Teknoloji hayatımızı kolaylaştırırken bazı tehlikelerin de kapısını açabiliyor. Uzmanlara göre özellikle çocukların fotoğraflarının, videolarının sosyal medyada ebeveynleri ve öğretmenleri tarafından kontrolsüzce paylaşılması gelecekte yaşanabilecek olumsuz gelişmelere davetiye çıkarıyor. Bu olumsuzluklar arasında dünyada artan vaka sayılarıyla “dijital kaçırma” ön plana çıkıyor. Dijital kaçırma, birinin sosyal medya hesabı, kişisel bilgileri ya da fotoğraflarının dijital yolla kopyalanarak farklı şekilde paylaşması anlamına geliyor.

Fomo'ya yakalanmış kişiler sürekli yazı yazma, yorum yapma, konum bildirme, fotoğraf-bilgi paylaşma, diğerleri tarafından beğenilme isteği fazla ve aynı zamanda diğer kişilerin ne zaman-ne yaptığı, nereye-nasıl gittiği, kiminle-ne görüştüğü konusunda merak duygusu fazla olan kişilerdir. Teknoloji hayatımızı kolaylaştırırken bazı tehlikelerin de kapısını açabiliyor. Dijital kaçırma, birinin sosyal medya hesabı, kişisel bilgileri ya da fotoğraflarının dijital yolla kopyalanarak farklı şekilde paylaşması anlamına geliyor.

GÜNDEMİ KAÇIRMA KORKUSU

"Gündemi Kaçırma Korkusu" adı da verilen bu rahatsızlık, başka korkuları da tetikliyor.

Örneğin, ya telefonun şarjı biterse? Ya bilgisayarda bir problem oluşursa? Hiperaktif dürtü bozukluğu yaşayan kişilerde, Z kuşağında daha sık rastlanıyor.

Bu yeni nesil "kaygı-durum bozukluğu", yaygın ruhsal sorunlara davetiye çıkarıyor.

Dijital kaçırma korkusu nedir?

FOMO'ya sahip kişiler, sürekli sosyal ağlarını kontrol eder. Hatta bu yüzden zaman kaybı yaşar, işleri aksayabilir, dersleri aksayabilir ya da uykusuz kalabilir. Araç kullanırken bile kontrol etmeye devam eder. Katılamadığı veya çağırılmadığı etkinliklerden dolayı olumsuz duygular hisseder, dışlanmışlık yaşar.

FOMO BELİRTİLERİ

Sık sık sosyal medya platformlarını kontrol etme isteği

Sürekli paylaşım yapma isteği

Sosyal medyada paylaşımların yeterince beğenilmemesi, talep görmemesi sonucunda oluşan onaylanmamış ve kabul edilmemiş olma hissi

Sürekli bir kişiyi, sayfayı veya grubu takip etme isteği

Yanında sürekli şarj cihazı, powerbank bulundurmak

Gece yatmadan önce tek tek bütün sosyal medya uygulamalarına girip çıkmak, e-postaları kontrol etmek ve sabah uyanıldığında ilk iş olarak yarı açık gözlerle yine bu işlemi yapmak

Aynı anda iki yerde (etkinlik, eğlence vb.) olmayı istemek

Günde 1 saatten fazla sosyal medyada vakit geçirme isteği

Siber Güvenlik uzmanı Osman Demircan tehlikenin boyutunu anlatırken dikkat edilmesi gerekenleri şöyle anlattı:

Kontrolsüzce paylaşılan ses içerikli görüntüler ve fotoğraflar maalesef sanal kaçırma vakalarında kullanılıyor. Deepfake teknolojisiyle gerçeğinden ayırt edilemeyecek sonuçlar ortaya çıkabiliyor.

FİDYE İSTEYEN ÇETELER VAR

- Dünyada bu teknolojiyi kullanarak sanki çocukları alıkoymuş gibi gösterip fidye isteyen çeteler var. Görüntülerin de ses gibi gerçeğinden ayırt edilemeyecek şekilde taklit edilmesiyle, gerçek kaçırılma vakası yaşanmış gibi çocukların acı içinde ebeveynlerinden yardım istedikleri videoların oluşturulmasını sağlayabiliyorlar. Bu konuda çocuğunuzu ağlarken paylaştığınız bir video, onların çok işine yarayabilir.

SOSYAL MEDYA ANNELERİ

- Çocuklarının her saniyesini sosyal medyada paylaşan anneler bu konuda çocuklarını ciddi risk altına sokuyor. Hem sanal kaçırılma hem de sanal kopyalanma konusunda en büyük risk grubunu ise tanınmış kişiler oluşturuyor.

- Ailelerin bir sahte kaçırılma durumunda ilk yapmaları gereken çocukları ile iletişim kurmaya çalışmaktır. Çocukların anlık konumlarını telefonları üzerinden takip etmeye yarayan özellikler aktif edilmeli.

- Özellikle tablet ve telefonlarda ortak ağlara bağlanmak, telefon güncellemelerini yapmamak, tanımadığımız kişilerin bilgisayarları üzerinden telefonumuzu şarj etmeye çalışmak bu videoların kötü niyetli kişilerin eline geçmesine neden olabilir.

- DeepFake teknolojisinin taze veriden beslendiği düşünülürse, telefon ve tabletlerimize program yüklerken verdiğimiz onaylara dikkat etmeliyiz. Örneğin bir fotoğraf işleme programı mikrofona erişim istiyorsa bu erişim yetkisini vermeden iki defa düşünmek gerekiyor. Fotoğraf işleme programının mikrofonla ne işi olabilir?

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Özellikle etkileşimli sosyal medya platformları ile ortaya çıkan beğenilme ve ilgi görme arzusu, gündemden kopmamayı da beraberinde getiriyor.

Teknolojik cihazların kullanımını, İnternet’te bulunma sürenizi azaltın ve bunu kademeli bir şekilde yapın.

İlgi alanlarınızı keşfedin. Kendinize yeni hobi edinin. Bu şekilde zamanınızı daha iyi değerlendirebilirsiniz.

Artık ekranlara bakmayı bırakın ve sosyal ortamlarda bulunun. Yeni arkadaşlar edinebilirsiniz.

İnternet ve sosyal medyayı yaşamınızda doğru tanımlamak ve hangi amaçlarla kullanmanın daha iyi olacağını tespit etmek hayat kalitenize nelerin katkıda bulunduğunun farkına varıldığında büyük bir adım atmış olursunuz.

Anın tadını çıkarın. Kendi kendine yetmeyi başarmak, kendin olmak, o anda yaşamayı bilmeniz çok işinize yarar.

En değerlinizin zamanınız olduğunu fark edin ve sosyal medyadayken kendinizi kontrol edin. Vaktinizin bir kere gittimi geri gelmediğini kendinize sürekli hatırlatın.

Eğer her şeyi deneyip yine de “Bu bağımlıktan kurtulmayı denedim, olmuyor” diyorsanız, işte o zaman bir uzmandan yardım almak durumundasınız.

FOMO ne demek kısa?

Fomo bir tür kaçırma korkusudur. Fomo'nun açılımı 'Fear of missing out'dur.

Fomo nedir Psikoloji?

FOMO sendromu, sosyal medyadaki gelişmeleri takip edememe endişesi ve gelişmeleri kaçırma korkusu olarak tanımlanır. FOMO sendromunda bireyler, güncel bilgilerden haberdar olamama veya konunun dışında kalma gibi yoğun kaygılar yaşarlar. Bu kaygılar ile sürekli telefonlarını ya da teknolojik cihazlarını kontrol ederler.