Coğrafya kaderdir derler. Türkiye, bu kaderin en yoğun yaşandığı ülkelerden biridir. Üç kıtanın kesişim noktasında, medeniyetlerin kavşağında yer alan bu topraklar, sadece tarihiyle değil, stratejik önemiyle de küresel dengeleri etkileme gücüne sahiptir. Türkiye’nin çevresi ateş çemberiyken, içerideki istikrarı ve dışarıdaki duruşu, onu bölgede oyun kuran bir aktör haline getirmiştir. Bu başarıda “komşularla sıfır sorun” ilkesinden “komşularla ilkeli ilişkiler” vizyonuna geçişin, yani Recep Tayyip Erdoğan’ın dış politika anlayışının payı büyüktür.

Türkiye, geçmişte çoğu zaman edilgen bir dış politika çizgisi izlemiş, gelişmeleri uzaktan takip eden, büyük güçlerin gölgesinde kalan bir ülke olarak tanımlanmıştır. Ancak Erdoğan liderliğinde bu tablo kökten değişmiştir. Türkiye artık masada pasif bir izleyici değil, oyunu şekillendiren, gerektiğinde sahada varlık gösteren bir güç olarak konumlanmıştır.

Komşularla ilişkilerde temel alınan ilkeler net ve tavizsizdir: Egemenliğe saygı, iç işlerine karışmama, karşılıklı çıkar ve eşitlik, güvenlik ve istikrarı önceleme, insani diplomasi.

Bu ilkeler doğrultusunda Türkiye, sınır komşularıyla krizleri değil, iş birliğini öncelemiş; çıkar çatışmalarını değil, ortak menfaatleri temel almıştır.

Suriye krizi, Türkiye’nin hem insani hem güvenlik açısından en çok etkilendiği dış politika alanıdır. Erdoğan liderliğinde Türkiye, milyonlarca mazluma kapılarını açarak dünyaya insanlık dersi vermiş, aynı zamanda sınır güvenliğini sağlamak için Fırat Kalkanı, Zeytin Dalı ve Barış Pınarı gibi kararlı operasyonlarla terör koridorunu yarmıştır. Bu politikalar, sadece Türkiye’nin güvenliğini değil, bölge halkının geleceğini de teminat altına alan stratejik hamleler olmuştur.

Irak’la ilişkiler, özellikle PKK terörüne karşı ortak çıkar ekseninde yeniden şekillendirilmiştir. Erdoğan’ın kararlılığı sayesinde, Türkiye Kuzey Irak’ta terör yuvalarına karşı düzenli operasyonlar yürütmekte; Bağdat ve Erbil yönetimleriyle diplomatik kanallar açık tutulmaktadır. Türkiye, Irak’ın toprak bütünlüğüne saygılı fakat kendi sınır güvenliğinden de asla taviz vermeyen bir denge politikası yürütmektedir.

İran’la zaman zaman farklı politikaların izlendiği alanlar olsa da Erdoğan, diplomasinin enstrümanlarını kullanarak İran’la diyaloğu hiçbir zaman koparmamış, bölgesel krizlerde ortak noktalar yaratmayı başarmıştır.

Türkiye-İran ilişkileri, mezhep eksenli çatışmalara karşı kurulan akılcı iş birliklerinin örneğidir.

Yunanistan’la yaşanan gerilimlerde Erdoğan yönetimi, Türkiye’nin hak ve menfaatlerini kararlılıkla savunmuş, Mavi Vatan doktriniyle denizlerdeki egemenlik iddiasını somut hale getirmiştir. Özellikle Doğu Akdeniz’deki enerji aramaları, Türkiye’nin kendi kıta sahanlığında bayrak göstermesi bakımından tarihi adımlardır. “Diplomasi varsa sahada da oluruz” anlayışıyla yürütülen bu süreç, yeni yüzyılın caydırıcı dış politika modelidir.

Karabağ zaferinde Türkiye’nin duruşu, sadece Azerbaycan’a değil, tüm Türk dünyasına moral olmuştur. Erdoğan, kardeşlik bağlarını sadece sözde değil, sahada da göstererek Ermenistan’a karşı net bir mesaj vermiştir: “Türk milleti zalimin karşısında, mazlumun yanındadır.” Türk ordusu ve savunma sanayii desteği, sadece bir dostluk göstergesi değil, aynı zamanda yeni nesil stratejik ortaklık modelinin de temel taşıdır.

Recep Tayyip Erdoğan’ın dış politika vizyonu, “ne pahasına olursa olsun susmak” anlayışının tam tersidir. Gerektiğinde rest çekmeyi bilen ama diplomasiyi de en güçlü şekilde kullanan bir lider profili ortaya koymuştur. Türkiye, artık yönlendirilen değil, yön veren; izleyen değil, belirleyen; kendi ajandasını yazan bir ülkedir. Bu liderlik, sadece bölge ülkeleriyle değil, küresel güçlerle de denk ve onurlu ilişkiler kurmanın yolunu açmıştır.