1862 yılında Konya’nın Hadim kazası Kongul köyünde dünyaya geldi. Ulemadan Çelik Hüseyin Efendi’nin oğludur. Tahsiline köy mektebinde başladı. Ambarlızade Mehmet Efendi’den Kur’an-ı Kerim’i hatmetti, tecvid ve ilmihal okudu. Yine köylerindeki Tomakzade Mehmet Efendi’de de Emsile ve Bina okudu. 1878 yılında da Hadim Medresesi’ne kaydoldu. Burada Hafız Mehmet Efendi’den Arapça tahsil ederken, hocasının Bardas Medresesi’ne tayin edilmesi üzerine tahsilini tamamlamak için hocası ile birlikte Bardas’a gitti.



1882 yılında da Konya’ya gelerek Şirvani-ye Medresesi’ne kaydoldu. Konya Müftüsü büyük âlim Kadınhanlı Hacı Hüseyin Efendi’den Molla Cami, Tavaslı Osman Efendi’den de fıkıh ve usul dersleri okudu. Bir süre de İstanbul’da tahsiline devam ederek icazet aldı.

1888 yılından itibaren de müderris olarak, ders okutmaya ve icazet vermeye başladı. 1901 yılında Ali Gav Zaviyesi yanında bulunan ve Konya Valisi Ferid Paşa’nın tamir ettirdiği Mahmudiye Medresesi’ne müderris tayin edildi. Pek çok talebe yetiştirdi. Aynı yıllarda Konya Hukuk Mahkemesi’ne üye oldu. İki yıl sonra da Konya’da açılan Hukuk Mektebi Vesaya Muallimliği’ne getirildi.



1908 yılında İkinci Meşrutiyet’in ilanı dolayısıyla Konya Mebusu olarak İstanbul Meclisi’ne katıldı. 1911 yılında meclisin dağılması üzerine Konya’ya gelerek tefsir çalışmalarına başladı. “Hülâsat’ü l- Beyan Fi Tefsiri’ l-Kur’an” isimli 15 ciltlik eserini 1915 yılında tamamladı.



Birinci Cihan Harbi sonrasında 1919 yılında Konya Valisi Cemal Bey’in (Artin Cemal) kaçması üzerine ve karışık bir dönemde, bir süre Konya Vali vekilliği görevine getirildi. Milli Mücadelede Kuva-yı Milliye saflarında büyük hizmetlerde bulundu. Aynı yıl tekrar İstanbul Mebusan Meclisi’ne Konya’dan mebus seçildi. 23 Nisan 1920 yılında Ankara’da açılan Büyük Millet Meclisi’ne Konya Mebusu olarak katıldı. Bu dönemde cepheleri gezerek vatanın kurtarılması yolunda, askere moral destek verdi. Milli Mücadele yıllarında bir süre Meclis Reis Vekilliği görevinde bulundu. Daha sonra Şeriye ve Evkaf Vekilliği yaptı. Şeriye Vekilliği’nden ayrıldıktan ve bir süre Ankara’da ikamet ettikten sonra, Konya’ya döndü ve kitap çalışmalarına devam etti.

Kayınbiraderi Topçuzade Arif Bey de ilim ve irfanıyla tanınmış bir zattır. Onu Şuray-ı Evkaf azalığına getirmesi ve Konyalı iki din adamına Evkaftan 500 kuruş maaş tahsis etmesi bahane edilerek vekillikten düşürülmüştür. Esas sebep partiye üye olmamasıdır.

Konya’ya döndükten ve siyasetten tamamen çekildikten sonra, bir süre tarassut altında bulundurulmuş, İzmir suikastı sırasında bir hafta kadar tutuklu kalmışsa da, daha sonra suçsuz olduğu anlaşıldığından serbest bırakılmıştır.

27 Kasım 1949 tarihinde vefat eden Mehmet Vehbi Efendi, Musalla Kabristanı’nda metfundur.