Keledoş nedir?

Keledoş veya Kələkoş Türkiye'nin doğusunda bilinen, kimisine göre Ağrı, Bitlis, kimisine göre Van veya Muş yöresine ama genel anlamda Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Murat-Van bölümüne ait yöresel bir yemektir. Yapılışı bu yörelere göre değişmektedir.

Doğu illerinde besleyici özelliğiyle sofraların vazgeçilmezlerinden olan "Keledoş"un sahiplenilmesi konusunda Van ile Ağrı arasında rekabet yaşanıyor.

Yöresel bir yemek olan keledoş; yaz aylarında yayla ve dağların eteklerinden toplanan akpancar, kırmızı et, nohut, yeşil mercimek, patates, soğan, sarımsak, aşurelik buğday, salça, tereyağı, çökeleğin güneşte kurutulmasıyla elde edilen "kurut" ve baharat karışımlarıyla hazırlanıyor.

Keledoş, değişik sunum şekliyle yöre halkının en fazla tükettiği yemekler arasında bulunuyor.

Keledoş, Van mutfağının tescilli bir yemeği. Bu yöresel lezzet hazırlanırken baklagiller ayrı olarak pişiriliyor ve ardından birleştirilmesiyle yaklaşık bir saatte hazırlanıyor. Farklı bir şeyle denemek isterseniz, keledoş tarifini veriyoruz.

KELEDOŞ TARİFİ NASIL YAPILIR?

Malzemeler

Kavurma eti
Yarım su bardağı nohut
1 su bardağı aşurelik buğday
Yarım su bardağı yeşil mercimek
2 avuç akpancar
3 yemek kaşığı tereyağı
2 su bardağı kurut

KELEDOŞ NASIL YAPILIR?

Nohut ve buğdayı bir tencerede haşlanmaya bırakın.

Nohutların yumuşamasına yakın içine yeşil mercimeği ekleyin.

Mercimekler de pişince içine akpancar otunu ve kavurmayı ekleyin.

10-15 dakika kaynattıktan sonra ezdiğiniz kurutu da ilave edin.

Muhallebi kıvamına gelene kadar karıştırarak pişirdiğiniz çorbayı ocaktan alın.

Üzerine tereyağını ekleyin.

Yağ eriyince sıcak servis edin.

Afiyet olsun…

Tescillendi

Yapımı zahmetli olmasına rağmen yörede asırlardır özel günlerde ve özellikle kış aylarında sofralardan eksik olmayan keledoş, 8 Kasım 2017'de Van Ticaret ve Sanayi Odasının (TSO) girişimleriyle Türk Patent ve Marka Kurumunca coğrafi işaretle tescillendi.

Ağrı Belediye Başkanı Savcı Sayan da bir süre önce sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, yemeğin Ağrı'ya ait olduğunu belirterek, bununla ilgili anket başlatmıştı. İki il arasında tatlı rekabetin yaşandığı lezzet, bölgedeki birçok kentte severek tüketiliyor. Besleyici özelliğiyle yörede sofraların vazgeçilmezleri arasında yer alan keledoş, Van ve Ağrı'da farklı sunum şekilleriyle sofralarda yerini alıyor. Bazıları tabaklara doğradıkları tandır ekmeğinin üzerinde, bazıları da ekmeksiz olarak servis ediyor.

Van TSO Başkanı Necdet Takva, AA muhabirine, tarihi belgelerin 19. yüzyılın başından bu yana keledoşun Van'da yapıldığına işaret ettiğini söyledi.an'ın tarihi İpek Yolu güzergahı üzerinde bulunması dolayısıyla yolcuların konakladığı mekanlara ev sahipliği yaptığını anlatan Takva, "Yemeğinin coğrafi işaret belgesini 8 Kasım 2017'de aldık. Şeflerimizden biri Pakistan'da düzenlenen uluslararası yemek yarışmasında yaptığı keledoşla altın madalya kazandı. Bu yemeğin karmaşık bir bakliyat bileşeni var. Her bakliyat kendi tenceresinde ayrı haşlanır, daha sonra bunlar birleştirilir. Kalabalık ailelerin vazgeçilmez yemeklerinden biri. Genelde kış mevsiminde tüketilir." dedi.

Başka şehirlerin zaman zaman yemeğin kendilerine ait olduğu yönünde iddialarda bulunduğunu belirten Takva, şunları kaydetti:

"Hiçbir şehir saf bir demografiye sahip değil. Örneğin Ağrı'nın adı geçiyor. Şu an Van'da Ağrılılar, Hakkarililer de yaşıyor. Onların da bu konuda kendi spesiyallerini ön plana çıkarma gibi çabaları var. Varsa ayırt edici özellikleri elbette coğrafi işaret tescilline başvurabilirler. İlimiz sadece Vanlıların yaşadığı bir şehir değil, burası kozmopolit bir kent. Van, tarih boyunca zengin bir sofra kültürüne sahip olmuş. Bu bağlamda keledoş, Van'a özgü yöresel bir yemektir. Tarihi kaynaklarda yer alan Van'a ait yöresel ürünleri tescilleme çabası içindeyiz. Sofralarımızın vazgeçilmezi keledoş, 2017'den bu yana hem ulusal hem uluslararası alanda markalaşarak ödül aldı. Bundan sonra da Van sofralarının vazgeçilmez yemeklerinden biri olarak kalmaya devam edecektir."

Coğrafi işaretli ürünlerin kendileri için önemli olduğunu ifade eden Pulat, "Pakistan'daki yarışmada yemeğimiz çok beğenildi, dünya birinciliğini kazandık ve mutlu olduk. İlimizde keledoş, 3-4 farklı şekilde yapılıyor. Bu, bizim mutfak zenginliğimizdir." dedi. Pakistan'da 2019'da düzenlenen "Uluslararası Gastronomi Festivali Yemek Yarışması"nda keledoş ile birinci olarak altın madalya kazanan aşçı Sinan Pulat ise bu yemeği dünyaya tanıtmak istediğini söyledi.