içinde depreme karşı dayanıklı olacak şekilde planlanıyor.

Mühendisin aktardığına göre, günümüz dünyasında her şeyin maddi bir karşılığı bulunuyor; bu nedenle yapının işlevini yerine getirmesi ve minimum maliyetle inşa edilmesi öncelik taşıyor. Oysa geçmişte, devletlerin kalıcı eserler bırakma arzusu ve tarihî yapılar inşa etme isteği ön plandaydı. Mühendis, Ayasofya'nın hâlâ 21. yüzyılda ziyaretçi akınına uğrayan bir yapı olduğunu vurgulayarak, bu mirasın önemine dikkat çekiyor.