Kenya ve Mozambik’te yürütülen dev araştırmada, ivermektin adlı basit bir hapla sıtma vakaları %26 azaldı. İlacı alan insanların kanı sivrisinekler için zehirli hale geliyor.

Sıtmayla mücadelede son büyük umut, oldukça basit bir ilaç olabilir. Kenya ve Mozambik’te gerçekleştirilen kapsamlı bir çalışmada, halk sağlığına yönelik toplu ivermektin kullanımı sıtma vakalarında %26 oranında azalma sağladı. Bu antiparazitik ilaç, insanların kanını sivrisinekler için zehirli hale getiriyor; yani ilacı alan biri ısırıldığında sivrisineği öldürüyor. Bu yenilikçi yaklaşım, artık etkisini yitirmeye başlayan cibinlik gibi geleneksel yöntemlere önemli bir tamamlayıcı olabilir. Üstelik ivermektin sayesinde bit, uyuz ve tahtakurusu gibi parazitlerde de ciddi azalma görüldü—ayda bir dozla birden fazla fayda sağlandı.

Geniş çapta güvenli ve ulaşılabilir olan ivermektin, topluluklara toplu olarak verildiğinde sıtma bulaşını azaltma potansiyeli taşıyor. BOHEMIA adı verilen ve bugüne kadarki en büyük ölçekli araştırmada, cibinlik gibi standart korunma yöntemleri hâlâ kullanılırken bile yeni sıtma enfeksiyonlarında %26 düşüş gözlemlendi. Bu sonuçlar, ivermektin’in sıtma önleme çalışmalarında ek bir koruma katmanı olabileceğini ortaya koyuyor.

2023’te dünya genelinde 263 milyon sıtma vakası ve 597.000 ölüm bildirildi. Uzun süreli böcek ilacı emdirilmiş cibinlikler (LLIN) ve iç mekân ilaçlamaları (IRS) gibi mevcut yöntemler, sivrisineklerin insektisitlere direnç kazanması ve insanların korunmadığı zamanlarda dışarıda ısırmaya başlamaları nedeniyle etkisini kaybetmeye başladı. Bu durum, sıtmanın önlenmesi için yeni stratejilere acil ihtiyaç doğurdu.

Genellikle nehir körlüğü ve lenfatik filaryazis gibi tropikal hastalıkların tedavisinde kullanılan ivermektin’in, ilacı almış kişileri ısıran sivrisinekleri öldürerek sıtma bulaşını azalttığı görüldü. Artan insektisit direnci karşısında ivermektin, özellikle geleneksel yöntemlerin etkisiz kaldığı bölgelerde güçlü bir alternatif sunabilir.

Yağışlı mevsimin başında, üç ay boyunca ayda bir kez 400 mcg/kg dozunda ivermektin verilerek bulaşın azalıp azalmadığı test edildi. Kenya’da 5-15 yaş arası çocuklar, Mozambik’te ise 5 yaş altı çocuklar hedef alındı.

Kenya’da Belirgin Başarı

Kenya’nın Kwale bölgesinde ivermektin verilen çocuklar, kontrol grubu olan albendazol verilen çocuklara kıyasla %26 daha az sıtma enfeksiyonu geçirdi. 20.000’den fazla katılımcı ve 56.000’den fazla tedaviyle yürütülen bu deneme, ilacın özellikle dağıtımın verimli olduğu bölgelerde sıtma bulaşını önemli ölçüde düşürdüğünü ortaya koydu. İlaçla ilişkili ciddi yan etki görülmezken, yalnızca hafif ve geçici rahatsızlıklar bildirildi.

DOĞRU HABER