Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Müzeyyen Uyanık, doğum kontrol haplarının anne sütünün miktarını azaltabileceği için emzirme döneminde alınmasının uygun olmadığını söyledi.

Aile planlaması, ailelerin istedikleri sayıda, istedikleri zamanda çocuk sahibi olmaları olarak tanımlandığını ifade eden Medicana Bursa Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Uyanık, "Aile planlamasındaki hedef, anne ve çocuk sağlığına olan olumsuz etkilerini, düşükleri, çiftlere korunmanın modern ve tıbbi yollarını öğretmektir. Doğal olarak aile planlamasında kadının gebe kalabileceği günleri hesaplayarak o günlerde cinsel ilişkiden uzak durmak gerekiyor. Doğum kontrol hapları da içerdikleri hormonun etkileriyle yumurtlama sürecini geçici olarak durduran ve gebeliği önleyen ilaçtır. Düzenli olarak kullanıldıklarında doğum kontrol haplarının koruyuculuk oranları yüzde 100'e yakındır. İlaç kullanımı bırakıldıktan sonra yumurtlama yaklaşık 3 ay civarında eski haline gelmektedir. Anne sütünün miktarını azaltabileceklerinden doğum kontrol haplarının emzirme döneminde alınmaları uygun değildir. Emzirmeyi düşünmeyen annelerde ise doğumdan 6 hafta sonra kullanılmaya başlanabilir. Daha erken başlandığında damarsal sorun ortaya çıkma riski artabileceğinden lohusalık döneminde kullanılması önerilmez. Fakat emzirme döneminde kullanılabilen ilaçlarda mevcuttur" dedi.

Doğum kontrol iğnelerinin ise üçer aylık ve birer aylık enjeksiyon şeklinde uygulanmak üzere iki ayrı şekilde bulunduğunu ifade eden Uyanık, "Bu iki yöntem de güvenilirlikleri yüksektir ve geri dönüşümlü olan korunma yöntemleridir. İğnelerin kilo aldırması üzerine yapılan araştırmalarda kilo alımının iştah artışına bağlı olduğu anlaşılmıştır. Üç aylık iğneler emzirme döneminde kullanıldıklarında sütü azaltmaz, sütün içeriğini etkilemez. Deri altı implantlar ise, kola deri altına takılan ye yalnızca progesteron içeren korunma yöntemleridir. Her gün belli oranda hormon salgılayarak 3-5 yıl kadar korunma sağlar. Ayrıca erkekte spermin testislerden depolandıkları bölgelere geçişinin cerrahi yöntemlerle kalıcı olarak kapatılması vardır. Bu işlem sonrasında sıvıda sperm olmadığından gebelik oluşmaz. Yeniden çocuk sahibi olmak istediğinde tekrar operasyon gerektirir. Bu operasyonlarda ise başarı şansları düşüktür. Bu nedenle yaptırmadan önce çok iyi düşünmek gerekmektedir" diye konuştu.

Emzirmenin Anneye Olan Faydaları

Emzirme bebekle anne arasında özel sevgi bağı kurulmasını sağlar. Doğumdan hemen sonra emzirme doğum sonrası kanama miktarını azaltır. Annenin sağlığında koruyucu etkisi vardır; göğüs kanseri, yumurtalık kanseri, kemik erimesi ve anemi risklerini azaltır. Anne emzirirken salgılanan oksitosin hormonu aslında mutluluk hormonudur. Aynı zamanda annenin doğum öncesi vücut yapısına yeniden kavuşmasını kolaylaştırır, hem rahim toparlanması, hem de alınan kiloların verilmesini kolaylaştırmaktadır.

Anne sütü nasıl çoğalır? Anne sütünü artıran öneriler 

1. Su, anne sütünü artıran temel besin   

Anne sütünün miktarını arttırmak için tüketilmesi gereken temel besin su. Anne sütünün yüzde 87’si sudan oluşuyor. Emziren annelerin bu süreçte normal gereksinimlerinden daha fazla su tüketmeleri gerekiyor. 60 kiloluk birinin günlük tüketmesi gereken su miktarı yaklaşık 2 litreyken, emziren annelerde bu rakam 3-3,5 litreye çıkıyor. Bu gereksinimin 2- 2,5 litresi saf sudan, kalan kısmı ise şekersiz komposto, bitki çayı ve ayran gibi içeceklerden karşılanabiliyor. Gereksiz kilo alımının engellenmesi için kompostolara şeker ilavesine gerek yok, meyvenin kendi şekeri yeterli.

Öneri: Halk arasında bilinenin aksine şeker ve şekerli besinler süt miktarını arttırmıyor. Her emzirme esnasında 1- 1,5 bardak su tüketerek yeterli sıvı alımını sağlayabilir, süt miktarını artırabilirsiniz.

2. Yulaf; sütün kanallarda ilerlemesini hızlandırıyor.

Son dönemde yapılan çalışmalar gösteriyor ki annede demir eksikliği olması durumunda süt üretimi de düşüyor. Yulaf iyi bir demir kaynağı, ayrıca rahatlatıcı etkisiyle sütün meme kanallarında ilerlemesini sağlayan oksitosin hormonunun salınımını uyarıyor. Bu nedenle de sütün kanallardan ilerlemesi hızlanıyor.

Öneri: Sabah kahvaltılarınızı yulafla zenginleştirebilir, yulafı pişirerek veya süt ile tüketebilirsiniz.

3.Havuç, süt kanallarını geliştiriyor

Havucun içeriğinde meme dokusunun sağlıklı gelişimini ve süt oluşumunu destekleyerek östrojen benzeri görev yapan, bitkisel bir kimyasal olan fitoöstrojen bulunuyor. Fitoöstrojen süt üretimini artırıyor. Östrojen hormonu meme dokusu içerisindeki süt kanallarını geliştiriyor. Ayrıca havuç iyi bir beta karoten kaynağı ve emzirme sürecinde artan beta karoten ihtiyacını karşılıyor.

Öneri: Salatalara mutlaka günde 1 adet havuç ekleyin. Yapılan çalışmalar emzirme döneminde havuç tüketen annelerin çocuklarının ilerleyen dönemlerde havuç tüketmeyi daha kolay kabul ettiğini gösteriyor.

4. Rezene, sütün yağ içeriğini artırıyor

İçerdiği fitoöstrojenler nedeni ile östrojen benzeri bir görev yaparak süt miktarını ve sütün yağ içeriğini arttırıyor. Rezene ayrıca anne sütü yolu ile bebeğe geçerek sindirim ve hazımsızlık problemleri yaşamasını önlüyor.

Öneri: Çay yerine rezene çayı tüketin ve içine şeker eklemeyin. Günde 2-3 fincan rezene çayı tüketerek süt miktarını artırabilirsiniz.

5.Arpa, süt salınımını artırıyor  

Yapılan bazı çalışmalar arpanın içinde bulunan polisakkaritin annedeki prolaktin miktarını arttırdığını gösteriyor. Prolaktin, memede bulunan süt salgılayıcı hücrelerden süt salınımını uyaran hormon.

Öneri: Arpanın bu etkisinden faydalanmak için arpanın çimlendirilmesiyle elde edilen malt içeceklerinden günde 1 adet tüketebilirsiniz. Ancak unutmayın bu içecekler yüksek kalori içerikleri nedeniyle aşırı tüketilirse istenmeyen kilo artışlarına yol açabiliyor.

6. Baklagiller, sütün kalitesini artırıyor

İyi bir demir kaynağı olan baklagiller, süt miktarını ve kalitesini arttırıyor.  Özellikle emziren anne vejetaryen ise diyetinde mutlaka bu besinlere yer vermeli. Ancak zaman zaman annede gaz problemlerine yol açabildiğinden bu besinler, bebekte de benzer problemlere neden olabiliyor.

Öneri: Eğer bu yiyecekler sizde gaz sorunu oluşturmuyorsa, haftada 2-3 defa nohut, kuru fasulye, barbunya gibi baklagillere öğünlerde yer verebilirsiniz.  

7. Koyu yeşil yapraklı sebzeler, sütü artırıyor

Ispanak, karalahana gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler içerdikleri fitoöstrojenler ile süt miktarını artırıyor. Ayrıca bu sebzeler kalsiyum, demir, folat ve vitamin A içeriği bakımından zengin olması yönü ile de sütün kalitesinin artmasına da katkı sağlıyor.

Öneri: Koyu yeşil yapraklı sebzeleri gün içerisinde salatalarınıza veya sebze yemeği olarak beslenmelerine dahil edebilirsiniz.

8. Sarımsak, bebeğin daha çok emmesini sağlıyor

Yapılan çalışmalar gösteriyor ki, anne emzirme öncesinde sarımsak tüketirse bebekler daha aktif ve daha çok emiyor. Anne sütünün artıran asıl etmen bebeğin aktif bir şekilde anneyi emmesi olduğundan sarımsağın süt miktarını arttırdığını söylemek mümkün. Ancak bebeklerde gaz oluşumuna ve hazım problemlerine de yol açabiliyor.

Öneri: Emzirirken sarımsağı az miktar ile başlayarak yemeklerinize ekleyin ve bebeğinizin verdiği tepkileri gözlemleyin. Eğer gaz ya da hazımsızlık gibi problemler oluşmuyorsa gün içerisinde 1-2 diş tüketebilir veya yemekte zorlanıyorsanız sarımsak kapsülü alabilirsiniz.

9. Ceviz, fındık ve badem, zengin yağları içeriyor

Ceviz, fındık, badem gibi yağlı tohumlar emziren annelerin diyetinde mutlaka yer almalı. Bu tohumlar vücudumuz tarafından sentezlenemeyen ve mutlaka dışarıdan alınması gereken yağlar bakımından zengin olduğundan sütün kalitesinin arttırılmasında önem taşıyor. Ayrıca yağlı tohumların içeriğinde bulunan bazı aminoasitler süt oluşumu için gerekli olan seratoninin yapısına katılarak süt miktarının ve kalitesinin arttırılmasında rol oynuyor.

Öneri: Bu yağlı tohumlar yüksek kalori içerdiğinden gün içerisindeki ara öğünlerde 3-4 tam ceviz, 10-12 adet çiğ badem veya fındık yiyebilirsiniz.

10. Susam, yüksek kalsiyum içeriyor

Yüksek kalsiyum içeriği ve östrojen hormonuna benzer özellikler göstermesi nedeni ile süt miktarını artırıcı özelliğe sahip.

Öneri: Susam tanelerini salatalarınıza ekleyerek günde 1-2 çay kaşığı kadar tüketebilirsiniz.