Peki, tarhana niçin önemlidir?

Tarhana, genellikle sebzelerin olduğu yaz aylarında yapılan bir üründür. İçinde domates, yeşil biber, kuru soğan, kırmızı biber, yağlı yoğurt, maydanoz, dereotu (bazı yörelerde tarhana otu, süt, tuz, acı ve tatlı kırmızı biber) vardır. Tarhana hem probiyotik, hem de prebiyotik özellikler taşıdığı için “sinbiyotik” olarak kabul edilir. Bu özelliklerinden dolayı özellikle sindirim enzimlerinin yetersizliğinin sık olarak görüldüğü yaşlı insanlar ve bebekler için uygun bir gıdadır.

Tecrübeli doktor Canan Karatay vücutta dost bakterilerin korunmasına dikkat çekerek 3 besin hakkında önemli uyarılarda bulundu. Beslenme konusunda tavsiyelerde bulunan Canan Karatay; doğal sirke, peynir ve tarhananın önemini vurguladı.

Peki, tarhana hamurunu yapmak emek istiyor. Tarhana nasıl yapılır?  Prof. Dr. Canan Karatay'ın Karatay Mutfağı kitabından tarhana tarifini sizler için derledik. İşte Canan Karatay'ın tarhana tarifi...

EV YAPIMI TARHANA TARİFİ

Tarhana malzemeleri

1,5 kilo buğday unu

500 gr kuru soğan

500 gr kırmızıbiber

1 kilo domates

1 kilo süzme yoğurt

1 demet maydanoz

1 demet dereotu

1 demet reyhan

1 demet fesleğen

2 tatlı kaşığı kristal kaya tuzu

1 bağ tarhana otu (Ege yöresine ait)

TARHANIN PÜF NOKTASI

Tarhanayı kurutma aşamasında ne kadar çok küçültür, ufalarsanız, elle ovma sırasında o kadar az yorulursunuz.

TARHANA TARİFİ
Soğanları soyup temizleyin. Domatesleri yıkayıp, kabuklarını soyun. Biberleri yıkayıp, çekirdeklerini çıkarın. Maydanoz, reyhan, fesleğen ve dereotu dallarını yıkayın. Soğanı, biberi ve domatesi iri küp şeklinde doğrayın ve büyükçe bir tencereye koyun. Üzerine tarhana otunu da bütün şekilde koyup, tencerenin kapağını kapatın ve kısık ateşte pişmeye bırakın. Bütün malzeme güzelce pişip menemen kıvamını alınca, üzerindeki tarhana otunu alıp bir kenara ayırın ve pişen malzemeyi genişçe bir hamur yoğurma kabına boşaltın. Üzerine un ve süzme yoğurdu ilave edip yoğurun. Hamuru biraz soğuması için bekletin. Bu sırada maydanoz, dereotu, fesleğen ve reyhan dallarını ince ince doğrayın ve hamura ekleyerek biraz daha yoğurun. Daha sonra hamurun üzerini kapatacak kadar un serpip, üzerine beyaz pamuklu bir bez örterek bir kenara kaldırın. Hamura 5 gün boyunca 1 çay bardağı kadar un ilave edip yeniden yoğurun. Her yoğurma sonrasında hamurun üzerine un serpin. Beşinci günün sonunda hamurun ekşimiş yani mayalanmış olması gerekir. İki gün daha aynı işleme devam edip hamuru tuzla tatlandırdıktan sonra, kurutma işlemine geçin. (Tüm bu aşamaların uzun ve meşakkatli gelmesi hâlinde hamur yoğrulduğu gün ya da ertesi sabah da serilebilir. Tek farkı fermantasyon yani ekşi mayalı hamur oluşturma aşamasının atlanması olacaktır.) Serin ve havadar bir yere temiz, beyaz bir çarşaf serin. Hamurlardan küçük parçalar alıp çarşafın üzerine serin. Bu parçaları gün boyu hem sürekli olarak küçültün hem de tersyüz ederek kurutun. Bir iki gün boyunca kuruyan hamur, ikinci veya üçüncü gün çekilmeye hazır hale gelir. Kuruyan hamur parçalarını dilerseniz mutfak robotunda, dilerseniz iki el arasında ovalayarak ya da çok sert bir şekilde kurumasını bekleyip, değirmene vererek, irice çekilmiş kıvama(mısır unu kıvamına) getirin. Ufalanmış olarak da üzerini örtüp, bir iki gün gölgede iyice kurumasını sağlayın. Daha sonra bez torbaya koyup, serin ve kuru bir yerde muhafaza edin.
Tarhana Çorbasının Faydaları Nelerdir?
Tarhana çorbası vücuttaki tuzun atılmasına yardımcı olur. Bu nedenle özellikle diyabet hastalarına önerilen besinler arasındadır.
Tarhana da yoğurt ve birçok bitki kullanıldığı için sindirimi kolaylaştırmasıyla bilinir.
Bağışıklığı güçlendirerek soğuk algınlığı, nezle gibi gribal enfeksiyonlara yakalanma riskini düşürür.
Kemik gelişimini destekler ve güçlendirir.
Kötü kolesterolü azaltır, yüksek tansiyonu düşürür.
Ciltteki kırışıklıklarını geciktirir ve saç dökülmesini azaltır.
İçerisinde bulunan karbonhidrat sayesinde halsizliğe ve yorgunluğa iyi gelir.
Süt ile yapıldığında bebekler için ideal besin niteliğindedir.
Zihinsel gelişimi destekler.

Tarhanada Ne Vitaminler Var?

Tarhananın içerisinde A, B ve C vitamini mevcuttur. Özellikle B vitamini bakımından oldukça zengin bir besindir. Bunun yanı sıra kalsiyum, çinko, demir, iyot, kükürt ve bol miktarda fosfor barındırır.

Tarhana Çeşitleri Nelerdir?

Un tarhanası: Buğday unu ve yoğurt ile çeşitli aromatik ot ve sebzelerle yapılıyor. Bazı bölgelerde içine ekşi maya, nohut veya mercimek de ekleniyor. Uşak, Antalya, Denizli, Kastamonu, Ankara, Manisa, Tekirdağ, Zonguldak ve Çanakkale’de yaygın.
Uşak tarhanası: Coğrafi patenti almış tarhana çeşidi. Yoğurt, ekşi maya, nohut, biber ve domatesle yapılıyor.
Göçmen tarhanası: Marmara Bölgesi’nde yaygın. Yoğurt, lor peyniri, ekmek mayası kullanılıyor.
Tatlı tarhana (Tokat ve Malatya): Süzme yoğurt, üzüm şırası ve ince buğday kırması (düğü)... Mayalanma uygulanmıyor.
Sakız tarhana (İzmir): Seferihisar, Çeşme ve Urla’da yaygın. Sakız ve karanfil var. Hamur hazırlanırken içine yumurta, süt ve un koyuluyor.
Koca tarhana (Antalya): Manavgat’ta yaygın. Taze fesleğen ile tereyağı özgün tadını veriyor.
Trakya tarhanası: Edirne’de yoğurt, biber, soğan, ekşi hamur salça, dereotu, nane vb. kullanılırken, Kırklareli’nde bunlara ek olarak baharat, et suyu, tereyağı ve peynir eklenerek yapılıyor.
Yaş tarhana: Kastamonu, Çankırı ve Eskişehir’de yaygın. Kurutulmadan tüketiliyor. Dereotu tohumu, un, yoğurt, yeşil biber, soğan, bazı bölgelerde ayva ve salatalık da kullanılarak yapılıyor.
Sivas tarhanası: Soğan, maydanoz, yoğurt, name, pul biber, dereotu, kimyon, nohut, yağ, maya (yaş-kuru, ekşi hamur mayası) kullanılıyor.
Kıymalı tarhana (Trakya): Süt, yoğurt, kıyma, peynir, un, bir yıl önceki yapılan tarhanadan bir miktar, yaş ekmek mayası ile yoğuruluyor.
Göce (buğday kırması) tarhanası: Ankara, Amasya, Bolu, Çorum, Kahramanmaraş, Nevşehir, Isparta, Antep, Aydın, Afyon, Muğla’da yaygın. ‘Yarma’, ‘Dene’, ‘Tokat’, ‘Malatya’ tarhanası olarak da biliniyor.
Maraş cips tarhana: Coğrafi patent almış ikinci tarhana. Frig buğdayından dövülerek, yoğurtla birlikte kekik, çörek otu vb. baharatlar kullanılarak hazırlanıyor.
Çerez tarhanası (Denizli): Keçi yoğurdu ile Karakılçık buğdayı ile Acıpayam Bölgesi’nde yapılıyor. Özelliği; hafif yumuşakken, yani tam kurutulmamışken çerez gibi de yenmesi.
Beyşehir tarhanası: Süzme yoğurt, tereyağı, süt ve buğday yarması kullanılıyor.
Top tarhana (Isparta): Dereotu, yoğurt, nane, maydanoz, dövülmüş buğday, nohut kullanılıyor.
Kızılcık (kiren veya ekşi) tarhana (Bolu, Kütahya, Zonguldak): Kızılcık yoğurt ve un veya göce ile yapılıyor.

Tarhana çorbası tarifi

Yapımı için malzemeler

3 yemek kaşığı toz tarhana
5 su bardağı su
1 yemek kaşığı salça
50 gram tereyağı
Tuz
Nane

Tarhana çorbası tarifi Nasıl yapılır?

Tarhanayı suda 1 saat bekletin. Tencerede yağ, nane ve salçayı hafifçe karıştırıldıktan sonra 4 su bardağı suyu ve ezilmiş tarhanayı ilave edin. Tuzu da ekledikten sonra topaklanmaması için devamlı karıştırın. Kaynayınca karıştırmayı bırakın ve 5 dakika daha kaynatın.

Afiyet olsun.