Antalya’da BATEM ve özel sektör iş birliğiyle başlatılan yerli karanfil ıslah çalışmaları 12 yılın sonunda meyvelerini verdi. Türkiye’nin ilk yerli karanfili “Likya Kaya” ile birlikte toplamda 5 çeşit yerli karanfil üretimi yapılırken, son 3 yılda üretilen 4 milyon adedin yüzde 85’i başta Avrupa olmak üzere birçok ülkeye ihraç edildi. Karanfil, artık yalnızca süs bitkisi değil; ihracatta yüksek katma değer sağlayan stratejik bir ürün haline geldi.

Türkiye'de kesme çiçek üretimi ve ihracatının merkezi konumundaki Antalya'da BATEM'den Ziraat Mühendisi Ayşe Kaya'nın proje liderliğinde Türkiye'nin ilk yerli karanfillerinin ıslahı gerçekleştirildi. Yerli karanfil ıslah çalışmalarında Türkiye'nin ilk yerli karanfiline ise 'Likya Kaya' ismi verildi. Likya Kaya'nın satışını Turkish Flower Group'a yaptıklarını anlatan Ayşe Kaya, “Yine ıslah çalışmalarımızın sonucu olarak geliştirdiğimiz 4 çeşidin, iki firmaya satışını gerçekleştirdik. Halen bu çeşitlerin yurt dışına ihracatı yapılmakta" dedi.

“Son 3 yılda 4 milyonun üzerinde üretim”

Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, BATEM'in yürüttüğü yerli karanfil ıslah çalışmalarının önemli bir başarıya ulaştığını vurguladı. Çandır, “Bir tanesi ticarileştirilerek tescillenmişti, Likya Kaya diye. Daha sonra BATEM'in ürettiği dört çeşidin de tescillerini alarak üretimine başladık. Üç yıldır üretiyoruz. Bu karanfillerimizin yapısı diğerlerinden daha farklı, daha olumlu. Bu doğrultuda yaklaşık son 3 yılda 4 milyonun üzerinde bu çiçeklerden ürettik. Bunların da yaklaşık yüzde 85'ini ihracat, yüzde 15'ini iç piyasada değerlendirdik" dedi.

“Önü açık bir sektör”

Bu çalışmaların önemli olduğunu dile getiren Çandır, “Çünkü bizler ürettiğimiz ürünlerin çoğunluğu için yurt dışında 'royalty: telif' bedelleri ödüyoruz. Bu ürünlerin yerli ve milli olması, bu katma değerin ülkemizde kalmasını sağlayacaktır. Özellikle bu ıslah, çeşit geliştirme çalışmaları uzun soluklu işler. Bunları da BATEM'in özel sektörle iş birliği halinde yapıyor olması önemli. Kentleşmenin yoğunlaştığı bu dönemlerde özellikle süs bitkileri yükselen bir trend. Dünyada hem peyzaj olarak hem iç mekanda hem vazolarda çiçeklerle insanların natürelliği yakalanmaya çalışılıyor. Önü açık bir sektör. Türkiye de potansiyeli yüksek bir ülke. Bu çeşitler ne kadar artarsa biz de ülkemize daha çok katma değer yaratarak ihracata yönleniriz" diye konuştu.

40 milyon dolarlık ihracat

Türkiye'de kesme çiçek üretimi ve ihracatının merkezinin Antalya olduğunu ifade eden Çandır, "Antalya olarak yaklaşık 40 milyon dolarlık ihracatımız söz konusu. 10 bin dekar alanda da süs bitkisi karanfil yetiştiriciliği yapıldığını görüyoruz. Sprey karanfil üretimi olarak da dünyada söz sahibiyiz. Ama son yıllarda özellikle kamu kurumlarımızın ve şirketlerimizin, üreticilerimizin çabalarıyla biraz daha karanfil dışındaki çeşitlerle üretime başladık. Böylelikle pazar payımızı da artırıyoruz. Daha yeni çeşitlerle hem iç piyasaya hem yurt dışına farklı çiçekler üretmenin peşindeyiz" dedi.

“İki yerli tür üretimi tamamlandı”

Diğer yandan, BATEM'in yerli karanfil ıslah çalışmalarında, kesme çiçek türü dışında, peyzaj çalışmalarında kullanılan saksıda karanfil olarak da iki yerli tür üretimi tamamlandı. Aura ve Nezahat ismi verilen iki tür hakkında bilgi veren Ayşe Kaya, “Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ile ortaklaşa yürüttüğümüz her iki kurumun alanlarında ortaklaşa yürüttüğümüz TAGEM-ARGE destekli bir projeyle başladı ve günümüze kadar kesintisiz çalışmalarımız devam etti. Karanfilin saksılı kullanımı da var. Park bahçelerde, açık alanlarda, balkonlarda, peyzaj tasarımlarında geniş kullanımı olan bir tür. Çalışmalarımızda saksılı karanfil çeşit geliştirme kısmına da girdik. 2017 yılından itibaren 18 adaydan ikisinin, Aura ve Nezahat ismiyle 2024 aralık ayında tescil işlemini gerçekleştirdik. Şu anda özel sektöre sunumu hazır bir şekilde, nihai müşterilerini bekliyor çeşitlerimiz" dedi.