Kulak tıkanıklığı; işitme kalitesini önemli ölçüde düşüren geçici bir rahatsızlıktır. Basınç değişimi, dış kulak iltihabı ve üst solunum yolu enfeksiyonu gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Kişilerin yaşam kalitesini büyük ölçüde etkileyen kulak tıkanıklığı, kısa bir sürede kendiliğinden düzelme eğilimindedir. Ancak, bir haftadan fazla süren kulak tıkanıklığı önemli hastalıkların habercisi olabilir.

Kulak Tıkanması ve Çözüm Yolları

Kulaklar östaki borusu ile boğazınıza ve burnunuza bağlanır. Bu boruların işi orta kulaktaki basıncı dışarıdaki hava basıncı ile dengelemektir. Östaki boruları tıkandığında kulak tıkanması semptomları ortaya çıkar. Enfeksiyon, burun tıkanması, uçak yolculuğu gibi hava basıncında değişime yol açan eylemler, kulakta kir birikmesi, alerji ve kulağa su kaçması tıkanmaya yol açabilir.

Kulak tıkanıklığı neden olur?

Kulak tıkanıklığının en yaygın sebebi yükseklik değişimidir. Orta kulaktaki basınç değişimine bağlı olarak yaşanan bu durum, hemen herkes tarafından tecrübe edilmiştir. Genellikle esneme ile giderilen bu tıkanıklık, basınç farklılıklarından kaynaklanır. Kulağın kulak çubuğuyla temizlenmesi de kulak tıkanıklığına neden olan bir diğer yaygın sebeptir. Kulak çubuğu, kulak kiri olarak adlandırılan salgının kulak içine doğru itilmesine ve dolayısıyla salgının kulağı tıkamasına yol açar. Uzun süreli tıkanıklığa, ağrı ve işitme kaybına yol açabilen kulak tıkanıklığı pek çok farklı sebepten dolayı oluşabilir. Kulak tıkanıklığının yaygın olarak görülen bazı nedenleri aşağıda sıralanmıştır:

Buşon: Halk arasında kulak kiri olarak da bilinen buşon, kulak tıkanıklığının en yaygın görülen sebepleri arasında yer alır. Kulak kanalı olarak adlandırılan ya da farklı bir deyişle kulak tüylerinin bulunduğu bölgede serumen adlı bir salgı salgılanır. Koyu sarı renkteki bu sıvının amacı, dışarıda bulunan toz ve benzeri yabancı maddeleri dışarıda tutmak ve kulak zarını enfeksiyonlara karşı korumaktır. Bu sıvının temizlenmesi, kulak kanalı içinde kuruluğa ve kaşıntıya yol açar. Aslında bir kir ya da pislik olmayan bu salgı, normalde kendi kendine kulak dışına atılır. Buşonun kulağı tıkaması genellikle yanlış yapılan temizleme işleminden kaynaklanır. Kulağı temizlemek için kulak çubuğu gibi cisimler kulak içine sokulmamalıdır. Kulağın dış kısımlarından salgılanan buşon, normal şartlarda kulağın iç kısımlarına ulaşmaz. Bu işlem buşonun, kulak zarına doğru itilmesine ve kulağın tıkanmasına yol açar. Buşonun fazla salgılanmasının sebebi, tozlu ve kirli ortamlarda uzun süre ile bulunmaktır. Ayrıca denize girmek, banyo yapmak gibi eylemlerden sonra da dış kulakta yer alan az miktardaki buşon şişerek kulağı tıkayabilir.

Dış Kulak İltihabı: Kulak kepçesi ile kulak zarı arasında bulunan bölüm, dış kulak olarak adlandırılır. Tıpta otitis eksterna olarak tanımlanan dış kulak iltihabı özellikle yüzücülerde sıklıkla görülür. Bu yüzden zaman zaman yüzücü kulağı olarak da adlandırılır. Dış kulak kanalı iltihabının başlıca nedeni kulağın fazla miktarda neme maruz kalmasıdır. Kulak kanalı içinde kalan su ya da nem, bakterilerin çoğalması için uygun ortamı sağlar. Dış kulak iltihabının en sık nedeni mantar ve bakteriyel enfeksiyonlar olsa da çok ender olarak alerjik ve dermatolojik sebeplerden de görülebilir. Sarı ya da yeşil renkte kötü kokulu bir akıntıya yol açan dış kulak iltihabı, kulak tıkanıklığına yol açan hastalıklar arasında yer alır. Bu rahatsızlıktan korunmak için yüzerken kulaklar korunmalı, yüzme ve banyo gibi aktivitelerden sonra yumuşak pamukla kulak iyice kurulanmalıdır.

Orta Kulak İltihabı: Akut otitis media olarak da bilinen orta kulak iltihabı; alerji, solunum yolu enfeksiyonları, boğaz ağrısı ve soğuk algınlığı sonucu oluşabilir. Kulak zarının arka tarafında işitmeyi sağlayan örs, çekiç ve üzengi adı verilen küçük kemiklerin yer aldığı hava dolu bölge, östaki borusu sayesinde burnun arkasına ve boğaza açılır. Enfeksiyon varlığında bölgede yer alan sıvı, orta kulaktan genze boşalamaz. Bu durumda kulak zarı arkasında toplanan sıvı, orta kulak iltihabının hızla gelişmesine zemin hazırlar. Östaki borusunun etrafındaki dokunun bakteri ya da virüs nedeni ile enfekte olması ya da şişmesi sonucu iltihaplanma oluşur. Geniz etinin, farkı sebeplerden ötürü şişmesi de orta kulak enfeksiyonu riskini artırır. Kulak ağrısı, kulak tıkanıklığı, denge kaybı, kulak akıntısı, kulak çevresinde kaşıntı gibi semptomlarla birlikte görülen orta kulak iltihabı, küçük çocuklar arasında yaygındır.

Östaki Borusu Fonksiyon Bozuklukları: Burun, boğaz ve orta kulağı birbirine bağlayan östaki borusu kulak içi basıncın dengeli olmasını sağlar. Östaki borusunda var olan rahatsızlık, orta kulak ile dışarıdaki hava basıncının eşitlenmesine engel olabilir. Bu durumda orta kulak zarar görebilir ve kulak tıkanıklığı ve kulak ağrısı gibi belirtilere yol açabilir. Östaki borusuna ait problemler genellikle östaki borusunun şişmesine ve enflamasyonuna yol açan soğuk algınlığı, alerji, kulak enfeksiyonları gibi rahatsızlıklardır. Östaki borusunun farklı sebeplerle bloke olması da orta kulak basıncının dış ortam basıncıyla eşitlenememesine, dolayısıyla çınlama, ağrı ve kulak tıkanıklığına yol açar.

Tıkalı kulak nasıl açılır?

Kulakta tıkanıklık şiddetine göre kaşıntı, çınlama, ağrı, kafada sersemlik, bazen kulakta akıntı ve işitme kayıplarına yol açabilir. Bazı basit ve güvenli yöntemlerle kulaktaki tıkanıklığı gidermek mümkündür.

Basınç değişikliği uygulayın

Bu en bilinen ve en hızlı metoddur. Esnemek, sakız çiğnemek ya da “valsalva manevrası” denen hareketi uygulamak basınç değişikliğine yol açarak kulak tıkanıklığını açabilir. Valsalva manevrası için ağzınızı kapatın ve burnunuzu parmaklarınızla sıkarak tıkayın, ardından dikkatli ve yumuşak bir şekilde kulaklarınıza doğru nefes verin, bir başka deyişle hava basıncı uygulayın. Ufak bir “pof” sesi duyacak ve ardından tıkanıklığın açıldığını hissedeceksiniz. Bu yöntem genelde hafif kulak tıkanmalarında etkilidir.

Kulak kirini temizleyin

Bu işlemi kendi başınıza yapmanızı tavsiye etmeyiz. Bunun için bir kaç gün öncesinden gliserin damlası satın alarak kulak içlerinizi bununla yumuşatmak ve ardından doktora başvurarak kulaklarınızı temizletmek en güvenli yöntemdir. Çok ileri düzeyde olmayan tıkanıklıklarda, tıkalı kulağınız üstte kalacak şekilde yan yatarak kulağa bir kaç damla ılık zeytinyağı damlatmak ve 10 dakika bekledikten sonra yumuşayan kulak kirlerini nazikçe temizlemek de işe yarayabilir.

Nemlendirin

Sıcak su ve okaliptüs yağı ile yapacağınız bir buhar banyosu, sıcak bir duş, nemlendirme cihazı ya da soğuk algınlığından kaynaklı tıkanmalarda tuzlu su spreyi işe yarayabilir.

Sıcak bez

Mikrodalga fırında, sıcak suda ya da ütüyle ısıttığınız temiz bir bezi yan yatarak kulağınıza yerleştirin ve on dakika bekletin. Bezle kulağınıza hafifçe bir kaç kez bastırdıktan sonra kulağınızdan çıkartın. Bu hem ağrıyı ve irritasyonu hafifletecek hem de kulak kirlerini yumuşatarak daha kolay çıkmalarını sağlayacaktır.

Doktorunuza başvurun

Eğer bu semptomlardan birini ya da daha fazlasını görüyorsanız mutlaka doktora başvurun:

Birkaç saatten uzun süren şiddetli kulak ağrısı.

Ateş

Kusma

Kulakta kanama ya da sarı (bazen yeşil) renkte akıntı

Kulak tıkanması nasıl geçer?

Çoğunlukla kulak tıkanıklığının giderilmesi için östaki borusunun rahatlatılması ya da farklı bir deyişle orta kulak basıncının dış ortam basıncıyla eşitlenmesi yeterlidir. Bunun için yutkunmak, su içmek, bir parça şeker emmek, esnemek veya sakız çiğnemek önerilebilir.