Ersin Çelik, Instagram'ın Türkiye'de erişime kapatılmasının sebeplerini irdeledi. META'nın Türkiye'ye karşı pervasız tutumunu ele alan Çelik, Instagram'ın sansür ve özgürlük kısıtlamalarına dikkat çekti. BTK'nın Instagram'a yönelik iki kritik soruya cevap beklediğini belirten Yeni Şafak yazarı Çelik, şunları kaydetti:

"Sosyal medya platformlarının tabu gördükleri ve taviz vermeye yanaşmadıkları üç başlık var. Birincisi eşcinselliğin (LGBT) sorgulanması. İkincisi İsrail karşıtı paylaşımlar. Üçüncüsü ise Filistin yanlısı içerikler. Biliyoruz ki yeni bir durum değil. Ancak 7 Ekim’den sonra İsrail’in Gazze’de başlayan soykırımını gölgeleme rolü üstlenen Facebook ve Instagram sınırsız özgürlüklerin mecralarından devasa sansür platformuna dönüştüler. WhatsApp’ı da bünyesinde barındıran META, İsrail’in politikalarını desteklemenin de ötesine geçerek soykırımı örtbas etme ve Siyonizm terörünü meşrulaştırma misyonunu yüklendi. Bu benim yorumum ya da gözlemim değil. Sosyal medyayı çiçek böcek paylaşımları yapmak için kullanmayan ve dünyada olup bitenlere duyarsız kalmayan her kullanıcı çok ağır baskı altında. Maruz kalınan sınırsız ve sorgusuz sansürün bir sistematiğe dönüşmesinde ise yapay zeka robotlarının tam teşekküllü devreye alınmasının rolü çok büyük.

Instagram’ın önceki gün Türkiye’de erişime kapatılmasının nedeni de META’nın kendisini devletlerin, anayasaların üzerinde görmesi ve düşünce özgürlüğünü kendi çıkarlarına göre sınırlaması var. Hamas Siyasi Lideri İsmail Heniyye’nin İsrail tarafından şehit edilmesinden sonra yapılan milyonlarca paylaşımın neredeyse eş zamanlı olarak Instagram’dan kaldırılması ise bardağı taşıran son damla oldu. META yapay zeka robotlarını devreye sokarak, içeriğinde İsmail Heniyye geçen ve Heniyye’nin fotoğraflarının olduğu paylaşımları otomatik olarak kaldırdı ve kullanıcıları “terör örgütünü desteklemekle” suçladı. Yapılan çok net; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına politik görüş dayatmak ve İsrail adına yaptırım uygulamak!

Instagram’ın Türkiye’de kısıtlanması sansür ve özgürlüklere müdahale tartışması da başlattı. Ancak perde gerisinde, kullanıcılara kısıtlamanın her türlüsünü uygulayan ve düşünce özgürlüklerine set çeken META’nın asla uzlaşmaya yanaşmaması gerçeği yatıyor.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) bu kararı nasıl aldığına dair önemli bilgiler edindim.

BTK yetkilileri, Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Dr. Ömer Fatih Sayan başkanlığında sosyal ağ sağlayıcılar ile global düzeyde bir çok görüşme yapıyorlar. Uzun zamandır gündemde olan platformların uzun ikna ve reklam yaptırımları sonucu ülkemizde temsilci atamalarını sağlayan görüşmeler META tarafından çıkmaza sokulmuş.

Paylaşımların kaldırılması ve katalog suçlarla ilgili sorumlulukları yerine getirmemelerinin sebeplerini öğrenmek ve çözüm için başta META olmak üzere diğer sosyal ağ sağlayıcılarıyla son dönemde çok fazla görüşme yapılmış. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu’nun talimatıyla düzenli olarak yapılan toplantılarda, BTK’ya iletilen binlerce başvuru da masaya konulmuş. Çünkü Instagram ve Facebook’taki kısıtlamalara karşı kullanıcılar da haklarını aramak için boş durmuyorlar.

Tüm bunları masaya yatırmak ve Instagram’ın idari ve adli mercilerden gelen kararları uygularken yaşattığı aksaklıklar sebebiyle 5651 sayılı Kanun’a uyumluluk üzerine yapılan toplantılarda sosyal ağ sağlayıcılardan şu 2 kritik ve stratejik sorunun yanıtı istenmiş:

1- İçerik filtreleme ve hesap kapatma/askıya alma prosedürleri ve politikalarının nedenleri neler?

2- Bu süreçlerde yapay zeka veya otomatik içerik kontrol/moderasyon sistemleri kullanılıyor mu?

Öğrendiğim kadarıyla META tarafı bu iki soruya günlerdir Türkiye’yi ikna edici yanıtlar vermiyor.

Peki Instagram’ın erişime kapatılması sürecek mi? Bu sorununun yanıtı da yukarıdaki iki sorunun cevap bulmasıyla netleşecek. Türkiye Cumhuriyeti de Instagram’a erişim engellenmesinin sürmesinden yana değil. Fakat Türkiye, vatandaşlarına yönelik içerik filtreleme ve hesap kapatma uygulamalarını da kesinlikle kabul etmiyor.

Bir not daha: Yapılan görüşmelerde META’nın çabalarının yeterli olmadığı görülüyor. BTK burada, diğer ülkelere gösterdikleri hassasiyetin aynısını istiyor. Ne eksik, ne fazla...

Peki META, Türkiye’nin taleplerini yerine getirmeye neden yanaşmıyor acaba?

Üç gündür kamuoyunda oluşan tepkilere bakılırsa; Instagram’ı erişme kapattırmaya götüren ısrarlı tutum görülüyor ki muhalefeti de destekleyen bir aygıta dönüştü. Sanki adı konulmamış bir söylem ve eylem birliği var. Ama nedense, ne muhalefet kanadı ne de platformlara erişememekten şikayetçi olan kullanıcılar, kendini Türkiye Cumhuriyeti’nden ve vatandaşlarından üstün gören, hem özgürlükleri hem de kullanıcı haklarını ihlal eden Mark Zuckerberg’i sorgulamayı gündemlerine almıyorlar. CHP, Instagram’ın vatandaşların özgürlüklerini kısıtlamasını değil de vatandaşların haklarını aramak için mecbur kalınan yaptırımı mahkemeye taşıyarak bu işbirliğini alenileştirdi.

Amerika ve İsrail’in güdümündeki şirketin ticari kayba rağmen geri adım atmamasını; dünyadaki mevcut tartışmalar, son gelişmeler ve bölgesel yeni savaşlara dair ciddi söylemler doğrultusuna ele almak gerektiğini ise önümüzdeki zamanlarda çokça konuşacağız. (…)"