Bebeğin ilk banyosu önemli ve heyecan vericidir. Islak, kaygan, kıvranan ve ağlayan yeni doğan bebeği her yıkayıştan sonra banyo deneyimi giderek artar, annenin endişeleri de yatışmaya başlar. Peki, yeni doğan bebeğe nasıl banyo yaptırılmalıdır? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hilal Mocan, konuyu tüm ayrıntılarıyla bizlerle paylaştı.

Bebeği tamamen kirlenmediği sürece her gün yıkamak gerekmez, bezi değiştikten sonra ve besledikten sonra yerel temizlik yeterli olabilir. Banyodan hoşlanmayan bebeklere haftada 2-3 kere banyo yaptırılabilir, ancak her gün yaptırılan banyonun da bebeği rahatlatıp iyi uyumasını sağladığı da bir gerçektir. Banyo için günün her anı uygundur ama yatmadan önce yapılan banyo, bebeğin gevşemesini sağlar ve onu uykuya hazırlar. Bebeği beslemeden hemen önce veya hemen sonra yıkamamak gerekir; açken huzursuz olabilir, tokken kusabilir. Soğuk havalarda banyo sırasında bebeğin üşüyebileceğini düşünüyorsanız o gün yıkamayı atlayabilirsiniz.

Yenidoğan banyosu nasıl yaptırılmalı?

Bebeğin göbek bağı kalıntısının düşmesinden önce göbek bağının ıslanmasını önlemek için süngerle banyo yaptırmak en iyisidir.

Önce banyo yaptırılacak odayı veya banyoyu 22-25 derece ısıtıp bebek yumuşak bir havluya yatırılır. Genişçe bir leğene ılık su konur. Bir sünger veya banyo bezi hazırlanır. Bebek, üşütmeyecek şekilde sarılır ve her seferinde bir bölge açılarak yumuşak bir şekilde silinir. Silinen yer kurulanıp sarılır ve diğer bölgeye geçilir. Bebeğin alt tarafını yıkamaya başlamadan bezi çıkarılmaz. Vücudun en temiz yerinden başlanıp en kirli yerine geçilir. Bebeğin kafası yana yatık olacak şekilde karın üzerine yatırılır, boynu ve sırtı yıkanır, ardından bacaklar yıkanıp durulanır. Genital bölge ise önden arkaya doğru yıkanmalıdır. Erkek bebeklerde penis başındaki deriyi geriye çekmeden yıkanmaya özen gösterilmelidir.

Baş temizliği: Haftada bir-iki kez bebek sabunu veya şampuanıyla bebeğin başı yıkanabilir. Aradaki günlerde ise sadece suyla yıkamak yeterli olur. Diğer yerlerine geçmeden bebeğin önce başı kurulanır. Şebeke suyu temizse, başı top gibi kavranarak akar suda yıkanır. Su temiz değilse ya da temizliğine güvenilmiyorsa içme suyuyla bebeğin başı yıkanabilir. Yüz temizliği için sabun gerekmez. Sıcak suyla nemlendirilmiş pamuk toplarıyla bebeğin gözleri ve kulakların dış tarafları silinir, ardından yüz kurulanır.

Küvet banyosu nasıl olmalı?

Göbek kordonu iyileştikten sonra bebek, küvet banyosu yapabilir. Bebeği soymadan önce malzemeler hazırlanır. Bu malzemeler şunlardır: Bebek sabunu/şampuanı, yıkama bezleri, steril pamuk topları, havlu, temiz bez, pişik için merhem, giysi.

Küvete 5 cm. kadar su konur. Su sıcaklığı, dirsek ile kontrol edilir. Bir el ve bir kolla, baş ve sırtı desteklenerek yavaş yavaş suya daldırılır. Serbest kalan elle ise temiz bölgelerden kirli yerlere geçilir. Gözler ayrı steril toplarla temizlenir. Kulaklarının arkası ve boynu yıkanır. Eller ve popo ise sabunladıktan sonra durulanır. Ön kısımlar yıkanıp durulandıktan sonra bebek temiz bir havluya sarılır, güzelce kurulanarak giydirilir.

 

40 banyosu Diyanet - Dinimizde kırk banyosu nasıl yapılır?

Bebeğin doğumunun kırkıncı gününde dinen yapılması gereken işlemler var mıdır? Bebeğin 40 çıkmasının dinimizdeki yeri nedir?

Bebeğin doğumunun kırkıncı gününe dair dinen yapılması gereken herhangi bir işlem bulunmamaktadır. Kırk gün boyunca bebeğin ve annenin evden dışarı çıkmaması, bebeğin kırkının çıkarılması gibi uygulama ve inanışların dinî bir dayanağı yoktur.

Neden 40 gün?

Kırkını Uçurmak Ne Demektir?

Çocuğu olsun olmasın herkes, kırk çıkarmayla ilgili doğru yanlış birtakım şeyler muhakkak duymuştur. Bazı kişiler bunun dini bir inanç olduğunu düşünürken, bazı kişiler de eskilerden kalma bir gelenek olduğuna ve yapılmasının ruhani bir yararı olacağına inanmaktadır. Peki aslında bu inanış tam olarak ne ifade ediyor?

Günümüzde doktor kontrolleri başta olmak üzere çeşitli nedenlerden dolayı tam olarak uyulanamasa da, doğumdan sonraki 40 gün boyunca anne ve bebeğin dışarı çıkmaması, istirahat etmesi ve evde yalnız bırakılmaması inanışına dayanan kırk çıkarma, bu dönemin sonunda, yani 40.günde anne ve bebeğin özel bir banyo ritüeli ile ve dualarla yıkanarak ilk gezintilerine çıkması anlamına gelmektedir.

Bebeklerde Neden Kırk Çıkarma Yapılır?

Günümüz şartlarında yenidoğanlar üzerinde eski bir geleneğin uygulanmasının sürdürülmesine birçok kişi sıcak bakmamakta ve gerek görmemektedir. Ancak kırk uçurma ritüelinin eski zamanlarda düşünülmüş ve altında yatan çok önemli nedenleri bulunmaktadır.

Doğum sonrasında annenin vücudunu toparlaması, dikişlerinin kapanması, yaralarının iyileşmesi, dinlenip enerjisini toplayarak eski sağlığına yeniden kavuşması için yaklaşık 40 gün süre gerekmektedir. Bu gelenek, anne eski sağlığına kavuştuğu için bir çeşit kutlama olarak yapılır.

Bebeğin dünyaya gelişi ile yeni ortamına alışması ve adapte olması için yaklaşık 40 gün süre gerekir. Bu süre boyunca da hijyenik bir ortamda bakımına devam edilir. Bu gelenek ile bebeğin artık dış dünyayla tanışabileceği ve ilk deneyimi kutlanmış olur.

Anne ve bebek, doğum sonrası 40 gün süreyle birçok hastalığa ve mikroba açık hâldedir. Bu gelenek ile her ikisi de kırklanarak bu süreci üzerlerinden atarlar.

Bebeğin Kırkı Nasıl Çıkarılır? 

Asırlardır devam eden bir gelenek olması nedeniyle kuşaklar arası aktarım sırasında bu adet, yöreden yöreye farklılıklar göstermiştir. Bu sebeple, seremoni sırasında birçok kişi hala farklı uygulamalar denemeye devam etmektedir.

Aslında ‘bebeğin kırkı’ gibi bir kavram yoktur. Lohusalığı yaşayan annedir ve annenin kırkı söz konusudur. Eski adetlere göre dünyaya yeni gelmiş bir birey olarak yenidoğanın da bu süre sonunda bir seremoni ile kutlanması gerektiğine inanılır.

Peki bebeklerde kırk nasıl çıkarılır?

Bir aile büyüğünden ‘kırklama annesi’ olması istenir. Bu kişi anneanne, babaanne veya başka bir bilinçli aile büyüğü olabilir.

Bu kişi tarafından anne ve bebeğe kırk banyosu yaptırılır.

Önce bebek, sonra anne hazırlanmış sudan 40 tas su alınarak yıkanır.

Yıkama sırasında çeşitli dualar da okunur.

Anne ve bebek yeni ve temiz kıyafetler giyerek hazırlanır. 

Sonrasında 7 ayrı ev gezmesine gidilir. Günümüzde bir gün içinde 7 ayrı kapı dolaşmanın anne ve bebek açısından oldukça yorucu olabileceği için sadece birkaç aile büyüğüne ziyarete gidilmesinin de yeterli olduğu düşünülmektedir.

Bebeğe, ziyaret edilen evlerdeki kişiler tarafından yumurta, pirinç, un, şeker ve bozuk para gibi çeşitli küçük hediyeler hoş sunumlar ile takdim edilir, merasim tamamlanır.

Bazı adetlere göre, tüm aile yakınları eve çağırılarak kırk mevlidi de yapılmaktadır.

Kırk Banyosu Nasıl Yapılır?

Kırk banyosu, çeşitli malzemeler ile hazırlanan suyla anne ve bebeğin yıkanması esasına dayanır. Bu yıkanmaya yönelik çeşitli adetler vardır. Bu adetlere göre;

Öncelikle sabahın erken saatlerinde anne ve bebek uyanır.

Kırklama annesi gelirken yolda ayak basılmamış yerlerden 40 ayrı taş toplar. Taş yerine 40 fasulye veya buğday tanesi de kullanılabilir.

Aile büyüğü banyo suyunu hazırlar. İçine taş, buğday, altın, gümüş, çeşitli mevsim çiçekleri veya gül yaprakları, nazar boncuğu atar. 

Suya atılacak tüm malzemelerin dezenfekte edilmesi veya temiz olması gerekir.

Banyo yaptıracak aile büyüğü abdestini alır, ardından bebeğe hazırlanmış sudan 40 tas döker.

Su dökerken çeşitli dualar okunduğu gibi ‘Su aşağı, boyu yukarı olsun. Ömrü de su gibi uzun olsun!’ gibi iyi dilekler yüksek sesle söylenir.

Ardından hazırlanmış aynı su ile 40 tas su da anneye dökülür ve kırklama işlemi sona erer.

 

Kırk Uçurma Malzemeleri Nelerdir?  40 banyosu malzemeleri anlamı

Altın

Gümüş

Bozuk Para

Gül yaprakları ve mevsim çiçekleri

Nazar boncuğu

Kırk Banyosunun Suyuna Atılan ve Ziyaret Sırasında Hediye Verilen Malzemeler Ne İfade Ediyor?

Yöreden yöreye suya eklenen malzemeler değişkenlik gösterse de, banyo suyuna atılan tüm malzemelerin bebeğin ve annenin ömrünü uzatması, onlara iyi bir hayat vermesi dileği ile eklendiği bilinmektedir.

Altın: Güneşi temsil eder.

Gümüş: Ayı temsil eder.

Bozuk para: Bol kazançları olması dileği ile eklenir.

Gül yaprakları ve mevsim çiçekleri: Bebek güzel koksun diye eklenir.

Nazar boncuğu: Nazardan koruması için eklenir.

Bu malzemelerden bazıları, kırk gezmesinde ziyarete gidilen evlerde verilen hediyeler arasında da bulunmaktadır. Ziyarete gidilen yerlerde;

Tuz: Bereketli olsun, tadı tuzu yerinde olsun diye

Şeker: Ağzının tadı hiç bozulmasın diye

Pirinç: Bereket getirsin diye

Yumurta: Sağlıklı olsun diye

Un: Saçları un gibi beyaz olsun, ömrü uzun olsun diye verilmektedir.

Kırklama Ritüelini Yapmak Şart mıdır?

Kırk uçurmanın dini açıdan hiçbir geçerliliği yoktur. İslâmda, bebeklerde 40 uçurma ile ilgili bir uygulama bulunmamaktadır. Ancak hem din adamlarının hem de bilim insanlarının hemfikir olduğu bir konu bulunmaktadır. Bu uygulama, bir gelenek görenektir.

Dini bir zorunluluğu bulunmadığı gibi bilimsel açıdan da yapılması şart değildir. Fakat hem anne hem de bebek, 40 günlük süre dolana kadar çeşitli hastalıklara karşı açık durumdadır ve bağışıklıkları bu hastalıklara ve mikroplara karşı savaşabilecek kadar kuvvetli değildir. Bu nedenle bu süre zarfında evde dinlenilmesi ve mecbur kalınmadıkça dışarı çıkılmaması doğru bir hareket olacaktır. Eğer arzu edilirse ve anneyle bebek kendini hazır hissederse, ‘yarı kırk’ olarak tanımlanan 20.günde de banyo ve gezme ritüeli gerçekleştirilebilir.

Bebeklere banyo yaptırırken nelere dikkat edilmeli?

Bebek banyosu yaptıracağınız banyo ve evin her yerinin ısısı 21-24 derece olmalıdır. Özellikle banyo yaptırdığınız yeri ekstra ısıtmalısınız. Banyo suyun ısısı 36-37 derece olmalıdır. Bebeğinizin beslenmesinden yaklaşık 1,5 saat sonra yıkamalısınız.

Bebekler kaç günde bir banyo yapmalı?

Bebeklere, haftada bir kez banyo yaptırmak yeterli olacaktır. Ayrıca saç derisi 1 kereden fazla yıkanmamalıdır. Çünkü bebeklerin saç derisi yetişkinlerdeki gibi kısa sürede yağlanmaz ve kirlenmez. Özellikle kış aylarında bebeklere banyo yaptırırken 15 dakikadan fazla banyoda kalmamalarına özen göstermek gerekir.