Dünya
Yemen’de ateşkesin uzatılmasında kritik aşamaya girildi
Uluslararası toplum, Yemen'de 9 yıldır devam eden iç savaşı bitirmek için Birleşmiş Milletler öncülüğünde gerçekleştirilen ve sona eren ateşkes anlaşmasını uzatmak için girişimlerini sürdürüyor.
Yemen'de yaşanan krizin tarafları arasında, BM destekli ateşkes anlaşmasının uzatılması, ülke genelinde asker ve memur maaşlarının ödenmesi de dahil olmak üzere, anlaşmanın genişletilmesi için görüşmeler sürüyor. Görüşülen konular arasında, Tiaz şehrine giden yolların açılması, Sanaa uluslararası havalimanına daha fazla uçuş yapılması ve Hudeyde limanına akaryakıt akışının sağlanması da var.
BM'nin Yemen elçisi Hans Grund Berg, Yemen Cumhurbaşkanlığı Liderlik Konseyi başkanı Rashad al-Alim ile Suudi ve Ummanlı yetkililer, İran destekli Husi grubunun liderleriyle kapsamlı görüşmeler yaptılar. Birkaç gün önce Ummanlı bir heyet, yirmi gün içinde ikinci kez Sana'yı ziyaret etti ve Husi liderlerler bir araya geldi. Husi kaynakları ise bu görüşmeleri verimli olarak nitelendirdi.
BM Yemen elçisinin ofisinden yapılan açıklamada, Grund Berg'in Husi Siyasi Konseyi Başkanı Mehdi Al-Mashat ve grubun Merkez Bankası Başkanı Haşim İsmail ile görüşmelerde bulunarak, ülkedeki durumun ve ateşkesin uzatılması konusunun müzakere edilerek Sana'ya ziyaretinin tamamladığı açıklandı.
Uluslararası arabulucu, Husi grubun liderliğiyle yaptığı görüşmeleri yapıcı olarak nitelendirirken, Al-Alimi ile yapılan görüşmelerin de verimli geçtiğini söyledi. Grund Berg, Husi liderleri ile yapılan görüşmelerinin, “Askeri gerginliğin azaltılması konusunda bir anlaşmaya varılması, ekonomik tahribatın durdurulması ve çatışmanın siviller üzerindeki etkisinin azaltılması için alınacak önlemler” üzerinde odaklandığını söyledi.
Yemenli resmi kaynaklar ise,Yemen Cumhurbaşkanlığı Liderlik Konseyi üyelerinin, Batılı ülkelerin büyükelçileriyle ateşkesi uzatma imkanlarını ve ülkede siyasi krizin çözümünü görüşmek üzere toplantılar düzenlediğini söyledi. Siyasi uzmanlara göre, birçok sorunun hala askıda ve sorunlar aşılmış değil. Pek çok konu sahadaki aktif askeri güçleri ilgilendiriyor. Uzmanlar, son yıllarda yaşanan gelişmelerin, ülkedeki genel durumun Husilerin aleyhine dönmesine neden olduğunu da belirtiyor.
Uluslararası ve yerel medyaya konuşan uzmanlara göre asıl tartışma ateşkesin uzatılması gibi görünse de, Husiler’in militanların ve memurların maaşlarının kendilerine verilmelerini istemesi yüzünden müzakereler oldukça zor geçecek. Husilerin bu talebini oldukça tehlikeli gören siyasi uzmanlar, merkezi hükümetin güçlenmesi gerektiğini, bunun için de tüm maaş ödeme kanallarının hükümetin kontrolünde olması gerektiğini düşünüyor.
Yemen konusunda uzman olan araştırmacı Salah bin Laghbar, istişarelerin Yemen’deki tüm bileşenleri içermesi ve sorunlarını karşılıklı olarak müzakere edilmesi gerektiğini söyledi. Laghbar ayrıca, sahadaki aktif güçlerin taleplerinin göz ardı edilmesi, sürdürülebilir siyasi çözümlerin önünde engel teşkil etmemesi için sahada etkin tüm askeri unsurların ve Güney Geçiş Konseyi gibi oluşumların müzakereler dahil edilmesi gerektiğini de belirtti. Güney Geçiş Konseyi, 1994 yılında kendilerine karşı savaş başlatılmadan önce 1990’da sağlanan, Yemen vilayetlerinde yaşayanların kendi kaderlerini belirleme ve birlikte ayrılabilme hakkının yeniden sağlamasını talep ediyor.
Güney Geçiş Konseyi'nin sözde "Güney Direnişi", Husilerin güney vilayetlerinde mağlup edilip bölgeden çıkarılmasında belirleyici bir rol oynamıştı. Ayrıca, Husiler’in Aden’den geçiçi olarak çıkarılması ve Kızıldeniz ile Babü'l-Mendeb Boğazı'na bakan Yemen'in batı kıyılarında da Husilerin yenilmesinde de önemli rol oynadı.
Geçen yıl BM öncülüğüne Yemen’de gerçekleştirilen ve iki kez uzatılan ateşkes anlaşmasının Ekim 2022’de sona ermesinden sonra görece sakin bir dönem geçiriyor.