Microsoft CEO'su Satya Nadella, 2021 yılının sonlarında İsrail'in askerî istihbarat ajansı Unit 8200'ün şefi Yossi Sariel ile Seattle'da bir araya geldi. Sariel'in gündeminde, çok sayıda gizli istihbarat materyalini ABD merkezli şirketin bulutuna aktarmak vardı. Casus şefi, toplantıda Unit 8200'e Microsoft'un Azure bulut platformu içinde özelleştirilmiş ve ayrılmış bir alana erişim hakkı verecek bir plan için Nadella'nın desteğini aldı. Dosyalara göre, bu yılın temmuz ayına kadar, yaklaşık 200 milyon saatlik ses kaydına eşdeğer 11 bin 500 terabaytlık İsrail askeri verisi, Hollanda'daki Microsoft Azure sunucularında tutulurken, daha küçük bir kısmı İrlanda'da depolanıyordu. Ancak bu verilerin tamamının Unit 8200'e ait olup olmadığı belirsiz; bazıları diğer İsrail askerî birimlerine ait olabilir.

Bu tarihten itibaren Azure'un neredeyse sınırsız depolama kapasitesiyle donanmış olan Unit 8200, yeni bir kitlesel gözetim aracı oluşturmaya başladı: Gazze ve Batı Şeria'daki Filistinliler tarafından her gün yapılan milyonlarca cep telefonu görüşmesinin kayıtlarını toplayan ve depolayan bir sistem.

Britanya merkezli The Guardian'ın İsrail-Filistinli yayın organı +972 Magazine ve İbranice yayın organı Local Call ile birlikte yürüttüğü bir araştırmada ilk kez ortaya çıkan ve 2022 yılında ilk kez faaliyete geçen bu bulut tabanlı sistem, Unit 8200'ün günlük olarak devasa miktarda telefon aramasını uzun süreler boyunca depolamasını sağlıyor.

Microsoft neyin depolandığını bilmediğini iddia ediyor

Microsoft, Nadella'nın Unit 8200'ün Azure'da ne tür verileri depolamayı planladığından habersiz olduğunu iddia ediyor. Ancak sızdırılan Microsoft belgeleri ile şirketten ve İsrail askeri istihbaratından 11 kaynakla yapılan röportajlar, Azure'un Unit 8200 tarafından Filistinlilerin günlük iletişimlerinin bu geniş arşivini depolamak için nasıl kullanıldığını ortaya koyuyor.

Üç Unit 8200 kaynağına göre, bulut tabanlı depolama platformu ölümcül hava saldırılarının hazırlanmasını kolaylaştırdı; Gazze ve Batı Şeria'daki askerî operasyonları şekillendirdi. Filistin telekomünikasyon altyapısı üzerinde kurduğu kontrol sayesinde İsrail, işgal altındaki topraklarda uzun süredir telefon görüşmelerini dinliyor. Ancak yeni sistem, istihbarat görevlilerinin Filistinliler tarafından yapılan cep telefonu görüşmelerinin içeriğini dinlemelerine ve çok daha geniş bir sivil nüfusun konuşmalarını kaydetmelerine olanak tanıyor.

“Saatte bir milyon arama”

Proje hakkında bilgi sahibi olan istihbarat kaynakları, Unit 8200'ün liderliğinin, ordunun sunucularında tüm nüfusun telefon görüşmelerinin yükünü kaldıracak yeterli depolama alanı veya bilgi işlem gücü olmadığı sonucuna vardıktan sonra Microsoft'a başvurduğunu söyledi.

Gözetim yetenekleri açısından ABD Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) ile karşılaştırılabilecek olan birimin bazı istihbarat subayları, projenin ölçeğini ve hedefini özetleyen bir sloganın içerde ortaya çıktığını söyledi: “Saatte bir milyon arama”

Hassas verilerin büyük kısmı Holland ve İrlanda'daki merkezlerde

Sistem, Microsoft mühendisleri tarafından Unit 8200'ün talimatlarıyla geliştirilen gelişmiş güvenlik katmanlarının arkasında, Microsoft'un sunucularında çalışacak şekilde kuruldu. Sızdırılan Microsoft dosyaları, birimin hassas verilerinin büyük bir kısmının şu anda şirketin Hollanda ve İrlanda'daki veri merkezlerinde bulunabileceğini gösteriyor.

Microsoft'un Azure platformunun gözetim projesindeki rolüne ilişkin açıklamalar, ABD'li teknoloji devinin İsrail ordusuyla olan bağları ve teknolojisinin Gazze'deki 22 aylık saldırıda oynadığı rol nedeniyle çalışanları ve yatırımcıları tarafından baskı altında olduğu bir dönemde geldi.

Mayıs ayında, bir çalışan protesto amacıyla Nadella'nın açılış konuşmasını kesintiye uğratmış ve “İsrail'in savaş suçlarının Azure tarafından nasıl desteklendiğini göstermeye ne dersin?” diye bağırmıştı.

Microsoft, incelemenin “bugüne kadar Azure veya yapay zeka ürünlerinin bölgedeki insanları hedef almak veya zarar vermek için kullanıldığına dair hiçbir kanıt bulamadığını” söylüyor.

"Şirket teknolojilerinin Gazze'de nasıl kullanılması gerektiğini belirledik"

Microsoft'un üst düzey bir kaynağı, şirketin İsrail savunma yetkilileriyle görüşmeler yaptığını ve teknolojisinin Gazze'de nasıl kullanılması gerektiğini belirlediğini, Microsoft sistemlerinin ölümcül saldırılar için hedef belirlemek amacıyla kullanılmaması gerektiğini vurguladığını belirtti.

Unit 8200 kaynakları: Bombalama hedeflerini araştırmak ve belirlemek için kullanılıyor

Ancak Unit 8200 kaynakları, Azure'da saklanan devasa telefon görüşmesi arşivlerinden elde edilen istihbaratın Gazze'deki bombalama hedeflerini araştırmak ve belirlemek için kullanıldığını söyledi. Kaynaklardan biri, çok sayıda sivilin bulunduğu yoğun nüfuslu bölgelerdeki bir kişiye hava saldırısı planlarken, subayların bulut tabanlı sistemi kullanarak yakın çevrede bulunan kişilerin yaptığı aramaları incelediğini iddia etti.

Kaynaklar ayrıca, Gazze'deki operasyon sırasında sistemin kullanımının arttığını da ifade ediyor.

Sistemin ilk odak noktası Batı Şeria idi

Ancak sistemin ilk odak noktası, yaklaşık 3 milyon Filistinlinin İsrail askerî işgali altında yaşadığı Batı Şeria idi. Unit 8200 kaynakları, Azure'da depolanan bilgilerin, birimdeki bazı kişilerin insanları şantaj yapmak, gözaltına almak ve hatta öldürdükten sonra bunu haklı çıkarmak için kullandığını iddia ettiği, nüfus hakkında zengin bir istihbarat deposu oluşturduğunu söyledi.

Kaynaklardan biri, “Birini tutuklamaları gerektiğinde ve bunu yapmak için yeterince iyi bir neden olmadığında, mazeretlerini buradan buluyorlar,” diyerek bulut depolama sistemine işare tti.

“Herkesi, her zaman takip etmek”

Bir kaynak tarafından birim içindeki “devrim” olarak tanımlanan bulut projesinin arkasındaki itici güç, 2021'in başından 2024'ün sonuna kadar Unit 8200'in komutanı olan Sariel'di. Kariyer istihbarat subayı olan Sariel, bu ölçekteki projelerin güçlü bir savunucusuydu.

2015 yılında, çoğu güvenlik servisleri tarafından tanınmayan genç Filistinliler tarafından gerçekleştirilen ve “yalnız kurt” olarak adlandırılan bir dizi ölümcül saldırının ardından Sariel, Unit 8200'ün ele geçirdiği ve depoladığı Filistinli iletişim hacminin önemli ölçüde genişletilmesini denetlemişti.

O dönemde Sariel için çalışan bir subay, Sariel'in saldırılara cevabının “herkesi, her zaman izlemek” olduğunu söyledi. Sariel'in projesi, belirli hedeflerin geleneksel olarak izlenmesi yerine, Batı Şeria'daki Filistinlilerin kitlesel olarak izlenmesine dayanıyordu ve yeni yapay zekâ yöntemleri kullanarak içgörüler elde ediyordu.

Batı Şeria'daki Filistinliler arasındaki tüm metin mesajları tarandı; şüpheli kelimelerle risk derecesi atandı
Kaynaklara göre, bu dönemde geliştirilen bir sistem, Batı Şeria'daki Filistinliler arasındaki tüm metin mesajlarını taradı ve her mesaja, şüpheli kabul edilen kelimeler içerip içermediğine dair otomatik bir analiz temelinde bir risk derecesi atadı. Hâlâ kullanımda olan ve “gürültülü mesaj” olarak bilinen bu sistem, insanların silahlar hakkında konuştuğu veya ölmek istediğini tartıştığı metin mesajlarını tespit edebiliyor.

Sariel, 2021'in başlarında Unit 8200 Birimi'nin komutanı olduğunda, birimin daha ileriye gitmesini ve her gün milyonlarca telefon görüşmesinin içeriğini yakalayıp analiz etmesini sağlayacak bir Microsoft ortaklığı kurmayı öncelikli hedef olarak belirledi.

Microsoft çalışanları için büyük bir gizlilik

Microsoft çalışanları arasında proje büyük bir gizlilik içinde yürütüldü ve mühendislere Unit 8200'ün adını anmamaları söylendi. Plana göre, büyük miktarda ham istihbarat malzemesi Microsoft'un yurtdışındaki veri merkezlerinde saklanacaktı.

Yaklaşık 200 milyon saatlik ses kaydı

Dosyalara göre, bu yılın temmuz ayına kadar, yaklaşık 200 milyon saatlik ses kaydına eşdeğer 11 bin 500 terabaytlık İsrail askeri verisi, Hollanda'daki Microsoft Azure sunucularında tutulurken, daha küçük bir kısmı İrlanda'da depolanıyordu. Ancak bu verilerin tamamının Unit 8200'e ait olup olmadığı belirsiz; bazıları diğer İsrail askerî birimlerine ait olabilir.

Dosyalara göre Unit 8200, Microsoft'a, gizli ve çok gizli veriler de dâhil olmak üzere verilerinin yüzde 70'ini Azure'a taşıma planını bildirdi ve istihbarat kurumlarının normalde kendi sunucularında tuttuğu türden hassas ve gizli bilgileri “sınırları zorlayarak” taşımaya hazır olduğunu belirtti. Bir Microsoft yöneticisi, “Her zaman statükoya meydan okumaya çalışıyorlar” dedi.

Unit 8200, 2022 yılında Azure’un depolama özelliklerini kullanmaya başladığında, istihbarat görevlileri ellerindeki yeni yetenekleri hızla kavradılar.

İstihbarat kaynakları, Filistinlilerin uluslararası ve İsrail numaralarına yaptıkları aramalar da dâhil olmak üzere aramalar genellikle bulutta yaklaşık bir ay boyunca saklandığını ancak depolama kapasitesi artırılabildiğinden birimin gerektiğinde aramaları daha uzun süre saklayabildiğini aktardı. Bu, birime zamanda geriye gidip ilgi çekici hale gelen kişilerin telefon görüşmelerini geri alma olanağı tanıyor.

Cesur yazılımcı, CEO'ya protesto etmişti

Microsoft çalışanı Fas kökenli Harvard mezunu yazılımcı genç kadın Ibtihal Abou El Saad, şirketini soykırımcı İsrail'e yapay zeka desteği vermekle suçlayarak, yapay zeka servisi CEO'su Mustafa Süleyman'ı Bill Gates'in önünde protesto edip istifa etmişti.

Ibtihal Abou El Saad, 50. yıl dönümü etkinliğinde yapay zeka servisi CEO'su Suriye asıllı Mustafa Süleyman sahnede konuşma yaptığı anda protesto edilmişti. Gazze'deki soykırıma desteklerinden dolayı tepki gösteren Fas kökenli yazılımcı genç kadın Ibtihal Abou El Saad, "50 bin insan öldü ve Microsoft, bölgemizdeki bu soykırımı destekledi. Yapay zekayı bölgemizde kullanmayı bırak! Soykırım için kullanmayı bırak! Elin kana bulandı!" ifadelerini kullanmıştı.

Cesur yazılımcı 3,5 senedir çalıştığı Microsoft'tan istifa ettiğini protesto sonrası çalışma arkadaşları ve yöneticilerine attığı mail ile duyurmuştu. Mailde protestoyu neden yaptığını ve İsrail ile Microsoft ortaklığının soykırımı nasıl şekillendiği detaylıca anlatılarak çalışanları protesto etmeye de davet etmişti.

İsrail ordusu, 7 Ekim saldırılarından sonra OpenAI ve Microsoft'a ait yapay zeka kullanımını 200 kat artırarak Filistinlilerin verilerine ve konumlarına erişerek soykırımın sınırlarını genişletti.