Türkiye'de uyuşturucu imali ve ticaretiyle mücadele; Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü, Tarım ve Orman Bakanlığı, Adli Tıp Kurumu (ATK), Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) ve Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) gibi kurumlarla iş birliğiyle yürütülüyor.

İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı tarafından kurumlara ait verilerle hazırlanan 2024 Türkiye Uyuşturucu Raporu'na göre, 2022 yılında 246 bin 237, 2023 yılında ise yüzde 2,3 artışla 251 bin 851 olaya müdahale edildi. Bu olaylarda 313 bin 416 şüpheli yakalandı. 2023 yılında gerçekleşen 251 bin 851 uyuşturucu olayının suç türlerine göre dağılımı şöyle:

“Olayın yüzde 82,6'sı 207 bin 971'i kullanma amaçlı uyuşturucu madde satın almak, kabul etmek ve bulundurmak, 38 bin 21 olay uyuşturucu madde imal ve ticareti, 4 bin 902 olay Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanuna muhalefet, 814 olay uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme, 143 olay ise 3298 sayılı Uyuşturucu Maddelerle İlgili Kanuna muhalefet kapsamında gerçekleşti."

ÜLKE TARİHİNİN EN YÜKSEK METAMFETAMİN YAKALAMA MİKTARI

Geçen yıl tüm kolluk birimleri tarafından 3 ton 314 kilogram eroin, 77,9 ton esrar, 21,4 ton skunk, 2 ton 502 kilogram kokain, 5 milyon 227 bin 853 ecstasy, 13 milyon 760 bin 337 captagon, 21 ton 912 kilogram metamfetamin, 1 ton 994 kilogram uyuşturucu ve hayal gösterici etkileri olan, tamamen sentetik maddeler ele geçirildi.

Ele geçirilen madde miktarına göre metamfetamin geçen yıl, önceki yıla göre, yüzde 35 artışla dikkati çekti. 2023 yılında 65 bin 800 metamfetamin olayı gerçekleşti. Bu olaylarda 88 bin 583 şüpheli yakalandı. Türkiye'de metamfetamin yakalamalarına 2019'da başlandı. Ele geçirilen metamfetamin miktarı 2020, 2021 ve 2022 yıllarında hızla arttı. 2021'de 5 bin 528 kilogram, 2022'de 16 bin 210 kilogram metamfetamin ele geçirildi. 2023 yılında ülke tarihindeki en yüksek metamfetamin yakalama miktarına ulaşıldı.

MADDE BAĞLANTILI 300 ÖLÜM

Geçen yıl doğrudan madde bağlantılı 300 ölüm meydana geldi. 2013'te 232 olan doğrudan madde bağlantılı ölüm, 2017 yılında yüzde 306 artışla 941'e yükseldi. 2018 yılından itibaren madde bağlantılı ölümler düşüşe geçti ve bu trend 2022 yılına kadar devam etti. 2023'te ise bir önceki yıla göre, yüzde 22 artışla 300'e yükseldi. Madde bağlantılı ölümlerin cinsiyet dağılımları incelendiğinde, 2022 yılında 219 erkek, 27 kadın, 2023'te ise 277 erkek, 23 kadın olarak kayıtlara geçti.

ÖLÜMLERİN 148'İ METAMFETAMİN KAYNAKLI

Geçen yıl 300 ölümün 185'i çoklu madde kullanımından kaynaklandı. Son yıllarda toplumu yüksek derecede tehdit eden metamfetamin maddesi kaynaklı ölüm sayısı hızla arttı. 2023 yılında doğrudan madde bağlantılı 300 ölüm olayının 148'inde metamfetamine, 42'sinde eroine, 89'unda ecstasy’ye rastlandı. 185 çoklu madde kullanımından kaynaklı ölümün yüzde 53,5'inde metamfetamin görüldü. Tekil madde kullanımından kaynaklı 49 ölümün yüzde 42,6'sı metamfetaminden oldu.

METAMFETAMİNDEN 5 YILDA 601 KİŞİ ÖLDÜ

Son dönemde metamfetamin kullanım yaygınlığı, bu madde kaynaklı ölüm sayılarına da yansıdı. 2018 yılında 657 madde bağlantılı ölüm olayının 41'i, 2019'da 342 madde bağlantılı ölüm olayının 49'u, 2020'de 314 madde bağlantılı ölüm olayının 98'i, 2021'de 270 madde bağlantılı ölüm olayının 125'i, 2022'de 246 madde bağlantılı ölüm olayının 140'ı metamfetaminden kaynaklandı. Aşırı doz ölümlerin en yüksek görüldüğü 2017 yılında meydana gelen ölümlerde metamfetamin görülme oranı yüzde 7,7 iken, 2023 yılında bu oran yüzde 46,3 oldu. Tek başına metamfetamin kaynaklı ölümler 2017 yılında yüzde 0,3 iken, 2023 yılında yüzde 42,6'ya çıktı.

KAÇAKÇILIKTA HEDEF, TİCARETTE TRANSİT ÜLKE

Raporda, yasa dışı uyuşturucu pazarlarında toz, kristal, sıvı ve tablet formunda bulunan metamfetaminin, kolluk birimleri tarafından gerçekleştirilen yakalamaları göz önüne alındığında, Türkiye'nin metamfetamin kaçakçılığında 'hedef ülke', coğrafi konumu sebebiyle de ticaretinde 'transit ülke' olduğu belirtildi.

BU YIL 3 TON 332 KİLOGRAM METAMFETAMİNİN ÜLKEYE GİRİŞİ ENGELLENDİ

Metamfetaminin ticaretinde transit ülke konumundaki Türkiye'de, Ticaret Bakanlığı'nın gümrük muhafaza ekipleri bu maddenin ülkeye girişini engellemek amacıyla çalışmasını sürdürdü. Bakanlık verilerine göre, gümrüklerde bu ocak-ağustos döneminde 3 ton 332 kilogram metamfetamin ele geçirildi. Verilere göre ele geçirilen metamfetamin miktarı, kayıtların alındığı 2015 yılından itibaren en yüksek miktara ulaştı. 2019'da 36 kilogram ele geçirilen metamfetamin miktarı, 2020'de 453 kilograma ulaştı. 2019'dan itibaren ele geçirilen metamfetamin miktarı hızla arttı. 2021'de 744 kilogram, 2022'de 4 ton 543 kilogram, 2023'te 3 ton 33 kilogram metamfetamin ele geçirildi.

TEHLİKELİ 'KRİSTAL' BAĞIMLILARINDA 'ZOMBİ' GÖRÜNÜMÜ

Merkezi sinir sistemi uyarıcısı sentetik madde olan metamfetamin, kullanıcıları arasında 'met, kristal, ateş-buz' olarak bilinip, etkisinden dolayı 'zombi' gibi görünme haliyle tanımlanıyor.

TEDAVİ GÖRENLERİN YÜZDE 37,1'İ METAMFETAMİNDEN

Uyuşturucu bağımlılığı tedavisi 32 ildeki 1396 yatak kapasiteli 60 merkezde gerçekleştiriliyor. Yataklı tedavi merkezlerine geçen yıl 16 bin 291 başvuru yapıldı. Mükerrer vakalar çıkarıldığında toplam tekil kişi sayısı 13 bin 168 olarak kayıtlara geçti. Hastaların tedavi gördükleri madde türlerine göre dağılımları şöyle:

"Yüzde 28’i eroinden, yüzde 37,1’i metamfetaminden, yüzde 11,2’si esrardan, yüzde 4,9’u sentetik kannabinoidden, yüzde 4,2’si diğer opiyatlardan, yüzde 4’ü kokainden, yüzde 0,7’si ecstasyden, yüzde 1,1’i uçucu maddeden, yüzde 8,9’u ise diğer maddeler."