Demokratlar Platformu
Genel Sekreteri
Av. Yurdal Kılıçer

Türkiye’de, başta Akdeniz ve Ege bölgesi olmak üzere, bulunduğu iklim kuşağı ve orman vejetasyon yapısı nedeniyle orman yangınına çok duyarlı bölgeleri bulunmaktadır. Her yıl ortalama 2000 yangının çıktığı Türkiye’de, son 10 yılın yangın sebepleri incelendiğinde, orman yangınlarının %48’inin insan kaynaklı olduğu, faili bilinmeyen yangınların oranı eşit dağıtıldığında ise bu oranın %71’e ulaştığı görülmektedir.

İnsanlarımız hemen her olayda olduğu gibi orman yangınları konusunda da hukuki düzenlemelerin kanunların yetersiz olduğunu düşünmeye ve konuşmaya başladı.Oysa ki, orman yangınları konusunda mevzuat incelendiğinde yaptırımların caydırıcı olduğu ifade edilebilir. Ancak temel sorunun, toplum bilinci ve idarenin bu konudaki geliştirici faaliyetlerinin yetersizliğidir.

Orman yangınlarına ilişkin mevzuat incelendiğinde, öncelikle 1982 Anayasasının 169. maddesi ile başlamak gerekmektedir. Anayasanın 169. maddesinin birinci fıkrası Devletin ormanları koruma ve geliştirilmesi konusunda gerekli kanunları düzenleme ve tedbirleri alma yükümlülüğünün olduğunu belirtmiş aynı maddenin devamında “yanan ormanların yerinde yeni orman yetiştirilir, bu yerlerde başka çeşit tarım ve hayvancılık yapılamaz” hükmünü koyarak yanmış orman sahalarını anayasal güvence altına almıştır. Anayasanın 169. maddesinin 3. Fıkrasının son cümlesi “ormanları yakmak, ormanı yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar genel ve özel af kapsamını alınmaz” hükmü ile de ormanların özellikle yanan ormanların korunması konusundaki hassasiyetini ortaya koymuştur.
6831 sayılı Orman Kanunu orman yangınları konusundaki yaptırım hükümleri ise kanunun 105, 106, 107 ve 110. maddelerinde idari ve adli cezalar olarak düzenlenmiştir. Orman yangınını gördüğü halde ihbar etmeyenler, ormana yanıcı madde atanlar ile ormanı dikkatsizlik veya kasten yakanlar hapis ve adli para cezalarına çarptırılırken, yangını ihbar etmeyenler, yangın esnasında iletişimi ve ulaşımı aksatanlar ya da engelleyenler, yangında görev alıp verilen talimatları yerine getirmeyenler ise idari para cezasına çarptırılmaktadırlar.

• Ormanlarda izin verilen ve ocak yeri olarak belirlenen yerler dışında ateş yakmak fiili için kanunun 110. maddesinin ikinci fıkrasında bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adlî para cezasına hükmolunacağı düzenlenmiştir.

• Ormanlarda izin verilen yerlerde ateşi söndürmeden mahalli terk etmek fiili için kanunun 110. maddesinin ikinci fıkrasında bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adlî para cezasına hükmolunacağı düzenlenmiştir.

• Ormanlara sönmemiş sigara atmak fiili için kanunun 110. maddesinin ikinci fıkrasında bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adlî para cezasına hükmolunacağı düzenlenmiştir.

• Ormanlarda yangına dolaylı olarak yol açabilecek madde atmak fiili için kanunun 110. maddesinin ikinci fıkrasında bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adlî para cezasına hükmolunacağı düzenlenmiştir.

• Mülki hudutları içinde verimli Devlet ormanı bulunan köylerde anız veya benzeri bitki örtüsü yakmak fiili için kanunun 110. maddesinin ikinci fıkrasında bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adlî para cezasına hükmolunacağı düzenlenmiştir.

• Mülki hudutları içinde verimsiz devlet ormanı bulunan köylerde anız veya benzeri bitki örtüsü yakmak fiili için kanunun 110. maddesinin ikinci fıkrasında bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adlî para cezasına hükmolunacağı düzenlenmiştir.

• Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı olarak orman yangınına sebebiyet vermek fiili için kanunun 110. maddesinin üçüncü fıkrasında iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunacağı düzenlenmiştir.

• Kasten orman yakmak fiili için kanunun 110. maddesinin dördüncü fıkrasında on yıldan az olmamak üzere hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacağı düzenlenmiştir.

Bursa’daki yüreklerimizi yakan yangın bilindiği üzere, Fetö Terör Örgütü Üyeliği nedeni ile ordudan atılmış biri tarafından başlatılmış idi. Örneğin bu kişi orman yakma eylemini Fetö Terör Örgütü’nün örgüt faaliyeti kapsamında yapmış ise;

• Devletin güvenliğine karşı suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde devlet ormanlarını yakmak fiili, kanunun 110. maddesinin beşinci fıkrasında müebbet hapis ve yirmi bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacağı şeklinde düzenlenmiştir.

Ayrıca eğer bir orman yangınında bir insanın ölümü ya da yaralanması gerçekleşmiş ise; ayrıca adam öldürmek ya da yaralamak suçundan da ayrıca ceza alması sözkonusu olacaktır.

5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu madde 100’de katalog suçlar olarak tanımlan, sanık ve şüpheliler hakkında tutuklama kararı verilebilecek nedenlerin sayıldığı hükümler arasında 3 Bent (f) alt bendinde 31.8.1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 110. maddesinin dört ve beşinci fıkralarında tanımlanan kasten orman yakma suçları da sayılmıştır. Yani kasten orman yakma suçu ile terör saiki ile orman yakma suçunun soruşturma ve kovuşturma aşamalarının tutuklu yapılması söz konusudur.

Ayrıca orman yangınına neden olan kişi hakkında tazminat davası da açılır. Tazminat davasında,yanan ağaçların o yılki satış değeri üzerinden hesaplanır, değeri para ile ölçülebilen diğer zararlar ise ağaç değerine kıyasen hesaplanmaktadır. Bunun yanı sıra gerçek zarar tazminatına ek olarak yanan orman alanlarının 114. madde uyarınca tekrar ağaçlandırılması için yapılacak masrafların da tazmini talep edilebilmektedir.

Velhasıl, her şeye muhalif olmayı muhalefet sayan ülkemizdeki muhaliflerin söylediklerinin aksine orman yangınlarına ilişkin hukuki yaptırımlar esasen oldukça caydırıcıdır. PKK ve Fetö gibi tek gayeleri Türkiye’ye zarar vermek olan iç ve dış hainlerin, düşmanların örgütsel eylemleri ile ülkemizin doğal zenginlikleri, milli servetlerine zarar vermek amaçları herkesçe malumdur. Bursa’da yaşanan yangın, yukarıda izah ettiğimiz üzere Fetö mensubu biri tarafından başlatılmıştı. Bursa’daki yangının başladığı anlarda Terörist Devlet İsrail’in katil istihbarat örgütü MOSSAD’ın Twitter (X) hesabında’’ Bursa’da Orman Yangını Kontrol Edilemiyor’’ şeklinde paylaşım yapması, yaşananların boyutunu ortaya koymaktadır. Bu türden örgütsel faaliyetler kapsamı dışında yaşanan orman yangınlarında sorun, hukuki yasal düzenlemeler değil, bilinçsizliktir.

Ormanda bir sigara içmek, izinsiz kamp yapmak, anız yakmak ya da izmariti yere atmak basit görünebilir ama hukuk önünde ciddi sonuçlar doğurur. Kimi zaman sadece para cezası değil, yıllar süren bir hapis cezası da bu dikkatsizliğin bedeli olabilir. Bir anlık rahatlık, bir ömürlük pişmanlık doğurmasın. Ormanlar bizim değil, biz ormanların misafiriyiz.