Okullarda akran zorbalığına maruz kalan çocuk sayısı bir hayli fazla... Özellikle son yıllarda bu durum bir hayli arttı. Arkadaşları tarafından aşağılan çocuklar zamanla içlerine kapanıyor ve depresyona giriyor. Uzmanlar ise bu noktada ailelere çağrıda bulunuyor. Pozta Gazetesi'nde yer alan haberde akran zorbalığı konusunda uzman görüşüne yer verildi.

UNICEF tarafından yayınlanan rapora göre tüm dünyada 13-15 yaşlarındaki öğrencilerin yarısı (yaklaşık 150 milyon öğrenci) okulda ve okul çevresinde akran şiddetine maruz kalıyor.

Bu konuda yapılan araştırmalar, kız çocuklarının erkeklere göre daha fazla alaya ve ilişkisel saldırılara hedef olduklarını bildirirken, erkek çocuklarının ise kızlara göre daha fazla korkutma/sindirme, alay ve saldırı türünde davranışlar sergilediklerini gösteriyor.

Uzman Klinik Psikolog Fulin Kurtkaya, akran zorbalığı için şü ifadeleri kullandı: Zorbalık, güçlü olan kişinin güçsüz olan kişiye zarar verme veya onu korkutma amacıyla düzenli olarak sözel, fiziksel, cinsel, siber veya sosyal olarak şiddet uygulama durumudur.

Akran zorbalığı ise çocuk veya ergenin kendi yaş grubundaki kişiler tarafından zorbalığa uğramasıdır. Zorbalık yapan kişi zorba olarak adlandırılırken zorbalığa uğrayan kişi mağdur olarak adlandırılmaktadır.

Kurtkaya “Zorbalığa uğrayan çocukların daha az arkadaşı olan, yalnız, pasif, sakin, güçsüz, duygusal ve kaygılı çocuklar olduğu görülse de her çocuğun bu duruma maruz kalabileceğini bilmek gereklidir.” diyor.

Saklamayı tercih ediyorlar

Birçok aile fark etmese de okul öncesi dönemde bile akran zorbalığı oldukça fazla! Odalarında ya da okullarında güvenle oynadığını düşündüğünüz çocuklar arasında ortaya çıkan hor görme aşağılama ve dışlama davranışları çocuğunuzda sinsice büyüyen ve çocuğunuzu derinden etkileyen bir travmaya neden olabiliyor.

Kurtkaya “Zorbalığa uğrayan çocuklar kendilerini suçlu hissettiği, durumdan utanç duyduğu, kimsenin onlara yardım etmeyeceğine inandığı veya yetişkinlerin de onlara zorbalık uygulayabileceği gibi korkulardan dolayı içinde bulundukları durumu kimseye anlatmayabilirler.” diyor.

Çocukların davranışları değişiyor

Oldukça yaygın bir durum olan akran zorbalığına karşı ailelerin oldukça dikkatli olmaları gerekiyor.

Kurtkaya, “Bu sebeple, ebeveynlerin zorbalığa maruz kalan bir çocukta görülebilecek davranışları iyi bilmesi ve gözlemlemesi önemlidir.” diyor ve akran zorbalığına maruz kalan çocukların davranışlarından bazılarını şu şekilde sıralıyor;

Normalden farklı veya depresif davranışlar sergileme

Eve vücudunda yaralanmalarla, kayıp veya zarar görmüş kıyafet veya eşyalarla gelme

Ders başarısında düşüş ve derslere odaklanmada zorlanma

Okula gitmek veya arkadaşlarıyla görüşmek istememe

Eve normalden aç veya tuvalete sıkışmış olarak gelme

Okula veya arkadaşlarına karşı kötü söylemlerde bulunma veya bu konulardan söz etmeyi bırakma

Uyku düzeninde değişiklik veya yorgunluk

Kaygılı davranışlar ve düşünceler içinde olma

Özgüven problemleri sergileme

“Yukarıda belirtilen davranışlar farklı durumların sonucu olarak da görülebileceği gibi zorbalığa işaret eden bir sinyal de olabilmektedir.” diyen Kurtkaya, “Bu yüzden ebeveynlerin çocuklarıyla iletişimde olması, çocuklarını iyi dinlemesi ve çocuklarının duygularını anladıklarını onlara aktarabilmesi oldukça önemlidir.”

Çocuğu zorbalığa uğrayan bir ebeveyn nelere dikkat etmelidir? 

Akran zorbalığı söz konusu olduğunda ailelerin bunu fark etmesi ve doğru strateji ile ilerlemesi ve çocuğun onurunu zedelemeden olayı çözüme kavuşturabilmesi çok önemlidir. 

Uzman Klinik Psikolog Fulin Kurtkaya, ebeveynlerin nelere dikkat etmesi gerektiği konusunda da önemli bilgiler verdi.

Çocuğunuzun okuluyla iletişime geçin. Çocuğunuzun sınıf ve rehber öğretmeni ile bu durumu paylaşın, onlardan konu ile ilgili bilgi edinin ve sonrasında konuyu takip edin.

Çocuğunuzun duygularını size aktarabilmesi için ona alan tanıyın. Bu alanda ona empati ile yaklaşın, çocuğunuzun duygularını kabul edin ve suçlayıcı bir tavırdan uzak durun.

Durumu hafifletmeye veya normalleştirmeye çalışmayın. Bu süreçte çocuğunuza destek olduğunuzu gösterin.

Çocuğunuzun iyi yönlerini destekleyin. Öz güvenini geliştirmesi ve sosyalleşmesine katkıda bulunacak etkinlikler düzenleyin.

Çocuğu zorba olan bir ebeveyn nasıl davranmalıdır?

Çocuğunuzun saldırgan ve zorba davranışlarını desteklemeyin ve bu durumu normalleştirmeyin.

Çocuğunuzun zorbalığa uğrayan çocuğun hissettiklerini anlayabilmesi için empati kurmasına yardımcı olun.

Çocuğunuzun izlediği filmlerin ve oynadığı oyunların içeriklerini kontrol edin. Saldırgan ve uygunsuz davranışlar içeren içeriklerin uygun olmadığını çocuğunuzla nedenlerini açıklayarak konuşun ve bu konuda bazı sınırlandırmalar getirin.

Çocuğunuza iyi bir rol model olun. Başkalarına olan tutumlarınız ve öfkeli hissettiğiniz durumlarda verdiğiniz tepkilerde dikkatli olun.

Okul ile iletişimde kalarak çocuğunuzun bu konudaki tutumlarını yakından takip edin.

Çocuğunuz zorbalığa maruz kalıyor veya zorba davranışlar sergiliyorsa bu konunun destek gerektirebileceğini unutmayın. Çocuğunuzun durumla başa çıkmakta zorlandığını gözlemlediğiniz noktada bir profesyonelden destek alın.