Fındık üretiminde en büyük sorunlardan biri olan ilkbahar geç donlarına karşı Giresun’da umut veren bir proje yürütülüyor. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğüne bağlı Fındık Araştırma Enstitüsünce yürütülen, "Fındıkta Biyotik ve Abiyotik Streslere Karşı Melezleme Yoluyla Çeşit Islahı/İlkbahar Geç Donlarına Dayanıklı Çeşit Islahı Projesi" kapsamında ilkbaharda 2 bin 200 fındık fidanı araziye aktarıldı. Melezleme yöntemiyle elde edilerek dikimi yapılan fidanların sayısı sonbaharda 4 binin üzerine çıkarılacak. 2022'de başlayan ve 2037'de tamamlanması planlanan projeyle elde edilen yeni çeşitler tescile sunulacak.

Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürü Yusuf Bilgen, ilkbahar geç donlarının verim düşüklüğünün temel nedenleri arasında olduğunu söyledi. Enstitü olarak 750 rakım ve üzeri alanlarda ekonomik olarak fındık yetiştiriciliğini önermediklerini fakat ülkede 1500 rakımlara kadar fındık üretim alanlarının mevcut olduğunu belirten Bilgen, bu yıl yaşandığı gibi her zaman don riskinin devam edeceğini vurguladı.

Bilgen, ilkbahar geç donlarından en çok etkilenin 250 rakım ve üzeri alanlardaki bahçelerde geç yapraklanan, verimli ve meyve yönüyle üstün çeşitler kullanılması gerektiğinin altını çizdi.

5 yıl boyunca takip edilecek

Bunun için de Türkiye'de melezleme yöntemiyle çeşit geliştirme çalışmalarına ilk kez Enstitü tarafından 1981'de başlanıp 1999'da bunların sonuçlandırıldığını aktaran Bilgen, "Okay 28" ve "Giresun Melezi" adı verilen 2 çeşit ile 4 çeşit adayı geliştirildiği bilgisini paylaştı.

Bilgen, ikinci çalışmanın ise 2022'de başlatıldığına işaret ederek, "Çalışmada, Tombul, Çakıldak, Allahverdi, Yomra, Palaz çeşitleri ve soğuğa dayanıklılık yönüyle Erzurum'dan elde edilen bir genotip, ebeveyn olarak kullanıldı." dedi.

İlkbahar geç donlarının hakim olduğu orta ve yüksek kolda yeni üretim alanlarına dikilecek çeşitleri geliştirmeyi amaçladıklarını anlatan Bilgen, "Verimli, geç yapraklanan, kalitesiyle üstün çeşitler elde edilecek. 4 bin bitkinin içerisinde eğer kuraklığa ya da farklı hastalık ve zararlara dayanıklı bireylerin olması durumunda bunları da takip ederek çeşit adayı olarak tescile sunacağız." diye konuştu.

Bilgen, projenin ikinci kısımda ise geç yapraklanan bitkilerin seçilip işaretleneceğini belirterek, şunları kaydetti:

"Bunlardan alınan dip kök sürgünleri farklı parsellere aktarılacak. Bu geç yapraklanan bireylerin verim ve meyve özellikleri 5 yıl takip edilecek, onun sonucunda verim ve meyve kalitesiyle üstün olan bireylerden tekrardan dip sürgünleri alınarak farklı bir parsele aktarılacak. Burada 5 yıl da verim değerlerine bakılacak. Verim ve geç yapraklanma yönüyle üstün olanlar için çeşit adayı olarak başvuru yapılacak."