Sağlık dünyasında her dönem öne çıkan yöntemler olur. Bir zamanlar Atkins ardından Dukan, bugün ise en çok keto diyeti konuşuluyor. İlk bakışta, “Yağ yiyerek kilo vermek mümkün mü?” sorusunu akla getiren bu yöntem, aslında neredeyse yüz yıllık bir geçmişe sahip. 1920’lerde epilepsi hastalarının tedavisinde kullanılan keto diyeti, bugün hızlı kilo kaybı sağladığı iddiasıyla popülerleşmiş durumda. Ancak bu diyet sadece zayıflama yöntemi değil; metabolizmayı kökten değiştiren bir beslenme sistemi olarak dikkat çekiyor. Peki, keto diyet nedir?

Keto diyeti nasıl uygulanır?

Keto diyetinin temel mantığı, vücudu glikoz yerine yağ yakmaya zorlamak. Bunun için günlük karbonhidrat alımı 50 gramın altına düşürülüyor. Bu miktar, yaklaşık bir dilim ekmek ve küçük bir porsiyon meyveye denk geliyor. Karbonhidrat kısıtlandığında vücut glikojen depolarını hızla tüketiyor ve yağları enerjiye dönüştürmeye başlıyor. Bu süreçte ortaya çıkan ketonlar, hem beyin hem de kaslar için alternatif yakıt görevi üstleniyor.

Diyetin besin dağılımı da oldukça keskin: Günlük kalorinin yaklaşık yüzde 70-75’i yağlardan, yüzde 20’si proteinden, sadece yüzde 5’i ise karbonhidratlardan sağlanıyor. Et, yumurta, peynir, tereyağı, avokado, kuruyemişler ve zeytinyağı diyetin temelini oluştururken; ekmek, makarna, pirinç, patates ve şekerli yiyecekler tamamen yasaklar listesinde.

Keto diyeti ile kilo vermek mümkün mü?

Keto diyetini tercih edenlerin en çok merak ettiği konu elbette kilo kaybı. Diyete başlayan pek çok kişi özellikle ilk haftalarda hızlı kilo verdiğini dile getiriyor. Bunun en önemli nedeni, karbonhidrat depolarının boşalmasıyla birlikte vücuttan su atılması. Kısa süre sonra yağ yakımı devreye girse de kalıcı kilo kaybı için sadece keto diyeti yeterli değil; kalori dengesi ve düzenli beslenme alışkanlıkları da devreye girmeli.

Uzmanlar, keto diyetiyle verilen kiloların bir kısmının, diyetten çıkıldığında hızla geri alınabileceğini belirtiyor. Bu nedenle keto diyeti, “hızlı başlangıç” için cazip olsa da sürdürülebilir bir yöntem olmayabilir.

Keto diyetinin faydaları neler?

Keto diyeti sadece zayıflama amacıyla değil, tıbbi bazı durumlarda da kullanılmaktadır. Epilepsi tedavisinde uzun yıllardır etkinliği bilinen bu diyet, özellikle nöbetleri azaltma konusundaki başarısıyla öne çıkıyor. Bunun yanı sıra bazı sporcular ve vücut geliştiriciler, kısa sürede yağ oranını düşürmek için keto diyetini tercih ediyor.

Son yıllarda yapılan bazı araştırmalar, keto diyetinin Parkinson ve Alzheimer gibi nörolojik hastalıklar üzerinde etkili olabileceğini öne sürse de bu konuda kesinleşmiş bilimsel veriler henüz bulunmuyor. Yani kilo vermek dışında başka faydaları olabileceği düşünülse de bu diyetin “her derde deva” olduğu söylenemez.

Keto diyetinin riskleri ve yan etkileri var mı?

Keto diyeti cazip bir kilo verme yöntemi gibi görünse de bazı sağlık risklerini de beraberinde getiriyor. Diyeti uygulamaya başlayan birçok kişi, ilk günlerde baş ağrısı, halsizlik, mide bulantısı ve konsantrasyon bozukluğu yaşayabiliyor. Bu tabloya “keto gribi” adı veriliyor ve genellikle birkaç gün içinde hafifliyor.

Uzun vadede ise daha ciddi riskler söz konusu. Karbonhidratın büyük ölçüde kısıtlanması, lif, vitamin ve mineral alımını azaltıyor. Bu da bağırsak sağlığını bozabiliyor, kabızlığa yol açabiliyor ve bağışıklık sistemini zayıflatabiliyor. Ayrıca aşırı doymuş yağ tüketimi kolesterol seviyelerini yükselterek kalp-damar hastalıkları riskini artırabiliyor. Böbrek hastalığı olan kişilerde sıvı ve mineral dengesizliği sorunu da yaşanabiliyor.

Kimler keto diyeti yapmamalı?

Keto diyeti, her isteyenin kolaylıkla uygulayabileceği bir yöntem değil. Özellikle kronik böbrek rahatsızlığı, pankreas veya karaciğer sorunları bulunanların bu diyetten uzak durması gerekiyor. Ayrıca hamileler, emziren anneler ve yeme bozukluğu riski taşıyan bireyler için de uygun değil. Uzmanların ortak görüşü, keto diyeti gibi kısıtlayıcı modellerin mutlaka hekim ya da diyetisyen gözetiminde yapılması gerektiği yönünde.

Keto diyeti sürdürülebilir mi?

Keto diyetiyle kilo vermek mümkün olsa da uzun süre bu beslenme şeklini sürdürmek oldukça zor. Çünkü diyet birçok yiyeceği yasakladığı için zamanla monotonlaşıyor ve sosyal hayatı da kısıtlayabiliyor. Uzmanlar, kalıcı kilo kaybı için Akdeniz diyeti gibi daha dengeli ve sürdürülebilir beslenme modellerini öneriyor. Aralıklı oruç gibi yöntemler de hem esnekliği hem de sağlıklı besin çeşitliliğine izin vermesiyle öne çıkıyor.