AKİT MENÜ

Gündem

Hamaney'den sonra İran'ı ne bekliyor? İngiltere'nin ve Vatikan'ın Ayetullahları sıra bekliyor!

İsrail'le yaşanan iki haftalık çatışma sürecinde önemli komutanlarını ve bilim insanlarını kaybeden İran, sağlanan ateşkesle beraber adeta rejim değişikliğinin de kenarından dönmüş gibi gözüküyor. Ancak batının İran'da bir rejim değişikliği hedefinden vazgeçmeyeceğini vurgulayan siyasi analist Ömür Çelikdönmez, bu hedefin sadece zamana yayıldığını, İran dini lideri Ali Hamaney'den gelecek ismin bu çekişmede belirleyici olacağını kaydetti.

Haber Merkezi

Uluslararası kaynaklara dayanarak İran'ın geleceğini analiz eden Çelikdönmez, şunları kaydetti:

"İran'da dini lider Hamaney’in ilerleyen yaşına da bağlı ciddi sağlık sorunları olduğu bir sır değil. İsrail saldırılarının başlamasından bu yana da bir sığınakta saklanıyor ve suikast endişesi yaşıyor.
Hamaney'in öldürülme ihtimaline karşı üç olası halef belirlediği, ancak bu isimlerin şimdilik sır olarak saklandığı belirtiliyor.
İran dini liderinin kendi iradesi ile görevini bırakması da olasılıklar arasında. Nitekim Hamaney’in yerine geçecek halefleri belirlemek istemesi, bu düşüncede olduğu yönünde değerlendirilebilir.
İran dini liderinin azledilmesi de teknik olarak "mümkün" olmakla birlikte "muhtemel" görünmemekte.
Her halükarda Hamaney'den sonra rejimin bekasını devam ettirebilmesi için hızlıca bir yeni dini lider seçmesi gerekiyor ki bu çalışmaların da perde arkasında çoktan başladığı anlaşılıyor. Bu sürecin son derece sancılı yürümesi ihtimali de kuvvetli görülüyor.

GÜÇLÜ LİDERİN ZAYIF OĞLU MÜCTEBA HAMANEY

Yeni dini lideri seçecek Uzmanlar Meclisi'nin önündeki seçenekler ve bu isimlerin öne çıkan özellikleri ise kısaca şöyle: 

Hamaney’in oğlu Mücteba’nın etkisinin arttığına yönelik iddialar öne çıkıyor. Kamuoyunda fazla görünmeyen bu orta düzey din adamının, Devrim Muhafızları ve önemli dini-siyasi figürlerle yakın ilişkiler kurduğu ileri sürülüyor. Eski Cumhurbaşkanı Ahmedinejad'a yakın bir gazete, Mücteba'yı lüks araçlar kullanmak, zengin politikacıları desteklemek ve yoksulların acılarına kayıtsız kalmak ve yolsuzluk gibi iddialarla suçlamıştı.

HUMEYNİ'NİN İKİ TORUNU DA ADAYLAR ARASINDA

Hamaney’in potansiyel halefleri arasında Ayetullah Ruhullah Humeyni’nin iki torunu Ali Humeyni ve Seyyid Hasan Humeyni, eski Yargı Başkanı Sadık Laricani ve İslam Birliği Kurumu’nun önde gelen isimlerinden Muhsin Araki gibi isimler yer alıyor.

Ön plana çıkan diğer isimler ise şunlar:
68 yaşındaki İran Yargı Erki Başkanı Gulam Hüseyin Muhsini Ejei, kriz zamanlarında sert tutumu ve rejime bağlılığı nedeniyle haleflik konusunda öne çıkan bir isim.

YAHUDİLERİN GÖNLÜNDE YATAN ASLAN MI?

Uzmanlar Meclisi üyesi Mohsen Kumi güçlü bir ikinci aday olarak gösteriliyor. Amerika Yahudi Ulusal Güvenlik Enstitüsü (JINSA) üyesi Gabriel Noronha’ya göre; Uzmanlar Meclisi üyesi 65 yaşındaki Muhsin Kumi güçlü bir "ikinci aday". Demek ki Yahudilerin gönlünde yatan aslan o. Muhafazakâr politikacı ve Şii din adamı Hüccetü'l-İslam Muhsin Kumi, dini kimliğinin ötesinde siyasi ve kültürel alanlarda da belirleyici bir rol oynamakta. Daha da önemlisi Kumi, bir sonraki Dini Lider’i seçecek olan Uzmanlar Meclisi’nin de daimi üyelerinden biri.

İNGİLTERE BAĞLANTILI ARAKİ

Diğer potansiyel isimler arasında Uzmanlar Meclisi'nin bir diğer üyesi Muhammed Bakır el-Sadr'ın öğrencilerinden Mohsen Araki’de önemli bir aday. Akıcı bir şekilde Arapça ve İngilizce konuşuyor ve Farsça, Arapça ve İngilizce olarak düzinelerce kitap yazdı. Londra'da Ayetullah Ali Hamaney'in kişisel temsilcisiydi ve ayrıca 2004'e kadar İngiltere İslam Merkezi'nin Başkanıydı. Ona göre mevcut Velayeti Fakih rejiminin muhafazası için protesto gösterilerine katılanların, hükümet güçlerinin öldürülmesinde doğrudan rol oynayıp oynamadıklarına bakılmaksızın, savaşçı olarak değerlendirilmeleri ve "yeryüzünde yolsuzluk" suçundan suçlu bulunmaları gerekiyor.

ŞİİLEŞTİRME VE REJİM İHRACIYLA SORUMLU İSİM

Alireza Arafi’nin babası Muhammed İbrahim el-Arafi, İslam Devrimi’nden önce vaizlik yapan ve yazılarıyla tanınan bir isimdi; ayrıca Ruhullah Humeyni’nin yakın dostuydu. Arafi, 2015 yılında İran Uzmanlar Meclisi’ne seçildi. Her ne kadar Koruma Konseyi’nin zorunlu tuttuğu yazılı sınava katılmamış olsa da İran Anayasası’nın Uzmanlar Meclisi seçimlerini düzenleyen III. Maddesi uyarınca bu engel aşıldı. Söz konusu madde, dini liderin, Koruma Konseyi’nin adaylıkla ilgili koşullarını geçersiz kılma yetkisini tanımaktadır.
Arafi, 2009 ile 2018 yılları arasında, İslam Cumhuriyeti’nin ideolojisini ve Şii İslam anlayışını dünya çapında yaymayı amaçlayan dini eğitim kurumu El-Mustafa Enstitüsü’nün başkanlığını yürüttü. Bu görev süresi boyunca, Enstitü aracılığıyla 8 yılda 50 milyon kişiyi Şii mezhebine kazandırdıklarını iddia etti. Ancak bu iddia, birçok uzman tarafından “gerçek dışı ve gerçekleşmesi imkânsız” olarak değerlendiriliyor.

VATİKAN'LA İLİŞKİLİ İSİM DE VAR

Haşim Hüseyni Buşehri de önemli adaylardan. Kum Cuma İmamı Haşim Hüseyni Buşehri, 18 Mart 2023’teki bir hutbesinde Tahran ile ‘mantığa dayalı’ bir yol izlemesi halinde ABD ile ilişki kurmakta ülkesinin bir sorunu olmayacağını ifade etmişti.
2016 yılında Vatikan’ın en etkili isimlerinden biri olan Papalık Konseyi Başkanı Kardinal Peter Turkson’un, ilk kez dini merkez olan Kum kentini ziyaret ettiğinde, İran Dini Medreseler Başkanı Ayetullah Seyyid Haşim Hüseyni Buşehri ile de bir araya gelmiş, Buşehri, görüşmede İran’daki Şii medreselerin Vatikan ile iş birliğini geliştirmeye hazır olduklarını belirtmişti.

Yorumlara Git

Aile yılı müjdesi: En az 4 çocuğu olan aileler çekilişsiz kurasız ev sahibi olacak!

Durduk yere 3 kişi öldü! Ehliyetsiz sürücü dehşeti

CHP'li baklava kutusu mahkemede!

Türk ekonomisinde işler tıkırında! CDS priminde sert düşüş

Otomobil ve hafif ticari araç pazarı yüzde 10 büyüdü! Elektrikli otomobil satışlarında büyük artış