Koronavirüsle ilgili paylaşımlardan biri de Wuhan’da ortaya çıkan virüsün Bill Gates tarafından çok daha önceden bir simülasyonda incelendiği ve tedavisinin de Bill ve Melinda Gates’in desteklediği Pirbright Enstitüsü tarafından alındığı idi. Teyit'e de ihbar olarak gönderilen iddia Akit TV’de yayımlanan bir programda da gündeme geldi.

Ancak iddia doğru değil. Yapılan simülasyon Brezilya’da başlayan bir salgın öngörüsü üzerine kurulu ve Wuhan’daki koronavirüsü değil, SARS’ı temel alıyor. Ayrıca Pirbright Enstitüsü’nün aşı üretmek için aldığı patent, “corona” ailesinden başka bir virüs üzerine kurulu.

Simülasyon başka bir hastalık üzerine kurulu

İddiaları incelerken Teyit’in daha önce yaptığı analizlere atıfta bulunmakta fayda var. Mevcut salgına neden olan Wuhan merkezli koronavirüs, uzun yıllardır varlığı tespit edilmiş ve bilinen bir virüs ailesinden. Geçmiş tarihte de koronavirüs adıyla bilinen farklı virüsler vardı.

Gates Vakfı’nın yaptığı öne sürülen simülasyona dönelim. Bu “simülasyon” Ekim 2019’da John Hopkins Sağlık Güvenliği Merkezi, Dünya Ekonomik Forumu ve Bill & Melinda Gates Vakfı tarafından yapılmış. Event 201 adı verilen simülasyon hakkında kendi sitesinden bilgi toplamak mümkün. 

Event 201’in temelinde dünya çapında yayılması muhtemel ciddi bir salgın senaryosu yer alıyor. Nedeni ise her yıl neredeyse 200 epidemi yaşanması. Peki tatbikat nasıl bir senaryo izliyor? Hastalık yarasalardan domuzlara, oradan da insanlara geçen “novel zoonotic coronavirus”ten kaynaklanıyor. Senaryoda SARS’ın daha yaygın halinin esas alındığı açıkça belirtiliyor. Hastalığın Brezilya’da bulunan bir domuz çiftliğinde başladığı ve önce Güney Amerika’ya, sonra da Portekiz, Amerika Birleşik Devletleri ve Çin üzerinden dünyaya yayıldığı varsayılıyor. Senaryoya göre 18 ayda 65 milyon insan yaşamını yitiriyor. Etkinlikle ilgili çeşitli video, fotoğraf ve bilgiler de var. Geçmişte de John Hopkins Merkezi’nde benzer simülasyonlar yapıldığı bilgisine de ulaşılabiliyor. Simülasyonda hastalığın adı da Corona Associated Pulmonary Syndrom (CAPS) olarak konmuş.  

Haberlerin sıklaşmasının ardından John Hopkins Sağlık Güvenliği Merkezi’nden bir açıklama da geldi. Merkez etkinlikte ele alınan virüsün, yeni koronavirüsle ilgisi olmadığını, kurgusal bir pandemik virüs senaryosu üzerine çalıştıklarını söyledi. Açıklamada mevcut virüsle ilgili herhangi bir öngörüleri olmadığı da belirtildi. 

Benzer iddiaları inceleyen doğrulama platformu factcheck.org analizi için Boston Üniversitesi’nden Prof. Dr. David Hamer ile görüşmüş ve bu tip simülasyonları sormuş. Hamer simülasyonların olabildiğince gerçeğe yakın yapılmasının hedeflenmesi gerektiğini ifade etmiş: SARS ve MERS gibi virüslerin yayılımının, böyle çalışmalar için iyi örnekler olduğunu vurgulamış.

Patent corona ailesinin başka bir ferdine ait

İddianın bir diğer kısmıysa virüsün patentinin Pirbright tarafından alındığı yönünde. Mevcut salgına sebep olan virüs, bünyesinde birçok farklı virüs barındıran corona ailesinden. Patent iddialarının yayılmasına sebep olan ve delili olarak gösterilen sayfa incelendiğinde içeriğin 2015 yılına ait olduğu görülebiliyor. Yine bazı iddialara Google patent arama motorundan yapılan sonuçlar da eklenebiliyor.

Pirbright Enstitüsü de bir açıklama yaptı ve çalışmalarının yeni koronavirüsle ilgisi olmadığını belirtti. Açıklamada enstitünün patentinin, kuş ve diğer hayvanlarda önleyici aşı çalışması hakkında olduğu, araştırmaların da sürdüğü vurgulandı. Enstitünün dikkat çektiği bir diğer noktaysa, Bill ve Melinda Gates Vakfı’nın desteği. Buna göre enstitü birçok kurumdan destek alıyor ve patent çalışmasıyla bu vakfın ilgisi yok. Gates Vakfı’nın, aşı gelişimi konusunda verdiği destekler ve yeni koronavirüsle ilgili harcamalar da vakfın sitesinde yer alıyor. 

Ayrıca patentteki bilgiler incelendiğinde de çalışmanın IBV adı verilen ve corona ailesinin bir ferdi olan, kanatlı hayvanlarda görülen bir virüs için yapıldığı anlaşılabiliyor. Boomlive da analizinde bu noktanın altını çiziyor.

Bağımsız doğrulama organizasyonu Politifact de, patentin yeni koronavirüsle ilgisi olmadığını ortaya koymuş. Factheck.org analizinde de Maryland Üniversitesi’nden Matthew Frieman’in görüşü yer alıyor ve patentin güncel salgınla ilgisi olmadığı vurgulanıyor. Bir diğer doğrulama platformu Correctiv de, patenti alınan virüsün, artık daha az yaygın bir koronavirüs türü olduğunu vurguluyor.

Yani koronavirüs, bilinen diğer "coronavirüslerin" akrabası. Bu virüs ailesi uzun yıllardır çeşitli şekillerde salgın hastalıklara neden oldu, o yüzden dünya çapında salgınlarla ilgili tatbikat veya simülasyon yapılması normal. 

Sonuç olarak ne Gates Vakfı’nın Wuhan’daki salgına ilişkin simülasyon yaptırdığı, ne de Pirbright Enstitüsü’nün mevcut salgına ilişkin koronavirüsün patentini aldığı ve aşısını bulduğu iddiaları doğru. İddia bu haliyle çarpıtmaya örnek gösterilebilir.