MUHAMMET KUTLU  ANKARA

İsrail’in Gazze’deki Filistinli mazlumlara yönelik soykırım saldırılarında jeopolitik hedeflerin yanı sıra, ticaret yollarının ve Gazze açıklarındaki zengin doğalgaz yataklarının ele geçirilmesine yönelik hesapların yattığı belirtiliyor. Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de 2023 Eylül ayında düzenlenen G20 liderler zirvesinde, ABD, Hindistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri liderleri, Hindistan’ı Ortadoğu ve Avrupa’ya bağlayacak yeni ticaret yolu olarak Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomi Yolu Projesi’ni (IMEC) duyurmuştu. Türkiye’nin dışarıda bırakıldığı, “Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomik Koridoru” isimli proje, Hindistan’ın Mumbai limanından kalkan gemilerin Dubai’ye yanaşmasını, buradan da demiryoluyla Suudi Arabistan, Ürdün ve İsrail rotasını takip ederek Akdeniz üzerinden Avrupa’ya bir nakliye rotası oluşturulmasını öngörüyordu. Fakat Gazze üzerinden Akdeniz’e çıkacak olan bu proje başlatılamadı. İsrail de 7 Ekim’de başlattığı insanlık dışı soykırım operasyonlarıyla yeni ticaret yolunun üzerinde bulunan Gazze’yi Filistinlilerden temizlemek üzere harekete geçti.

Uzmanlar, İsrail’in gerek Hindistan’dan gelip Gazze’den Akdeniz’e çıkacak yolun gecikmesi, gerekse Gazze açıklarındaki zengin doğalgaz rezervlerinin ele geçirilmesi amacıyla Gazze’deki Filistinlilere etnik temizlik uyguladığına dikkat çekiyorlar. Gazze’ye yönelik saldırıların başından itibaren Hindistan’dan gelip İsrail saflarında katliamlara katılan Hindistan vatandaşlarının varlığı ise bu savı güçlendiriyor.

Hamas IMEC'e tehdit olarak görüldü ve saldırı başlatıldı

Gaziantep Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi, Stratejist Doç. Dr. Ali Fuat Gökçe, konuya ilişkin Akit’e şu değerlendirmeyi yaptı: “Geçtiğimiz yıl G-20 Zirvesi’nde Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ticaret Yolu Projesi (IMEC) ortaya atıldı. Fakat IMEC, daha hayata geçirilmeden önce kan ve gözyaşı getirdi. Çünkü bu yolun geçtiği yerde Hamas risk olarak değerlendirildi ve Hamas’ın bertaraf edilmesi için Gazze halkına yönelik insanlık dışı saldırılar başlatıldı. ABD bu yeni ticaret yolunu kendisinden kopmak üzere olan Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan’ı kontrolünde tutmak amacıyla ortaya atmıştı. Çünkü bu iki ülke hem Şangay İşbirliği Örgütü’ne hem de BRİCS’e üye olma yolunda adımlar attılar. ABD de doların hegemonyasının devam edebilmesi için bir çare olarak IMEC’i ortaya attı. Fakat bu ticaret yolunun Ürdün’den geçip İsrail’e girdikten sonra Akdeniz’e ulaşması için izlediği güzergahta Hamas tehdit olarak görüldü. Küresel sermaye bu tehdidin bertaraf edilmesi için İsrail’in Gazze’ye saldırısını dikte ettirdi. Hamas saldırmasaydı bile İsrail Gazze Şeridi’ne saldırarak bu toprakları ilhak etmek üzere harekete geçecekti. Yaşananlara bu açıdan bakıldığında İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının vahameti daha da artıyor.”

Jeopolitik çıkarlar İsrail'in saldırılarında etkili

Hasan Kalyoncu Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ahmet Keser ise şunları söyledi: “İsrail, ‘Büyük İsrail’ hedefini hayata geçirmek üzere hareket ediyor. Gazze’nin Filistinlilerden temizlenerek boşaltılması, yerlerine yeni Yahudi yerleşimcilerin yerleştirilmesi İsrail’in ana stratejik hedefleri arasında. Ama diğer yandan jeopolitik hedeflerin de Gazze’ye yönelik İsrail saldırılarında etkili olduğunu görüyoruz. Yani Hindistan’dan gelen ticaret yolunun Avrupa’ya ulaştırılırken tamamen kendi kontrolünde olması da önemli İsrail için. Süveyş Kanalı ve Akdeniz’in ticaret yolunun kendi kontrolünde olması, Doğu Akdeniz’deki doğalgaz kaynaklarının da kontrolüne geçebilmesi, Gazze Şeridi dahil bütün liman bölgelerinin İsrail’in elinde olması ana hedefleri arasında sayılabilir. Maddi ve jeopolitik çıkarların da Gazze’ye yönelik İsrail saldırılarında etkili olduğu anlaşılıyor.”