Çin ordusu, Tayvan lideri Tsai Ing-wen'in Orta Amerika ve ABD ziyaretlerinin ardından Tayvan çevresinde başlattığı tatbikatın sona erdiğini bildirdi.

Çin Halk Kurtuluş Ordusunun (ÇHKO) Doğu Cephesi Komutanlığından yapılan açıklamada, Ada'yı çevrelemeyi ve baskı altına almayı hedefleyen müşterek harekat ve muharebe devriyelerinin tamamlandığı belirtildi.

Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Ada'daki hükümetin başkanı Tsai'nin ziyaretlerinin sona ermesinin hemen ardından, 8 Nisan'da başlatılan tatbikatın, "Çin silahlı kuvvetlerinin eş zamanlı olarak Ada'yı çevreleyip her yönden baskı altına alarak deniz, hava ve enformasyon kontrolünü ele geçirme kapasitesini sınamayı amaçladığı" bildirilmişti.

"Müşterek Kılıç" adı verilen askeri tatbikatın ikinci gününde, kara, hava ve denizdeki farklı harp vasıtaları ile Ada ve çevresindeki sulardaki "talim hedeflerine" nokta atış simülasyonları yapılmıştı.

Tatbikata kara kuvvetlerine bağlı roket bataryaları, deniz kuvvetlerine bağlı savaş gemileri, karada konuşlu gemi savar sistemleri, hava kuvvetlerine bağlı savaş jetleri, keşif ve erken uyarı uçakları ile roket kuvvetlerine bağlı güdümlü füze sistemlerini kontrol eden birlikler katılmıştı.

Bugün tatbikatın üçüncü gününde, Tayvan açıklarına gelen Şandong uçak gemisinden kalkan J-15 savaş uçakları Ada yakında sortiler yaptı.

Bu arada destroyer ve firkateynler, Ada'yı denizden blokaja ve kaçan düşman gemilerini baskı altına almaya yönelik muharebe devriyeleri gerçekleştirdi.

- 91 hava aracı ve 12 gemi Ada çevresinde görüldü

Tayvan Savunma Bakanlığı, gün içinde Ada çevresinde Çin'e ait 91 askeri hava aracı ve 12 savaş gemisinin tespit edildiğini bildirdi.

Bakanlığın açıklamasında, 91 hava aracından 54'ünün, Tayvan Boğazı'nda tarafların etki alanlarını sınırladığı varsayılan hava ve deniz hattını geçtiği ve Tayvan'ın "Hava Savunma Tanımlama Bölgesi" (ADIZ) ilan ettiği sahanın güneybatı ve güneydoğu bölümünde uçtuğu belirtildi.

Bakanlık, 8 Nisan'da 71 hava aracı ve 9 geminin, 9 Nisan'da ise 70 hava aracı ve 11 geminin Ada çevresinde görüldüğünü duyurmuştu. Uçuşların ve gemi devriyelerinin, askeri tatbikata bağlı icra edildiği tahmin ediliyor.

- Tsai'nin ziyaretleri

Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan'ın lideri Tsai, Orta Amerika ülkeleri Guatemala ve Belize'yi ziyaretleri öncesinde ve sonrasında ABD'ye "transit geçiş" gerekçesiyle gayriresmi ziyaretlerde bulunmuştu.

Tayvan lideri, 30 Mart'ta New York şehrinde Hudson Enstitüsü tarafından düzenlenen toplantıya katılmış, 5 Nisan'da da California eyaletinin Simi Valley şehrinde ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy ve partiler arası Kongre heyetiyle görüşmüştü.

Pekin yönetimi, ziyaret nedeniyle ABD'yi protesto ederken Tsai'nin temaslarına aracılık eden iki kuruluşa ve yöneticilerine yaptırım uygulayacağını açıklamıştı.

- Pelosi'nin ziyareti de askeri gerilime sebep olmuştu

ABD'nin önceki Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Ağustos 2022'de Tayvan'a yaptığı ziyaret, Washington ile Pekin arasında krize yol açmıştı. Çin ordusu, ziyaretin ardından Ada çevresinde fiili abluka oluşturan askeri tatbikatlar düzenlerken, gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlarda Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.

Çin, ziyaretin ardından Tayvan çevresindeki uçak ve gemi devriyelerini artırarak Tayvan Boğazı'nı ayıran itibari "orta çizgi"yi geçtiği uçuşları düzenli hale getirmişti.

Çin'in topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulduğu 1949'dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan arasında iç savaşın ardından ortaya çıkan ayrılık hala devam ediyor.

Pekin, "Tek Çin" ilkesini vurgulayarak Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkileri kesmesini şart koşuyor.

Öte yandan ABD donanmasına ait savaş gemisinin, Çin'in Güney Çin Denizi'nde egemenlik iddiasında bulunduğu adaların yakınından geçmesi bölgede gerilimi yükseltti.

Çin Halk Kurtuluş Ordusu Güney Cephesi Komutanlığı, yaptığı açıklamada, ABD donanmasına ait Arleigh Burke sınıfı güdümlü füze muhribi USS Milius'un, Çinlilerin "Nanşa" olarak adlandırdığı Spartly Adaları'ndaki Mischief Resifi yakınında "kara sularına izinsiz olarak girdiğini" bildirdi.

Çin deniz ve hava kuvvetlerinin seyir boyunca gemiyi gözlediği ve takip ettiği belirtilen açıklamada, "Çin, Güney Çin Denizi'ndeki adalarda ve yakınındaki sularda tartışmasız egemenliğe sahiptir. Bölgedeki askeri birlikler yüksek teyakkuzu sürdürecek, Güney Çin Denizi'nde egemenliği, güvenliği, barışı ve istikrarı kararlılıkla savunacaktır." ifadelerine yer verildi.

ABD'nin Pasifik'teki 7. Filosu da yaptığı açıklamada, geminin geçişinin uluslararası hukuka uygun bir "seyrüsefer serbestisi operasyonu" olduğunu bildirdi.

Geminin, tartışmalı resife 12 mil mesafede seyrettiği, bunun kara suları için uluslararası kabul gören mesafe olduğunun kaydedildiği açıklamada, ayrıca doğal hali düşük dalga irtifasında olan resifin uluslararası hukuka göre kara suları sayılamayacağı ifade edildi.

Açıklamada, ABD'nin hangi ülkeden gelirse gelsin denizlerdeki aşırıya kaçan egemenlik taleplerine karşı çıktığı belirtilerek, "Uluslararası toplumun denizlerde seyrüsefer serbestisini sağlama sorumluluğu vardır, bu küresel güvenlik, istikrar ve refahın korunması için gereklidir." değerlendirmesi yapıldı.

ABD savaş gemisinin bölgedeki faaliyetinin, Çin ordusunun Tayvan lideri Tsai Ing-wen'in ABD'yi ziyaretinin ardından Ada çevresinde başlattığı askeri tatbikata denk gelmesi dikkati çekti.

Çin ile egemenlik ihtilafındaki Tayvan, Güney Çin Denizi'nin kuzeyinde yer alıyor.

- Güney Çin Denizi anlaşmazlığı

Güney Çin Denizi, kıyıdaş ülkelerin İkinci Dünya Savaşı'nın ardından bağımsızlıklarını kazanmasından bu yana egemenlik ihtilaflarına konu oluyor.

Çin, ilk kez 1947'de yayımladığı haritayla Güney Çin Denizi'nin yüzde 80'inde egemenlik iddiasında bulunuyor. Filipinler, Vietnam, Brunei ve Malezya gibi kıyı komşusu ülkeler de bölgede hak iddia ediyor.

Çin'in bölgedeki ihtilaflı adalarda askeri üsler inşa etmesi ve sivil gemi filolarını uzun süreli bulundurmasına bölge ülkelerinin yanı sıra ABD de karşı çıkıyor.

ABD'nin de son dönemde Çin'in artan varlığına karşı bölgede "Seyrüsefer Serbestisi Operasyonları" (FONP) adını verdiği askeri devriye ve seyir faaliyetlerini artırdığı gözleniyor.