Aslen güney Avrupa ve Asya'dan gelen meyan kökü, kökleri bitkisel tıpta kullanılan Fabaceae familyasına ait çok yıllık bir bitkidir. Meyan kökü en çok çubuk şekli ve hem tatlı hem de acı tadı ile bilinir, ancak aynı zamanda dikkat çeken özelliklere de sahiptir.

Modern tıbbın henüz gelişmediği çağlarda bitkiler, gerçek birer ilaç olarak kullanılıyordu. Bunlardan geçmişi en eski olanlardan bir tanesi ise meyan köküdür.

Meyan kökünün geçmişine baktığımız zaman karşımıza Çin, Sümerler, Mısırlılar, Hintliler, Yunanlılar ve elbette biz Türkler çıkıyor. Geniş bir yetişme alanı olduğu için kurulan tüm bu medeniyetlerin topraklarında bulunmuş ve şifalı gücü keşfedilmiştir. Bugün bile modern ilaçların yanında destekleyici olarak sunduğu faydalar bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bir yiyecek içecek tatlandırıcısı olarak da kullanılan meyan kökü nedir, ne işe yarar yakından bakalım ve faydalarını görelim.

Hiç bilmeyenler için, meyan kökü nedir?

Meyan, baklagiller ailesinden gelen bir tür çalıdır. Meyan kökü ise bu çalımsı bitkinin köküdür. 120 -150 cm boyutlarına ulaşabilen bu çalının anavatanı Rusya ve Çin’dir ancak Akdeniz ülkelerinde, Avrupa’nın bazı kesimlerinde ve Asya’nın bazı bölgelerinde de yetişmektedir. Meyan kökü lezzetli bir bitki olmasının yanı sıra insan sağlığına olumlu etkileri olduğu için binlerce yıldır tıbbi amaçla da kullanılmaktadır.

Meyan kökü ne işe yarar?

Meyan kökünün en dikkat çeken özelliği ve tarih boyunca vazgeçilmez olmasının ilk nedeni son derece lezzetli olmasıdır. Pek çok farklı kültürde meyan kökü kullanılarak yapılan içecekler, şerbetler, şekerler ve benzeri ürünler vardır. Hatta formülü gizli olan kolanın bile önemli bileşenlerinden bir tanesinin meyan kökü olduğu söylenir.

Lezzetli olduğu yetmezmiş gibi meyan kökü bir de şifalıdır. Özellikle üst solunum yolu rahatsızlıkları üzerinde etkilidir. Mide asidi kaynaklı reflü ve benzeri rahatsızlara iyi gelir. Vücudun bağışıklık sistemini güçlendirerek bakteri ve virüslerle olan savaşındaki gücünü arttırır. Modern araştırmalarda ise bazı kanser türleri ve hepatit C gibi hastalıklara karşı da etkili olduğu görülmüştür.

Meyan kökünün eski medeniyetlere dayanan tarihin:

Şöyle bir geçmişe gidip de meyan kökü nerelerde kullanıldı diye baktığımız zaman karşımıza çıkan en eski tarih milattan önce 2800’li yıllardır. Bu dönemde meyan kökü, Çinliler tarafından bir tıp mucizesi olarak kullanılıyordu. Aynı dönemde Sümerlerin ve Hintlilerin de meyan kökünü tıbbi amaçlarla kullandığı biliyor.

İbn-i Sina’nın eserleri başta olmak üzere o dönem kaleme alınan pek çok eserde meyan kökünün faydalarından bahsedilmektedir. Eski Mısırlılar meyan kökünü mide hastalıklarına karşı kullanıyor ve ondan insana dinçlik veren bir içki yapıyorlardı. Milattan önce 400’lü yıllarda meyan kökünün öksürüğe karşı, göğüs hastalıklarında ve solunum yolu rahatsızlıklarında kullanıldığı biliniyor.

Sümerler ve Hititlerden kalan tabletler incelendiği zaman meyan kökünden 'Her derde deva bir panzehir' olarak bahsedildiğini görüyoruz. Büyük İskender, dünyanın dört bir yanına yaptığı seferler sırasında askerleri susuz kalmasın diye meyan kökü yedirmiştir. Evliya Çelebi tarafından kaleme alınan Seyahatname isimli eserde de meyan kökünün solunum yollarını rahatlatan bir etkisi ve lezzetli olduğundan bahsedilmektedir.

Meyan kökünün faydaları nelerdir?

Cilt hastalıklarına karşı etkilidir:
Az bilinir ancak akne, egzama ve hatta sivilce gibi pek çok cilt hastalığı ve rahatsızlığı bakteri ve virüs kaynaklı olarak ortaya çıkmaktadır. Meyan kökü; anti-inflamatuar, antibakteriyel ve antiviral etkileri olan 300’den fazla bileşene sahiptir. Yapılan bir çalışmada meyan kökü içerikli bir jel kullanan hastaların iki hafta içerisinde bu tür rahatsızlıklarının iyileştiği görülmüştür.

Reflü ve hazımsızlığa iyi gelir:
Mide asidindeki dengesizlik nedeniyle ortaya çıkan reflü ve hazımsızlık gibi rahatsızlıklar için binlerce yıldır meyan kökü kullanılıyor. 50 yetişkin üzerinde yapılan 30 günlük bir çalışmada her gün 75 mg meyan kökü kapsülü tüketen kişilerde iyileşme görüldü. Mide ekşimesi gibi basit durumlarda bile meyan kökü olumlu bir etki yapmaktadır.

Antikanser özelliğe sahiptir:
Meyan kökünün kanser üzerindeki etkileri yalnızca hayvanlarda test edildi ancak sonuçlar son derece olumlu. Cilt kanseri, meme kanseri, kolorektal kanser, prostat kanseri gibi kanser türlerinde meyan kökünün hücre büyümesini önlediği görüldü. Aynı zamanda kemoterapi kaynaklı oluşan ağız yaralarında da meyan kökünün iyileştirici etkisi vardır.

Solunum yolu rahatsızlıklarına karşı etkilidir:
Meyan kökünün binlerce yıldır kullanıldığı diğer bir alan da solunum yolu rahatsızlıkları. Öksürük gibi basit rahatsızlıklar üzerinde bile etkili olan meyan kökünün sırrı, anti-inflamatuar ve antimikrobiyal etkilerinde saklı. Bu tür bir rahatsızlıkta meyan kökü çayının tüketilmesi öneriliyor. Sonuçlar kesin olmamakla birlikte meyan kökünün astım hastalığı üzerinde de olumlu etkileri var.

Diş sağlığına olumlu etki yapar:
Dişlerimizde çürük oluşmasının nedeni bakterilerdir, meyan kökü ise antibakteriyel özelliğe sahiptir. 66 çocuk üzerinde yapılan 3 haftalık bir çalışmada, çocuklara günde iki kez 15 mg meyan kökü içeren lolipop verildi. Çürüklerin temel nedeni olan streptococcus mutans isimli bakterilerin sayısının büyük oranda azaldığı görüldü.

Diyabet ve kilo kontrolü sağlar:
Kesin bir çözüm sunmuyor ancak yapılan 60 günlük bir çalışmada meyan kökü tüketen diyabet hastalarının kan şekeri seviyesinde ve böbrek sağlığında iyileşmeler görüldü. Diyet ve sporla desteklendiği zaman meyan kökü tüketen kişilerde kilo kaybının çok daha hızlı olduğu da görülmüştür.

Hepatit C ve menopoz semptomlarını azaltır:
Menopoz döneminde kadınların sık sık başına gelen sıcak basması durumu üzerinde meyan kökünün olumlu etkileri olduğu görülmüştür. Benzer bir durum hepatit C hastalığında da görüldü. Sonuçlar kesin değil ancak meyan kökü tüketen hepatit C hastalarında virüs yayılmasının azaldığı gözlemlenmiştir.

Binlerce yıldır tıbbi amaçla kullanılan bir bitki olan meyan kökü nedir, ne işe yarar, faydaları nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtlayarak konu hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tüm sağlık konularında olduğu gibi meyan kökü kullanımı konusunda da en doğru ve size özel bilgiyi en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak uzman bir hekimden almalısınız.

Meyan kökü çayı nasıl yapılır?

Bir bardak kaynamış suyun içerisine 1-1,5 tatlı kaşığı meyan kökü atılır ve 5-6 dakika süresince demlenmeye bırakılır. Meyan kökü çayı, bir çay kaşığı bal ya da bir çubuk tarçın ilavesi yapılarak tatlandırılabilir. Hazırlanan çay hem aç karnına hem tok karnına içilebilir.

Meyankökü Şerbetinin Faydaları Nelerdir?

Sağlık uzmanları tarafından da onaylanmış olan meyan kökü şerbetinin faydaları, uzun ömürlü ve sağlıklı bir yaşamı destekliyor.

- İçerdiği antioksidan etkisi ile beraber bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Ses kısıklığına iyi gelen bir etkisi vardır.
- Balgam söktürücü etkisiyle rahatlatır.
- Sürekli yaşanan öksürüğün önüne geçme imkanı verir.
- Ateş düşürücü ve ağrıları azaltıcı etkisi bulunur.
- Kabızlığa karşı iyi gelir ve kramp çözücüdür.
- Siroz gibi karaciğer hastalıklarına karşı etkilidir.
- Sedef hastalığı ya da akne ve sivilce gibi sorunlara karşı mücadele eder.
- Yaşanan peptik ülsere karşı koruma oluşturur.
- Kış aylarındaki soğuk algınlığı grip ve nezle gibi hastalıklarla mücadele gösterir.
- Vücuttaki toksinleri dışarı atar ve dalak ile böbrek gibi birçok organı korur.
- Ferahlatıcı ve rahatlatıcı bir etkisi vardır.
- Sindirim sistemini korur ve hazımsızlığı önler.
- Adet dönemi ve menopoz dönemi için rahatlatıcı bir etki verir.

Meyan Şerbeti Nasıl Yapılır?

Evde meyan kökü şerbeti ne kolayca gerçekleştirmek mümkündür. Bunun için bir kök meyan kökü ile beraber 3 litre su yeterlidir. İlk olarak 3 litre kadar suyu bir tencereye aktarın. Daha sonra yaklaşık olarak 1 buçuk saat kadar suda bekletilmiş olan meyan kökünü tencereye atın. Daha lezzetli bir şerbet elde edebilmek için meyan kökünü suda bir gün bekletmek tercih edilebilir.

Meyan kökü lifleri tencerenin içine sıkılmak suretiyle alınır. Ardından bir süzgeç ile herhangi bir kaba boşaltım gerçekleştirilir. Özellikle tortu ve yabancı maddelerin atılabilmesi için, mutlaka bir tülbent üzerinden birkaç defa süzülmesi önemlidir. Böylece dibinde tortu birikmesi engellenmiş olur. Son olarak şişelere doldurulmak suretiyle keyifle tüketilebilir.

Meyan Kökü Şerbetinin Zararları Var mı?

Her yiyecekte olduğu gibi elbette aşırı tüketimi ile beraber meyan kökü şerbetinin de birtakım zararları söz konusu. Özellikle kalp, böbrek ve şeker hastalığı olan kişilerin tüketmemesi konusunda bilgi verilmektedir. Aynı zamanda yüksek tansiyonu olanlar uzak kalmalıdır ve kiloya da sebep olabilir.