SEBAHATTİN AYAN  İSTANBUL 

Rusya ile Ukrayna arasındaki 2022 yılında başlayan savaş başta Türkiye olmak üzere ABD ve Avrupa devletlerinin aracılığıyla nihayete erme yolunda ilerliyor. Geçtiğimiz aylarda İstanbul’da başlayan ve ABD Başkanı Trump ile Rusya Devlet Başkanı Putin’in Alaska’da gerçekleştirdiği zirveyle barışa doğru büyük bir adım atılırken AB ülkeleri başta olmak üzere tüm dünyada ortaya çıkan enerji krizinde de sona doğru gelineceği mesajları verildi. Rusya’nın 24 Şubat 2022’de başlattığı Ukrayna işgali, yalnızca bölgesel dengeleri değil, Avrupa’nın enerji güvenliğini de derinden sarstı. Avrupa Birliği, Rus gazına olan bağımlılığını kırmak için maliyetli adımlar atarken, enerji arzında istikrarlı ve makul fiyatlara ulaşmak giderek zorlaştı. TUDPAM Başkan Yardımcısı Mustafa Metin Kaşlılar, kaleme aldığı “Ukrayna’nın Enerji Güvenliğinde Türkiye’nin Rolü” başlıklı analizinde, Rusya-Ukrayna savaşı sonrası Avrupa ve bölge enerji güvenliğinin karşı karşıya kaldığı riskleri ve Türkiye’nin bu süreçte üstlenebileceği rolü değerlendirirken kırılgan tabloda Türkiye’nin rolüne dikkat çekti.

 RUSYA’NIN UKRAYNA İŞGALİ ENERJİ DENGELERİNİ SARSTI

Kaşlılar analizinde, enerji güvenliğini “makul fiyatlarla güvenilir ve yeterli enerji arzı” olarak tanımlayarak, kısa vadeli ve uzun vadeli boyutlarıyla ele aldı. Siyasi faktörlerin enerji güvenliğini en çok etkileyen unsur olduğunu vurguladı. 24 Şubat 2022’de başlayan Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle Avrupa’nın enerji güvenliğinin büyük darbe aldığını belirten Kaşlılar, Rusya’nın doğal gaz üzerindeki etkisinin enerji arzını doğrudan etkilediğini vurguladı. Avrupa Birliği’nin Rusya’ya bağımlılığını kırmayı başardığını ancak bu süreçte “makul fiyatlı enerji” erişiminin çok daha zorlaştığını ifade etti.

 UKRAYNA ENERJİ REZERVLERİ HEDEFTE

Ukrayna’nın hidrokarbon kaynaklarının büyük bölümünün savaşın merkezi olan Donetsk ve Donbass bölgesinde bulunduğunu aktaran Kaşlılar, bu nedenle Rusya’nın en verimli enerji sahalarını işgal altında tuttuğunu söyledi. Kırım’ın kaybıyla birlikte Ukrayna’nın doğal gaz üretiminde ciddi düşüş yaşandığını hatırlattı.

 TÜRKİYE KİLİT AKTÖR

Kaşlılar’a göre Türkiye, Ukrayna’nın enerji güvenliği açısından kritik bir ülke konumunda. Trans-Balkan Gaz Taşıma Koridoru’nun kapasitesinin artırılması, Türk şirketlerinin Ukrayna’daki yenilenebilir enerji yatırımları, jeneratör ve mobil santral desteği bu kapsamda öne çıkıyor. Türkiye’nin Ukrayna’daki enerji yatırımlarının 600 milyar dolar seviyesinde olduğuna dikkat çekti. Ayrıca Ukrayna’nın savaş boyunca enerji altyapısının sık sık hedef alındığını hatırlatan Kaşlılar, Türkiye’nin Karpowership aracılığıyla enerji gemileri üzerinden Odessa gibi kritik bölgelere elektrik sağlamaya dönük girişimlerde bulunduğunu, ancak finansman sorunları nedeniyle bu projenin hayata geçirilemediğini kaydetti. Kaşlılar, Türkiye’nin TANAP ve TürkAkım üzerinden hem Ukrayna’ya hem de Avrupa’ya enerji temini sağlayabileceğini, savaş sonrası dönemde ise Ukrayna’nın enerji altyapısının yeniden inşasında Türk şirketlerinin önemli rol üstleneceğini belirtti.