Bilimsel adı Solanum melongenal olan patlıcan Solanaceae familyasının, Solanum cinsindendir. Bir kültür bitkisi olan patlıcan ılık iklimlerde yıllık, tropik iklimlerde ise bir kaç yıllık ve ufak bir ağaç şeklinde büyür.

Patlıcanın anavatanı Hindistan, Çin olarak bilinse bile, Afrika’da da yabani türlerine rastlanmaktadır. Patlıcan Mısır üzerinden Kuzey Afrika’ya oradan Araplar tarafında İspanya’ya ve Türkler tarafından da Balkanlar üzerinden Avrupa’ya taşınmıştır.

Ülkemizde yetiştiriciliği açık ve örtü altı koşullarda yapılan patlıcan serin iklimlerde yıllık, tropik iklimlerde ağaççık şeklinde birkaç yıl yaşamaktadır.

Toplam 250 bin dekarlık üretimin %40 kadarı örtü altında (tünel sera) ve %60’ı açıkta yetiştiricilik şeklinde yapılır.

Dünyanın en büyük patlıcan üreticisi Çin’dir. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) 2016 istatistiklerine göre dünya toplam patlıcan üretimi 51,3 Milyon ton olup bunun %60’dan fazlası Çin tarafından karşılanmaktadır. Hindistan, Mısır ve Türkiye diğer önemli patlıcan üretici ülkelerdir.

Ülkemizde patlıcan en fazla Akdeniz ve Ege bölgelerinin yanında Samsun’da yetiştirilmektedir.

Patlıcanın Bitkisel Yapısı
Patlıcanlarda şaşırtma yapılmadığı sürece kökler hakim bir kazık kök ve yanlarda dayan kökler gelişir. Kazık kökler uygun şartlarda 130 cm toprak derinliğine kadar giderler.

Şaşırtılmış bitkide kazık kökte birkaç kök gelişir. Bu köklerden de yan kökler çıkar. Fakat ilerleyen devrelerde meydana gelen kökler kazık kök kadar gelişerek saçak köklü yapıyı alırlar.

Bu nedenle toprakta taban suyu seviyesinin yüksek olmaması ve toprakta tuzluluğun olmaması gerekir.

Yan kökler 80-100 cm derinliğe ve çevreye yayılabilir. Köklerin %70-80’nı 5-40 cm derinliğine iner. Köklerde çok sayıda dallanma meydana gelir ve dallar üzerinde emici kıllar bulunur.

Patlıcanın Çiçek Yapısı
Patlıcan ersellik çiçek yapısına sahiptir. Çiçekler yaprak koltuklarında meydana gelir. Bazı çeşitlerde 2-3 boğumda 1 çiçek, bazı çeşitlerde bir boğumda 2-4 çiçek tomurcuğu oluşur.

Erkek organlar 5-8 adet, sarı renkli ve bileşik durumdadır. Erkek organlar çiçek açmadan 12 saat önce olgunlaşır ve 2 gün sonra olgunluklarını yitirirler.

Dişi organlar çiçek açılmadan 2 gün önce döllenme olgunluğuna gelmekte ve çiçekler açıldıktan 4 sonra olgunluklarını yitirirler.

Kendine döllenme %60-80 oranındadır. Taç yaprakları 5 adet ( bazen 6-8), mor renkli, açık mavi ve mavi renklidir. Çanak yaprakları 5-8 adet, sarı renkli ve bileşik durumdadır.

Patlıcanın Gövde Yapısı
Gelişmiş bir bitkide gövde oldukça kuvvetlidir. Odunsu bir yapıya sahiptir. Bitki boyu ortalama 60-100 cm’dir. Gövde yuvarlaktır.4-5 boğumdan sonra dallanmaya başlar.
Patlıcanın Yaprak Yapısı
Yapraklar, dar ve küçükten başlayarak, ince uzun ve büyük genişe kadar değişik varyasyonlar gösterir. Bazı çeşitlerde yaprak parçalı olabilir. Yaprak kenarları genelde düzdür.

Yaprak rengi yeşilden başlayarak antosiyanın değişik ölçülerde hücre içinde birikmesiyle, yeşil mora kadar değişim gösterir. Yaprak üzeri küçük tüylü, yaprak alt yüzü daha iri tüylüdür. Yaprak damarları oldukça belirgindir.

Yaprak gövdeye yuvarlak bir sapla birleşir ve sapın uzunluğu ortalama 5-10 cm’dir. Damar ve sap üzerindeki tüyler daha kalın ve biraz dikenimsidir.
Patlıcanın Meyve Yapısı
Patlıcanda her bir bitkiden 10-30 meyve alınabilir. Patlıcan partenokarpik meyve (döllenme olmadan tohumsuz meyve oluşumu) teşekkül eder. Patlıcan çiçekleri erdişi olduğu için gerekli iklim istekleri ve uygun yetiştirme teknikleri kullanıldığı takdirde meyve tutumunda problemle karşılaşılmamaktadır.

Meyve tutumunu teşvik etmek için son dönemlere kadar bitki büyüme düzenleyicileri (hormon) kullanılmakta idi. Ancak, insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri sebebiyle birçok ülkede olduğu gibi, ülkemizde de bu kimyasalların meyve tutumunda kullanılması yasaklanmıştır. Bunun yerine, örtüaltı yetiştiriciliğinde söz konusu kritik dönemlerde meyve tutumunu teşvik etmek amacıyla bombus arısı kullanımı yaygınlaşmıştır.
Ülkemizde Yetiştirilen Patlıcan Çeşitleri Nelerdir?
Solanum melongenal Latince adıyla bilinen patlıcanın ülkemizde en çok yetiştirilen ve tüketilen 6 çeşiti mevcuttur. Bunlar:

Kemer patlıcanı

İnce ve uzun bir çeşittir.

Halkapınar patlıcanı
Orta boy, koyu mor, uç tarafı sap tarafına göre daha dolgun bir çeşittir.

Bostan patlıcanı
İri boy, oval biçimli, çekirdeği az, koyu mor renkli bir çeşittir. Bursa'da "tophane" İzmir'de "topan" patlıcanı olarak da adlandırılır.

Kirmastı patlıcanı
Bursa'nın M. Kemalpaşa ilçesinde çok yetiştirilen bu patlıcan çeşiti, 14-18 cm. uzunlukta, sap tarafı ince, uç tarafı geniş, kabuğu mor renktedir.

Yalova49 patlıcanı
Siyahımsı mor renkte olan bu patlıcan çeşiti, sap tarafı dar ve meyve uzunluğu 20-25 cm dir.

Gönen patlıcanı
Açık mor renkli bir çeşittir.

Bahçede patlıcan nasıl yetiştirilir?
Toprak, nadiren patlıcan yetiştiriciliğinde kısıtlayıcı bir faktör olabilir. Ancak, bitki en iyi şekilde orta kumlu, yeterince süzek ve uygun havalandırması olan topraklarda yetişir. Derin kökleri sayesinde domates bitkisinden daha fazla kuraklığa dayanıklıdır. Aynı zamanda patlıcan sulu toprakları sevmez.
Patlıcan verimi nasıl artırılır?
Patlıcan hangi gübreyi sever?
Gübreleme : Patlıcanlar gübreyi çok sever. Patlıcan yetiştirilecek toprağın dikimden önce dekara 4-6 ton hesabı ile iyi vasıflı, yanmış ahır gübresi ve yardımcı olarak dekara fosforlu ve azotlu gübrenin yarısı dikim esnasında, azotlu gübrenin ikinci yarısı ise ilk sulamadan önce verilmelidir.

1 dönüm seradan kaç ton patlıcan alınır?
Sık aralıklarla yapılan hasat kaliteli ürün verimini arttırır. VERİM: Bitki başına 10-30 arasında meyve alınır. Dekara verim 2-13 ton arasındadır.

1 patlıcan fidesi kaç kilo verir?
VERİM: Bitki başına 10-30 arasında meyve alınır. Dekara verim 2-13 ton arasındadır.

Serada patlıcan verimi=Patlıcan - Ağustos ayında tohum ekiminden sonra yaklaşık 3 ay sonra hasata gelir. Ekim ayında yapılan ekimde ise hasat 5-6 ay sonra başlar. Normal iriliğe gelen meyvalar hasat edilir. Bitki başına verim 3- 3,5 kg dır.

 Ayrıca: Tarım ve Orman Bakanlığı'na bazı tarım ve hayvancılık ürünlerinin ihracatına yönelik verilen düzenleme yetkisi 30 Haziran 2023'e kadar uzatıldı.

Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan "Bazı Tarım Ürünlerinin İhracatına İlişkin Tebliğ'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ" Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Tebliğle, Tarım ve Orman Bakanlığı'na 27 Ocak 2022'de verilen ve 31 Aralık'ta sona erecek olan "belirlenen ürünlerin ihracatında gerektiğinde dönemsel düzenlemeler yapma" yetkisi, 30 Haziran 2023'e kadar uzatıldı.

Söz konusu tarım ürünleri, patates (taze veya soğutulmuş), domates (taze veya soğutulmuş), kuru soğan, kuru sarımsak, hıyarlar ve kornişonlar (taze veya soğutulmuş), fasulye, patlıcan, sivri biber, zeytinler, adi fasulye, kırmızı mercimek, portakal, mandarin, limon, karpuzlar, elma, zeytinyağı ve fraksiyonları, kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı, tavuk yumurtaları ve tereyağı olarak belirlenmişti.