Benzersiz kokusu ile kendini hemen fark ettiren bir baharat olan yenibahar “Jamaika Biberi“ olarak da bilinir. Anavatanı Amerika olan yenibahar baharattır. mersingiller familyasına aittir.

Yenibahar Nedir?

Ana vatanının Amerika olduğu bilinen ve mersingiller familyasının çok kokulu baharatı olarak tanımlanan yenibahar, bezelye büyüklüğünde küçük tanelere sahiptir.

Amerika’nın keşfinden sonra dünyaya yayıldığı bilinse de farklı milletlerin yemek kültüründe hatırı sayılır bir yeri vardır.

Özellikle İsveç mutfağında çok özel bir yere sahip olan yenibahar tozu, Türk yemek kültüründe ise lezzetli dolmaların sırrıdır.

Küçük, pürüzlü ve taneli yapısı ile ilk görüldüğünde karabiber sanılabilen baharat, neredeyse 10 metreye ulaşan yenibahar bitkisinde yetişir.

Önce yenibahar çiçeği açan bitki hem salkımları hem de taneleri ile üzüme benzer.

Bitkinin meyveleri daha yeşilken toplanır ve güneşte kahverengiye dönüşünceye dek kurutulur.

Görmeye daha çok alışık olduğumuz kahverengi, pürüzlü yenibahar taneleri böylece sert ve acımsı bir lezzet kazanır.

Küçük yapısına rağmen oldukça faydalı olan yenibahar bitkisi, yalnızca tohumu ile karşımıza çıkmaz.

Küçük tohumlardan elde edilen yenibahar yağı, faydaları ile alternatif tıpta kendine geniş bir yer bulur.

Pimento isimli yenibahar ağacı meyvelerinin kurutulmasıyla elde edilen yenibahar karabiber, zencefil gibi farklı baharatların çeşnisini de içerdiğinden allspice yani “tüm baharatlar” olarak da anılmaktadır.

Yenibahar Hangi Yemeklerde Kullanılır?

Yenibahar nerelerde kullanılır, yenibahar baharatı hangi yemeklerde kullanılır diyenlere tatlıdan tuzluya birçok tarife dahil edildiğini söyleyelim:

Özellikle pirinç bazlı (dolma içi, pilav, iç pilav) tariflerin vazgeçilmezi olarak dolmalardan pilavlara kadar birçok yemeğin lezzet verici unsuru halini alır. Yerini tek başına hiçbir baharatın dolduramayacağı tat, kırmızı ete ve tavuğa da enfes bir aroma verir.

Sulu et yemeklerinde tam olarak adını çıkaramadığımız gizemli bir lezzet olarak tabağımızda yerini alır. Bilhassa köftelerin içinde etle birleşerek yediden yetmişe herkesin iştahını açan o enfes kokunun kaynağı olur.

Çorbalarda ve zeytinyağlı yemeklerde de doğru kullanıldığında ortaya harikalar çıkaran yenibahar, yalnızca yemeklerde değil tatlılarda da boy gösterir.

Pasta, kek, çörek, kurabiye gibi tatlıların ve hamur işlerinin alternatif misafiridir. Ev yapımı pudinglerin, bisküvilerin, jölelerin tercih edilen ilk baharatı olarak kendine yer bulur.

Gıda endüstrisinde ise hazır çorbaların, krakerlerin, baharatlı atıştırmalıkların içine katılan ürün, ev yapımı turşulara aromatik lezzet veren ana malzemedir.

Yenibaharın mutfakta kullanımından bahsettiğimizde çayına değinmeden geçmek yazık olur. Taneli yapısından ziyade toz haliyle çay olarak demlenerek faydalarından yararlanılan baharat, sağlığa iyi gelmesinin yanında benzersiz lezzeti ile farkını gösterir.

Yenibaharın Faydaları

Yenibahar antiseptik ve antioksidan özellikler gösteren bir bitki olduğundan tüketildiğinde vücuda birçok fayda sağlıyor. Yenibaharın en yaygın olarak bilinen faydaları arasında şunlar yer alıyor:

Vücudun hastalıklara karşı direncini artırıyor, bağışıklık sistemini güçlendiriyor.

Hazmı kolaylaştırıcı bir etki oluşturduğundan yemeklere bu amaçla da sık sık ekleniyor.

Aynı şekilde yenibahar gaz giderici bir etki oluşturuyor, sindirimi rahatlatıyor.

Bağırsakların sağlıkla çalışmasına destek olan yenibahar, kusma, mide bulantısı ve ishal gibi sindirim sebepli birçok soruna da çözüm oluyor.

İçeriğimdeki potasyum sayesinde kan dolaşımının sağlıkla devam etmesini sağlıyor.

Bu etkisiyle yenibahar, kan basıncının da düzenlenmesine destek oluyor.

Kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riskini de azaltıyor.

Antiseptik özellikleri sebebiyle diş sağlığını da destekleyen yenibahar, özellikle bakteri kaynaklı diş ve diş eti problemleri yaşayanlara yardımcı oluyor.

Vücudun farklı yerlerinde oluşabilen iltihaplanmaların da daha hızlı iyileşmesine destek oluyor.

Son olarak, yenibaharın eklem ağrılarına ve damar sertliğine de iyi geldiği söyleniyor.

Yenibahar Nerelerde ve Nasıl Kullanılır?

Benzersiz kokusu ile kendini hemen fark ettiren bir baharat olan yenibahar “Jamaika Biberi“ olarak da bilinir. Anavatanı Amerika olan yenibahar baharatı, mersingiller familyasına aittir. Bazı yerlerde yenibahar baharatı bir baharat karışımı sanılsa ve yenibahar içindekiler nelerdir diye merak edilse de aslında yenibahar, tek bir baharattır.

Yenibaharın içinde hangi baharatlar vardır diye sorulmasına sebep olan bu yanılgının sebebi kokusunun aynı zamanda hem tarçına hem karanfile hem karabibere hem de Hindistan cevizine benzemesinden kaynaklanır.

Bu nedenle bu baharatın İngilizcedeki ismi “tüm baharatlar” anlamına gelen “allspice”tır. Dolmalara, köftelere ve et yemeklerine çok yakışan bu baharat, çiğ köftede de kullanılır. Şimdi, bu kadim baharata biraz daha yakından bakalım. Yenibahar tatlıdan tuzluya dek geniş bir yelpazede kendisine kullanım alanı bulan bir baharattır.

Genellikle pirinçli tariflerde; pilav, iç pilav, dolma içi gibi tariflerde kullanılır. Sulu et yemeklerinde, köftelerde, hamburgerlerde kullanıldığında bambaşka bir aroma verir.

Kırmızı ve beyaz ete de oldukça yakışır.

Kokusuyla mest eden yenibahar, zeytinyağlılarda ve çorbalarda da çokça kullanılır.

Tuzlu tariflerin yanı sıra tatlılarda ve şerbetlerde de tercih edilir.

Pasta, kek, çörek, aşure, kurabiye gibi tariflerde de kullanılabilen yenibahar, turşulara da katılır.

Bazı reçetelerde tane yenibahar olarak kullanılan bu baharatın toz hali, pratik olması açısından sıklıkla tercih edilir.

Yenibaharın Zararları Nelerdir?

Genellikle yemeklerde kullanıldığı için şu ana kadar kullanımı ile ilgili bir yan etkisi görülmemiştir. Fakat gebe ve emziren annelerin kullanılması önerilmemektedir.

Diğer baharatlarda olduğu gibi yenibahar baharatını da aşırıya kaçmadan kullanılması gerekir. Baharatlara karşı alerjik reaksiyonlar gösteren bir bünyeye sahipseniz, yenibaharı tüketmeden önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.