Sebahattin Ayan  İstanbul

Afeti fırsat bilen açgözlü vurguncular deprem çantasından otobüs biletlerine, kiralardan konut fiyatlarına ve ilk yardım çantalarına kadar her alanda fiyat artırarak vicdanlardaki fayları kırdı.

İşte o fahiş zamlardan bazıları:

Deprem öncesi 373 liradan satılan acil durum çantasının fiyatı bir anda 465 liraya yükseldi.

219 liraya satılan bir ilk yardım setinin fiyatı 389.50 liraya çıktı.

25 bin 415 liradan satışta olan 10 kişilik aile çadırının fiyatı depremin ardından 33 bin 915 lira olarak güncellendi.

Artçı sarsıntıların ardından yaşanan büyük paniği nakde çevirme telaşına düşen bazı otobüs firmaları ise ücretleri 3 kata kadar artırdı.

Tabut evlerden güvenli evlere taşınmak isteyen mağdur vatandaşlar ise konut ve kira fiyatlarındaki yüzde 100’lük artış sürpriziyle karşılaştı.

Konuyla ilgili gazetemize konuşan uzmanlar is, özellikle konut ve otobüs biletleri ile acil durum malzemelerindeki fahiş fiyat artışlarına karşı uyarırken, fırsatçılara ekonomik cezaların yanında caydırıcı hukuki yaptırımların da uygulanması gerektiğini belirtti.

TİCARET BAKANLIĞI EL ATTI

Ömer Bolat yönetimindeki Ticaret Bakanlığı da deprem afetiyle mağdur olan depremzedeler üzerinden haksız kazanç sağlamaya çalışan fırsatçılar hakkında cezai işlem uyguladı. Bakanlıktan “Fırsatçılığa asla geçit vermeyeceğiz” vurgusuyla yapılan paylaşımda, şunları kaydedildi: “23 Nisan 2025 tarihinde İstanbul’da meydana gelen deprem sonrasında, aynı gün içinde satılık ve kiralık emlak ilanlarında fiyat artışı yapan kişiler Ticaret Bakanlığımızca tespit edilmiş ve vatandaşlarımızın zor durumda olmalarını fırsata çevirmek isteyen bu kişilerin her biri hakkında 250.000 TL olmak üzere toplam 14.500.000 TL idari para cezası uygulanmıştır. Ticaret Bakanlığımızca, deprem sonrasında emlak sektöründe vatandaşlarımız aleyhine gelişebilecek durumlar takip edilmeye ve mağduriyete neden olabilecek uygulamaları engellemeye yönelik tedbirler alınmaya devam edilecektir.”

ÖMÜR BOYU BOYKOT UYGULAYALIM

Gazetemize konuşan Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu da, şunları söyledi: “Bunlar felaket vurguncuları. İnanılmaz şekilde deprem endişesi taşıyan yurttaşlardan haksız para kazanma peşindeler. Dayanışma içinde olunması gereken bir zamanda fahiş fiyatlar uyguluyorlar. Kahramanmaraş’ta deprem oldu temel ihtiyaç malzemeleri arttı, Bolu’da yangın faciası oldu yangın malzemelerine fahiş zam yaptılar geçtiğimiz günlerde don afeti oldu sebze ve meyveye zam yaptılar. Kamu otoritesi harekete geçmeli. Haksız fiyat artışı yapanlara karşı gerekenler yapılmalı. Bu esnafları ifşa etmek gerekiyor. Fırsatçıları ömür boyu boykot edelim. Ürünleri alacak kimseyi bulamasınlar. Meydan boş değil. Tüketicinin korunması hakkında kanunumuz var. Ayrıca Ticaret Bakanlığı bünyesinde Haksız Fiyat Artışı Değerlendirme Kurulu var. Alo 175 Tüketici Hattı 7 gün 24 saat tüketicilerden gelen ihbarları alıyor. Cumhuriyet Savcılığı tarafından tespit edilmeli. Devlet ve halk el ele vererek bu fırsatçılardan kurtulabiliriz.”

FIRSAT VERİLMEMELİ

Tüketici Hakları Merkezi Derneği (TÜMER) Başkanı Fatih Dinler ise, şöyle konuştu: “Ne yazık ki, geçmişte bu tür olaylara olumsuz şekilde tanıklık ettik. Daha önceki dönemlerde gıda alanında fırsatçılık yapanlar olmuştu. Deprem gibi olayları bekleyip, sonrasında gerekli ürünlerin fiyatlarını artırarak talepleri karşılamaya çalıştılar. Özellikle çadır gibi temel ihtiyaç ürünlerinde %100’lere varan fiyat artışları yaşandı. Bu nedenle, tüketicilerin bu tür fahiş fiyat artışlarını ilgili mercilere bildirerek işlem başlatılmasını sağlaması son derece önemlidir. Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Haksız Fiyat Artışı Değerlendirme Kurulu ve 81 ildeki denetim elemanları da gerekli incelemeleri yaparak cezai işlemleri gerçekleştirmektedir. Bu tür fırsatçılık dönemlerinde ‘satın almayın’ demek tek başına çözüm değildir. Tüketiciler Tüketici Hakem Heyetleri’ne başvurarak fazla ödedikleri bedellerin iadesini talep edebilirler. Bu tür durumlar, aynı zamanda cezai yaptırımları da gerektirebilir. Tüketicilerin mağduriyetlerinin ve iyi niyetlerinin suiistimal edilmesine karşı, hukuki yollarla hak aramaları mümkündür. Ülkemizde fiyat artışları belirli şartlara bağlıdır. Eğer döviz kuru gibi maliyet unsurlarında bir artış yoksa, satıcıların yaptığı fiyat artışlarını gerekçelendirmesi gerekir. Bu gerekçeler sunulamazsa, tüketiciden alınan fazla bedelin iade edilmesi gerekir.”