Son yılların en çok konuşulan dijital kavramlarından biri olan NFT, yalnızca teknoloji meraklılarının değil, sanatçıların, koleksiyonerlerin ve yatırımcıların da gündemine girdi. “Dijital sanatın yeni çağını başlatan teknoloji” olarak nitelenen NFT, blockchain altyapısı sayesinde her türlü dijital esere benzersiz bir kimlik kazandırıyor. Bu sayede eserler kopyalansa dahi, gerçek sahiplik sadece NFT sahibine ait oluyor. Leonardo da Vinci’nin “Mona Lisa” tablosu fiziksel dünyada nasıl tekse, NFT de dijital dünyada aynı mantığı temsil ediyor. Ancak bu teknoloji yalnızca sanatla sınırlı değil; oyun, müzik, spor ve moda gibi alanlarda da hızla yaygınlaşıyor.

 

NFT nedir ve neden farklı?

NFT’nin açılımı “Non-Fungible Token”, yani “değiştirilemez jeton.” Kripto paraların aksine NFT’ler birbirinin yerine geçemez. Örneğin 1 Bitcoin başka bir Bitcoin ile aynı değerde değiştirilebilir. Ancak bir NFT benzersizdir; her biri blockchain üzerinde kayıtlı, kopyalanamaz ve taklit edilemez bir kimliğe sahiptir. Bu özellik, NFT’yi dijital dünyada sahipliği ispatlayan bir tür “dijital sertifika” haline getiriyor.

NFT nasıl üretilir?

Bir NFT üretmek için öncelikle dijital bir cüzdan gerekiyor. Bu cüzdanda Ethereum gibi işlem yapılacak kripto paraların bulunması şart. Ardından OpenSea, Rarible ya da Foundation gibi NFT pazar yerlerinde eser “minting” adı verilen süreçle blockchain’e kaydediliyor. Bu süreçte eserin adı, açıklaması, kaç adet üretileceği ve fiyatı belirleniyor. Ağ ücretinin ödenmesiyle eser NFT’ye dönüşüyor ve artık blockchain üzerinde benzersiz bir kimlikle varlık kazanıyor.

 

NFT hangi alanlarda kullanılıyor?

NFT’ler en çok dijital sanatla bilinse de, kullanım alanları giderek genişliyor.

Sanat: Dijital tablolar, illüstrasyonlar ve görseller NFT’ye dönüştürülerek satılıyor. Beeple adlı sanatçının “Everydays: The First 5000 Days” eseri 69 milyon dolara alıcı buldu.

Müzik: Sanatçılar albümlerini NFT olarak yayımlayıp doğrudan hayranlarına ulaştırıyor. Telif modeli sayesinde her yeniden satıştan gelir elde edebiliyorlar.

Oyun: Axie Infinity gibi blockchain tabanlı oyunlarda karakterler ve ekipmanlar NFT olarak alınıp satılıyor. Oyuncular, sahip oldukları dijital varlıkları yatırım aracı olarak da kullanabiliyor.

Moda ve lüks markalar: Gucci ve Nike gibi markalar, koleksiyon ürünlerinin dijital ikizlerini NFT olarak sunuyor. Nike’ın “CryptoKicks” projesi bu alandaki en bilinen örneklerden.

Spor: NBA Top Shot platformunda maç anlarının kısa videoları NFT olarak satılıyor. Futbol kulüpleri de taraftarlarına özel NFT koleksiyonlar hazırlıyor.

 

NFT pazarının büyüklüğü

NFT’ler 2021’de piyasa değeri 40 milyar doları aşarak rekor kırdı. Kripto piyasalarındaki dalgalanmalara rağmen bugün hâlâ milyarlarca dolarlık bir ekosistem oluşturuyor. Günlük işlem hacimleri 100–150 milyon dolar arasında değişiyor. En büyük pazar yerleri arasında OpenSea, Blur, Rarible, Foundation ve Magic Eden yer alıyor.

NFT’nin avantajları

NFT’lerin sunduğu en önemli avantaj, sanatçılara aracısız gelir kapısı açması. Bir eser NFT olarak satıldığında sanatçı doğrudan gelir elde ediyor, ayrıca eser her yeniden satıldığında da telif kazanıyor. Sahiplik blockchain üzerinde şeffaf ve değiştirilemez şekilde kayıtlı olduğundan, dolandırıcılık riskini azaltıyor. Koleksiyoncular içinse NFT’ler, klasik sanat eserleri ya da nadir kartlar gibi yatırım değeri taşıyor.

NFT’nin riskleri nelerdir?

NFT piyasası yüksek oynaklığa sahip. Fiyatlar çoğu zaman sosyal medya etkisiyle kısa sürede yükselip düşebiliyor. Ayrıca sahte NFT’ler, orijinal olmayan eserlerin satılması ve yasal belirsizlikler önemli riskler arasında. Çevresel etkiler de tartışma konusu; Ethereum’un eski yapısı yüksek enerji tüketimine yol açıyordu. Ancak “The Merge” güncellemesiyle bu tüketim %99 oranında düştü.

Gelecekte NFT

Uzmanlara göre NFT yalnızca sanat eserleriyle sınırlı kalmayacak. Tapu, diploma, kimlik kartı, bilet gibi günlük yaşamda kullandığımız belgelerin de NFT olarak blockchainde yer alması gündemde. Metaverse evreninde evlerin duvarlarına NFT tablolar asmak, sanal arsalar satın almak artık mümkün. Markalar, NFT’leri sadakat programlarına entegre ederek yeni iş modelleri geliştiriyor.