Sarı kantoronun mucizevi etkilerini Prof. Dr. Aysun Karabulut anlattı.

Prof. Karabulut, kantoronun faydalarına ilişkin şunları söyledi:

Sarı kantaron (Hypericumperforatum), Sarı kantarongiller ailesinden çiçekli, çok yıllık, otsu bir bitkidir. Dokuz cins ve yaklaşık 700 türü tanımaktadır. Aile üyeleri aşırı soğuk veya kuru bölgeler dışında dünya genelinde bulunur. Cinslerin çoğu çoğunlukla tropikal olsa da Hypericum ve Triadenum ılıman bölgelerde bulunur.

Moleküler veriler, Hypericaceae'ninmonofiletik olduğunu desteklemektedir. Kırmızımsı gövdeleri dik ve üst kısımda dallanmıştır ve 1 metreye kadar büyüyebilir. Sarı kantaron bitkisinin gövdesi, taban kısmında odunsudur ve yaprak izlerinden ötürü eklemli gibi gözükebilir. Hypericaceae, Malpighiales takımında yer alan, altı ila dokuz cins ve 700'e kadar tür içerir. Bu ailenin üyeleri aşırı soğuk veya kuru habitatlar dışında dünya genelinde bulunur. Hypericum ve Triadenumtürleri ılıman bölgelerde bulunsa da diğer cinsler çoğunlukla tropikal bölgelerde yaygındır. Anadolu’da sarı kantaron; binbirdelik otu, kan otu, kılıç otu, koyun kıran, kuzu kıran, mayasıl otu, püren, yara otu, gibi isimlerle bilinir.

Mitolojik ve kültürel önemi

Yunan ve Roma mitolojilerine göre, sarı kantaron, güneşin kutsal bir bitkisi olarak kabul edilmiş ve (Yunan inancına göre) Yunan tanrısı Hyperion ile ilişkilendirilmiştir ki o da yine inançlarına göre güneş tanrısı Helios'un babasıdır.

Bitkinin parlak sarı çiçekleri erken yaz aylarında açar ve bitki tam güneş ışığına maruz kalmayı tercih eder.

Sarı kantaron dalları, tipik olarak basık bir taban etrafında kümelenir. Dar ve dikdörtgen şeklinde ve zıt ve sapsız yaprakları vardır. Dallarda taşınan yapraklar, kısaltılmış dalcıklara zıt olarak büyür. Yapraklar sarı-yeşil renkte olup, dağınık yarı saydam glandüler (bezemsi) doku noktaları vardır. Işıkta göze çarpar ve yapraklara, bitkinin Latince belirleyici adının (perforatum) atıfta bulunduğu "delikli" bir görünüm verir.

Sarı kantaron bitkisinin çiçeklerinin boyu 2- 2,5 cm kadardır: 5 taç yaprağı ve çanak yaprağı vardır ve göze çarpan siyah noktalarla parlak sarı renktedir. Çiçekler, üst dalların uçlarında, ilkbahar sonu ile erken yaz ortası arasında geniş sarmal halkalarda görülür. Talkımları yapraklıdır ve birçok çiçek taşır. Sivri çanak yaprakları siyah bezemsi noktalara sahiptir. Sarı kantaron çiçeklerinin kendisi değil ama, çiçek tomurcukları veya tohum kabukları ezildiğinde kırmızımsı veya mor bir sıvı üretilir.

Sarı kantaron güneşi anımsatan küçük şeffaf dairelere sahiptir, içlerinde koyu kırmızı tıbbi yağ bulunur. Çiçekler, genellikle sarı, bazen siyah beneklerle noktalanmış dört veya beş taç yapraklıdır; uzun filamentler üzerinde birçok stamen bulunur; üç ila beş adet stil, genellikle tabanda birleşmiş halde. Meyve, olgunlaştığında ince siyah tohumu serbest bırakan dehiscent bir kapsüldür.

Konsantrasyon artırıcıdır ve hiperaktiviteye neden olabilir

Bu ailenin birçok üyesi, naphthodianthrone türevleri olan hypericin ve pseudohypericin içerir; bunlar, bitkinin taç yaprakları, yaprakları ve diğer bölgelerinde siyah, turuncu veya şeffaf lekeler veya çizgiler olarak görünen bez dokularda bulunur. Bu bileşikler fotosensitiftir ve otlayan hayvanlarda, örneğin hiperaktiviteye neden olabilecek bir yanıtı tetikleyebilir, aynı zamanda bitkilerle uzun süre temas halinde olan insanlarda da aynı etkilere neden olabilir. Bu maddelerin en yüksek konsantrasyonu, özellikle herbalizm ve halk şifası olarak kullanılan Sarı Kantaronda bulunur.

Tıbbi özellikler

Sarı kantaron, özellikle Almanya'da antidepresan olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Hafif bir sedatif ve antispazmodik olarak işlev görerek, uykusuzluk ve anksiyeteye yardımcı olur. Bitkinin ağrı kesici ve iyileştirici özellikleri vardır, özellikle nevralji, siyatik ve sinir hasarı sonrası iyileşmeyi destekler. Dışarıdan, yara, morluk ve yanık iyileştirmek için yağ içine eklenir.

Sarı kantaron, bazı durumlarda güneşe karşı hassasiyet oluşturabilir, bu özellik kanser tedavisinde kullanılmıştır.
Vücutta meydana gelen yaralanmalar sonucu oluşan ağrıların hafiflemesini sağlar. Sarı kantaron çayı gece uykularının düzenlenmesine yardımcıdır.

Sarı kantaron adet sancısı için kadınlarda Mens dönemlerinde ılık bir şekilde sabah ve akşam aç ya da tok karnına tüketilebilir. Gece altını ıslatma problemi yaşayan çocuklar için sarı kantaron çayı önerilir. Sarı kantaron çayının sakinleştirici etkisi bu problemin tedavisinde etkin bir rol oynar.

Sakinleştirici bir etkiye sahip olan sarı kantaron panik atak rahatsızlığının tedavisini destekleyicidir.
Sarı kantaron ve depresyon arasındaki ilişki nedeniyle Avrupa’da uzun yıllar reçete edilen bir bitki olarak dikkat çekmektedir.

Özellikle sinirli ve stresli olduğunuz günlerde rahatlama amacıyla sarı kantaron çayı tüketebilirsiniz. Sarı kantaron hemoroid hastalığının tedavisinde yağ şeklinde kullanılabilir. Sarı kantaron yağı basur yarasının üzerine bal ile birlikte sürüldüğünde ağrıyı azaltıcı etki gösterir.

Sarı kantaron sivilce izleri üzerinde etkilidir. Sivilce izlerine sürülen sarı kantaron yağı lekelerin hızla iyileşmesini sağlar.
Sarı kantaron migren hastalığının tedavisinde de etkindir. Sarı kantaron çayı migren ataklarına iyi gelir ayrıca sarı kantaron yağı ile baş kısmına masaj yapılması migren krizlerini önleyebilir.

Peki, sarı kantaron mideye iyi gelir mi? Sarı kantaronun yaraları iyileştirici özelliğinden dolayı ülser ya da gastrit durumlarında sarı kantaron mideye iyi gelir.

Sarı kantaron şurubu ise özellikle uyku problemi çekenlerde yatmadan önce tüketildiğinde uykusuzluğa iyi gelir.

Antiviral özellikler

Sarı kantaronun bileşenleri, laboratuvar ortamında grip, Herpessimplex 1 ve 2 gibi virüslere karşı antiviral aktivite göstermiştir. İçeri ve dışarıdan Herpes salgınları sırasında kullanılır.

Zayıflamada da karnı tok tutar

Toksin maddelerin vücuttan gitmesi yağlı bölgelere ulaşımı kolaylaştırır ve yağların yakılma işlemi çok daha basit bir hal alır. Sağlıklı tabaklarla öğünler geçirmeniz ve bolca su içmeniz önerilir. Çünkü sarı kantaron yağı, metabolizmayı aktif tutmak ve yağ yakımını hızlandırmak için çaba sarf eden bir bedene ihtiyaç duyar

Ayrıca toksin maddelerle birlikte ödem atılmasını da sağlayan sarı kantaron, kilo vermeyi kolaylaştırır.

Yemeklerden önce tüketilen sarı kantaron çayı tok tutucu özelliğe sahiptir. Uzun süre mideyi terk etmeyen flavonoidler ve uçucu yağlar tokluk hissi yaratır.

Sarı kantaron zayıflama konusunda vücudu destekler. Sabah ve akşam içilen sarı kantaron çayı ile yapılan sarı kantaron kürü kilo vermenize yardımcı olur.

Dikkat edilmesi gereken hususlar

Sarı kantaron; bitki-ilacı ve bitki-bitki etkileşimleri konusunda herbal tıbbın en büyük suçlusu olabilir. Karaciğer üzerindeki etkisi, ilaç metabolizmasını değiştirebilir. Kan akımını yükselttiğinden dolayı kan basıncını da yükselten sarı kantaron yüksek tansiyon hastaları tarafından doktorunuza danışmadan kullanılmamalıdır.

Özellikle hamilelik döneminde bebeklerde çeşitli doğumsal kusurlara yol açabilir. Emziren annelerin de sarı kantaron tüketimlerini doktora danışmaları gerekir.