Colorado Boulder Üniversitesi'nden araştırmacılar, Batı Yarımküre'de ilk kez havada Orta Zincirli Klorlanmış Parafinler (MCCP'ler) tespit etti.

Colorado Boulder Üniversitesi’nden bir ekip de kırsal Oklahoma’da yürüttükleri saha çalışmasında tam olarak böyle bir sürprizle karşılaştı.

Ekip, havadaki küçük parçacıkların nasıl oluşup büyüdüğünü izlemek için son teknoloji bir cihaz kullanıyordu. Ancak bekledikleri veriler yerine, Batı Yarımküre’de ilk kez havada tespit edilen Orta Zincirli Klorlanmış Parafinler (MCCP'ler) adlı toksik bir organik kirleticiyle karşılaştılar. Çalışmanın bulguları ACS Environmental Au dergisinde yayımlandı.

Araştırmanın baş yazarı ve doktora öğrencisi Daniel Katz, "Bilim insanı olarak böyle beklenmedik bir keşif yapmak heyecan verici. Bu toksik kirleticiyi tanımaya ve etkilerini daha iyi anlamaya yeni başlıyoruz," dedi.

MCCP'ler, insan sağlığını tehdit eden kalıcı ve yaygın kimyasallara karşı küresel bir mücadele yürüten Stockholm Sözleşmesi kapsamında düzenlenmesi gündemde olan maddeler arasında bulunuyor. Daha önce Antarktika ve Asya’da tespit edilmiş olsalar da, Batı Yarımküre atmosferinde nasıl ölçüleceği bugüne kadar bilinmiyordu.

Atık Sudan Tarım Alanlarına

MCCP'ler genellikle metal işleme sıvılarında, PVC ve tekstil üretiminde kullanılıyor. Atık su arıtma tesislerinde arıtılan atık sıvıların kurutulmasıyla elde edilen biyokatı gübre (kanalizasyon çamuru) içinde bulunabiliyor. Oklahoma’daki araştırmacılar, ölçüm yaptıkları tarım alanlarına yayılan bu biyokatı gübrelerden MCCP’lerin havaya karışmış olabileceğini düşünüyor.

Daniel Katz, “Bu gübreler tarlalara yayıldığında toksik bileşikler havaya salınabilir. Doğrudan kanıtımız yok; ancak böyle bir yolun makul olduğunu düşünüyoruz” dedi.

MCCP'lerin küçük kuzenleri olan Kısa Zincirli Klorlanmış Parafinler (SCCP'ler), Stockholm Sözleşmesi ve 2009’dan itibaren ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) tarafından düzenleniyor. SCCP'lerin uzun süre atmosferde kalarak insan sağlığına zarar verdiği kanıtlandıktan sonra yasaklandılar. Ancak araştırmacılar, SCCP’lerin yasaklanmasının ardından MCCP'lerin daha fazla kullanılmaya başlandığını düşünüyor.

Çalışmanın ortak yazarı Profesör Ellie Browne, “Genelde düzenleme sonrası bu tür istenmeyen sonuçlar ortaya çıkar; bir madde yasaklanınca, onun yerine başka bir şey konur” dedi.

Sürpriz Keşif: Aerosol Ölçümünde Ortaya Çıktı

Ekip, tarım alanında kurdukları nitrata dayalı kimyasal iyonizasyon kütle spektrometresi ile havayı bir ay boyunca 24 saat ölçtü. Katz, analiz sırasında farklı izotopik desenler keşfetti ve bunların MCCP’lere ait olduğunu tespit etti.

Katz, MCCP'lerin yapısının PFAS (kalıcı zehirli “sonsuz kimyasallar”) ile benzerlik gösterdiğini, bu kimyasalların toprağa karışmasının ardından Oklahoma Senatosu’nun biyokatı gübre kullanımını yasakladığını da ekledi.