İran'da yasal belgeleri olmayan Afgan ailelerin geçen ay Afganistan'a dönme sayısının geçen yılın Mayıs ayına göre üç kat daha fazla olduğu belirtildi.

BM Salı günü yaptığı açıklamada, İran'dan sınır dışı edilen Afgan ailelerin sayısında Mayıs ayında bir önceki aya göre iki kattan fazla artış kaydedilmesi ve geri dönenlerin sayısının artmasının Afganistan'ın kaynaklarını zorlamasından duyduğu endişeyi dile getirdi.

Afganistan'ın İran'la olan sınır geçişleri, genellikle iş aramak için komşu ülkeye geçtikten sonra zorla ya da gönüllü olarak geri dönen Afganların düzenli akışına sahne oluyor.

Ancak Uluslararası Göç Örgütü'nden (IOM) yapılan açıklamada, Mayıs ayında İran'dan “Afgan vatandaşlarının zorla geri gönderilmesinde keskin bir artış” olduğu belirtildi.

Açıklamada, “Özellikle endişe verici olan, sınır dışı edilen ailelerin sayısındaki önemli artıştır - önceki aylarda sınır dışı edilenler ağırlıklı olarak bekar genç erkekler olduğu için bu yeni ve endişe verici bir eğilimdir” denildi.

IOM, Nisan ayında 6,879 olan Afgan aile sayısına kıyasla Mayıs ayında 15,675 Afgan ailenin İran'dan sınırı geçtiğini belirtti.

İran'da yasal belgeleri olmayan Afgan ailelerin geçen ay Afganistan'a dönme sayısının geçen yılın Mayıs ayına göre üç kat daha fazla olduğu belirtildi.

IOM'ye göre, İranlı yetkililer Mayıs ayı sonunda kamuoyuna bir açıklama yaparak İran'da kalan belgesiz Afganların 6 Temmuz'a kadar ülkeyi terk etmelerini emretti ve bu durum “potansiyel olarak 4 milyon kişiyi etkileyecek”.

IOM, bu yılın Ocak ayından bu yana 450.000'den fazla Afgan'ın İran'dan geri döndüğünü söyledi.

Afganistan ile 900 kilometrelik bir sınırı paylaşan İran, son 40 yılda çatışmalardan kaçarak gelen milyonlarca Afgan da dahil olmak üzere dünyanın en büyük mülteci nüfuslarından birine ev sahipliği yapıyor.

Geri dönüşlerdeki artış, İslamabad'ın Nisan ayından bu yana 180.000'den fazla Afgan'ı sınır dışı ettiği bir kampanya ile Afganların da Pakistan'ı kitleler halinde terk etmeye zorlandığı bir döneme denk geliyor.

Söz konusu dönem özellikle Taliban'ın Ağustos 2021'de başkent Kabil'i ele geçirerek ülkede yönetimi devraldığı günden itibaren hızlı bir şekile gelişti.

Bazı uzmanlar İran ve Pakistan'ın ülkedeki Afgan mültecileri geri göndermesinin İslam Emirliği yönetimini zayıflatmaya yönelik bir hamle olduğu görüşünde.

IOM'ye göre, her iki sınırdan gelen akın, on yıllardır süren çatışmaların yaralarını sarmaya çalışan Afganistan'ın halihazırda “kırılgan olan kabul ve yeniden entegrasyon sistemlerini” zorlayabilir.

İslamabad'ın 2021'de iktidara gelen İslam Emirliği yetkilileriyle özellikle güvenlik kaygıları nedeniyle yaşanan gerilimlerin ortasında Afganları ülkeden çıkarma planının ilk aşamasını başlattığı 2023'ün sonlarından bu yana bir milyondan fazla Afgan Pakistan'dan geri döndü.

Birçok Afgan, birbirini izleyen savaş ve krizlerden kaçtıktan sonra onlarca yıldır Pakistan'da yaşıyordu.

Halen başka hiçbir ülke tarafından tanınmayan İslam Emirliği yetkilileri sürekli olarak Afganların Afganistan'a kendi iradeleriyle “onurlu” bir şekilde dönmelerine izin verilmesi çağrısında bulundu.

IOM Salı günü bir kez daha “tüm ülkelere, göçmenlik statülerine bakılmaksızın, güvenli, gönüllü ve onurlu geri dönüş koşulları sağlanana kadar Afganların zorla geri gönderilmesini derhal askıya alma” çağrısında bulundu.

Kaynak: Mepa News, Ajanslar