Sivas’ın Şarkışla ilçesinde yaşayan 4 çocuk babası Tuncer Demirezen, yaklaşık 25 yıl önce ayaklarında karıncalanma nedeniyle hastaneye başvurdu. Kalp damar cerrahisine giden Demirezen’in yapılan tetkikler sonucu tedavisi bulunmayan ‘fil hastalığı’ olarak bilinen ‘lenf ödem’i hastalığına yakalandığı tespit edildi. İğne, ilaç ve makine tedavisi uygulanan Demirezen, bir türlü sağlığına kavuşamadı. İlk olarak sağ ayağında başlayan şişlik kısa sürede sol ayağına da yansıdı. Ayağı ve bacağı her yıl 3 ila 7 santim büyüyen Demirezen’in hayatı adeta alt üst oldu. Ayakkabı ve pantolon bulmakta zorluk çeken Demirezen, çareyi kendisine özel ayakkabı ve pantolon yaptırmakta buldu. Görenlerin bir hayli dikkatini çeken Demirezen, yetkililere seslenerek akülü sandalye istedi.

Fil hastalığı görüntüleri

Tuncer Demirezen, ayağının her yıl 3 ila 7 santim büyüdüğünü söyleyerek, “Benim hastalığımın adı fil ayağı hastalığı. Benim ayaklarım askerden sonra büyümeye başladı ve bu yaklaşık 25 yıldır var. Bu hastalığın ilk başlangıcında ayaklarda uyuşma meydana geldi. Ayaklarımda uyuşma rahatsızlığından dolayı kalp damar cerrahisine gittim. Hastanede bana fil ayağı hastalığı olduğumu söylediler. İğne, ilaç ve makine tedavisi yaptılar ama bu hastalık her yıl en çok 7 santim, en az 3 santim büyüyor” dedi.

Milyonda bir görülüyor, tedavisi yok

Hastalığının tedavisinin olmadığını ifade eden Demirezen, “Benim 4 çocuğum var ve bu hastalık beni olumsuz etkiliyor. Ben giyecek pantolon ve ayakkabı bulamıyorum. Benim kıyafetlerim hep özel dikim olduğu için daha maliyetli oluyor. Kış mevsimlerinde dışarı çıkamıyorum, yaz mevsimlerinde şortla veya da terlikle gezmeye çalışıyorum. Bu hastalık milyonda bir görülen nadir bir hastalık ve bunun tedavisi yok” diye konuştu.

Görenlerin kendisine bu ayakla nasıl yürüdüğünü sorduklarını söyleyen Demirezen, “Yerde çok oturup kalkınca bacaklarda oluşan uyuşma gibi bir karıncalanma oldu. Ben bunun fil ayağı hastalığı olduğunu bilmiyordum ayaklarım şişene kadar. Ayaklarım her sene daha fazla şişmeye başladı. Bu hastalık önce sağ ayağımdan başladı, daha sonrasında sol ayağıma sıçradı. Bu şişlikler oluşana kadar ben bunun fil ayağı hastalığı olduğunu bilmiyordum. Görenler benim bu ayakla nasıl yürüdüğümü merak ediyor. Yürüyorum, günde 1 kilometre yürümesem de 10 adım yürüyorum” şeklinde konuştu.

İlginizi çekebilir → Ayak banyosuyla vücuttaki pislikler nasıl atılıp rahatlanır? Tuzlu su ayak banyosu! Ayak detoksu suyun rengi... → TIKLAYINIZ

Fil hastalığı (lenfödem) nedir? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Fil hastalığı (lenfödem) nedir?

Kol ve bacakların şişmesi ile kendini belli eden fil hastalığı (lenfödem), bağışıklık sisteminin bir parçası olan lenf bezlerinde oluşan tıkanmalara bağlı olarak ortaya çıkar. Hücreler arası boşlukları dolduran sıvının miktar olarak dengede kalabilmesi için sürekli olarak süzülmesi ve kan dolaşımına karışması gerekir. Lenf sıvısı olarak adlandırılan bu sıvı lenf sistemi tarafından kontrol edilir. Lenf bezleri, kanalları veya düğümlerinde oluşan hasarlara ve doğumsal anomalilere bağlı olarak hücreler arası sıvı miktarının dengesinde bozulmalar oluşabilir. Lenf bezlerinde oluşan tıkanıklıklar lenf sıvısının boşaltılmasını olumsuz etkileyerek kol ve bacaklarda sıvı birikimine, dolayısıyla da şişliklere neden olur. Bu durum fil hastalığı olarak adlandırılır. Lenfatik sistemin düzgün çalışmaması sonucunda oluşan lenfödem kronik uzun süreli bir durumdur. Belirtilerin ortaya çıkışından sonra kısa bir süre içerisinde teşhis edilerek tedaviye başlanmaması durumunda hastalık kötüleşebilir.

Fil hastalığı (lenfödem) belirtileri nelerdir?

Lenfödemin en belirgin semptomu olan şişlik, vücudun birçok bölgesinde ortaya çıkabilse de genellikle kol ve bacakları etkiler. Bu nedenle her zaman kullanılan giysiler, ayakkabılar, yüzük ve kol saatlerinin dar gelmesi lenfödem hastalarında en yaygın görülen sorundur. Ortaya çıkan şişlikler hastalığın başlangıç aşamalarında geçici olabilir, gün içerisinde etkisi artıp azalabilir. Fakat tedavinin geciktirilmesi durumunda belirtiler de ağırlaşarak oluşan şişlikler daha kalıcı ve rahatsız edici hale gelebilir. En temel lenfödem belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Parmaklar ve parmak araları da dahil olmak üzere kol ve bacakların bir kısmının veya tamamının şişmesi
Ağrı ve rahatsızlık hissi
Vücutta ağırlık ve sıkılık hissi
Hareket kabiliyetinin kısıtlanması
Derinin sertleşerek kalınlaşması (fibrozis)
Tekrar eden enfeksiyonlar
Ciltte kıvrımların oluşumu
Siğil benzeri oluşumlar
Deriden sıvı sızması
Lenfödeme bağlı olarak oluşan şişlikler, kişiyi çok fazla etkilemeyen değişikliklerden uzuvların hareket kabiliyetinin tamamını kısıtlayabilecek ciddi boyutlara kadar ulaşabilir. Belirtilerin şiddeti hastadan hastaya değişkenlik gösterir.

Fil hastalığı neden olur?

Fil hastalığı temelde lenf sıvısının kan dolaşımına girmek yerine çeşitli nedenlerle deri altına yayılması sonucunda oluşur. En yaygın oluşum nedeni lenf bezlerinin kanser tedavisinin bir parçası olarak çıkarılmış olmasıdır. Kanser hastalarında kötü huylu hücrelerin oluşturduğu tümörlerin lenfatik damarları tıkaması sonucunda lenf sıvısının akışının engellenmesi ile de lenfödem tablosu ortaya çıkabilir. Bunun dışında fil hastalığının oluşumunda rol oynayan faktörler şunlardır:

Kanser sonrasında görülen ışın (radyasyon) tedavileri
Bazı ameliyatlar sonucunda lenf yollarının hasara uğraması
Mantar hastalıkları
Travmalar
Enfeksiyonlar
Sivrisinekler aracılığıyla bulaşan parazitler
Lenf sisteminin yapısına ilişkin kalıtsal hastalık ve anomaliler

Fil hastalığı çeşitleri nelerdir?

Fil hastalığı oluşum nedenine göre primer lenfödem ve sekonder lenfödem olmak üzere ikiye ayrılır:

Primer lenfödem: Vücutta bulunan lenf damarlarının yapısal anlamdaki bozukluklarına bağlı olarak gelişen nadir görülen ve kalıtsal bir durumdur. Milroy hastalığı, Meige hastalığı ve 35 yaşından sonra ortaya çıkan lenfödem bu gruba girer.
Sekonder Lenfödem: Lenf bezlerinin veya damarlarının yapısında bozulmalara yol açan bu travma, operasyon veya hastalığa bağlı olarak gelişen lenfödem türüdür. Bu hastalarda lenf sistemine ilişkin bozukluklar doğuştan olmayıp sonradan gelişmiştir.

Fil hastalığı teşhisi nasıl konulur?

Kollarında veya bacaklarında şişlik sorunu yaşayan tüm bireylerin birinci basamak sağlık hizmeti verilen aile hekimliklerine başvurmasında fayda vardır. Burada yapılacak olan muayene ve takip sonucunda fil hastalığı şüphesi bulunan hastalar detaylı tetkik ve uzman kontrolü için bir üst basamak olan hastanelere yönlendirilir. Çoğu durumda lenfödem hastalığı alanında uzman bir hekim tarafından hastanın detaylı şekilde öyküsünün alınması ve fiziki muayene yapılması sonucunda teşhis edilebilmektedir. Gerekli görülürse şişliğin belirlenebilmesi için etkilenen uzuvdan ölçümler alınarak değerlendirilebilir veya kan testleri de uygulanabilir. Lenfödem teşhisinde kullanılabilen bir diğer teknik olan biyo-empedans uygulaması ile vücudun belirli bölgelerine elektrot adı verilen küçük metal aygıtlar yerleştirilir. Bu küçük elektrotlar kişinin fark edemeyeceği hafif elektrik akımlarını vücuda vererek akımdaki değişimleri ölçer ve dokularda biriken sıvı miktarı hakkında bilgi verir. Bazı tıbbi görüntüleme teknikleri de fil hastalığının teşhisinde kullanılabilmektedir. Lenfosintigram adlı yöntemle özel bir tarayıcı yardımıyla vücuda radyoaktif olarak işaretlenmiş bir boyar madde enjekte edilir. Bu sayede boyanın lenf sistemi içerisindeki hareketleri incelenerek lenf tıkanıklığının olduğu bölgeler ve sıvı miktarı hakkında bilgi sahibi olmak mümkün hale gelir. Manyetik rezonans (MR), bilgisayarlı tomografi (BT) ve ultrasonografi ise hastalığın teşhisinde yol gösterici olarak kullanılabilecek diğer görüntüleme teknikleridir. Yapılacak tüm bu incelemeler hastalıktan etkilenen bölgenin net bir şekilde görüntülenebilmesi ve buna uygun tedavinin belirlenmesi açısından çok önemlidir. Fil hastalığı teşhisi koyulan bireylerde hastanın yaşı, hastalığın düzeyi ve günlük hayatta neden olduğu olumsuzluklar bir arada değerlendirilerek lenfödem tedavisi için süreç planlanır.

Fil hastalığı tedavisi nasıldır?

Lenfödem hastalığının bugüne dek belirlenmiş net bir tedavisi yoktur. Fakat hücreler arasında sıvı birikimini en aza indirmek, lenfatik sistem içerisindeki sıvının akışını kolaylaştırmak ve teşvik etmek gibi amaçlarla tedavi uygulayarak hastalığın yol açabileceği ciddi sorunları önlemek mümkündür. Bu amaçla uygulanan tedavi, dekonjestik lenfatik tedavi olarak adlandırılır. Fil hastalığı tedavisi olarak tanımlayabileceğimiz bu uygulama lenfödem hastalığının ortadan kaldırılmasına yönelik bir uygulama olmayıp lenfödemin yol açtığı komplikasyonların kontrol altına alınabilmesini sağlar. Sıkıştırma (kompresyon) giysileri yardımıyla sıvının hastalıktan etkilenmiş olan uzuvdan uzaklaştırılması ve şişliğin azaltılması sağlanır.

Tedavi sürecinde bir cildiye uzmanından da destek alınarak gerekli cilt bakımı ve temizliği yapılmalıdır. Bu sayede lenfödemin şiddetini artırabilecek enfeksiyonların söz konusu olduğu kişilerde bunlar ortadan kaldırılır, diğer bireylerde ise enfeksiyonlara karşı koruyucu tedavi uygulanır. Düzenli egzersiz ile etkilenen uzuvlardaki kasların sürekli çalıştırılmasıyla lenf drenajı daha iyi bir şekilde gerçekleştirilir. Hastanın yaşına uygun bir egzersiz planı belirlenerek buna uyum sağlaması önerilir. Manuel lenfatik drenaj olarak da adlandırılan özel masaj teknikleri yardımıyla lenfatik sistemdeki sıvı akımı uyarılarak şişliğin giderilmesi sağlanabilir. Tüm bu teknikler, hastanın günlük hayatını kolaylaştıracak ve daha konforlu bir yaşam sürmesini sağlayacaktır. Hastalığın yol açtığı estetik olmayan görüntü, birçok hastada psikolojik sorunları da beraberinde getirdiğinden hekim tarafından gerekli görüldüğü durumlarda hastalar psikiyatrist ve psikologlara yönlendirilmelidir.

Eğer siz de lenfödem hastalığının belirtilerine benzer sorunlar yaşıyorsanız derhal bir sağlık kuruluşuna başvurarak detaylı muayeneden geçmelisiniz. Hastalığın teşhis edilmesi durumunda hekiminizin önereceği tedavi sürecindeki gereklilikleri yerine getirerek daha ciddi sorunlar oluşmadan hastalığınızı geride bırakabilirsiniz.

İlginizi çekebilir → Kolay uyumak için yapabileceğiniz 10 basit eylem! Hemen uyumak için: 10,11 saniyede uyuma yöntemi → TIKLAYINIZ