Çin’in Tianjin’deki Şanghay Zirvesi, Batı’nın Rusya’yı yalnızlaştırma planlarının sonuçsuz kaldığını, Asya merkezli yeni dengelerin şekillenmekte olduğuna işaret ediyor. Türkiye ise NATO kimliğini korurken Asya açılımıyla çok kutuplu düzende denge siyaseti kurmaya çalışıyor.

Çin’in Tianjin kentinde düzenlenen 25. Şanghay İşbirliği Örgütü Devlet Başkanları Zirvesi, küresel güç dengelerindeki kaymanın en görünür göstergelerinden biri oldu. Çin, Rusya ve Kuzey Kore liderlerinin yan yana oturması, Batı açısından “üç nükleer gücün ortak bir mesajı” olarak yorumlandı. Zirveye damgasını vuran ise, 10 bin askerin katıldığı ve son teknoloji silahların sergilendiği devasa askerî geçit töreniydi. Bu tören, Pekin’in Batı’ya açık bir meydan okuması olarak değerlendiriliyor.

Batı uzun süredir Rusya’yı yalnızlaştırma ve Çin’i Moskova’dan uzaklaştırma stratejisi güdüyordu. Ancak ortaya çıkan tablo tam tersi oldu. Çin ve Rusya arasındaki enerji anlaşmaları derinleşti, Sibirya’nın Gücü–2 boru hattı için düğüm çözüldü. Hindistan Başbakanı Modi’nin Putin’le verdiği samimi görüntüler, Batı’nın aralarındaki gerilimlere güvenerek kurduğu hesapların tutmadığını gösterdi. Zirvede yer alan ülkeler, Batı’nın yaptırımlarla ötekileştirdiği devletlerdi: Çin, Rusya, İran, Kuzey Kore ve daha niceleri. Bir başka ifadeyle, Batı’nın dışladığı aktörler kendi masalarını kurarak yeni bir denge arayışına yöneldi.

Yeni Dünya Düzeni Mesajı

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, konuşmasında “çok kutuplu, adil ve dengeli bir dünya düzeni” çağrısı yaptı. Bu dil, Batı’nın uzun yıllar “barış elçiliği” rolüyle kullandığı söylemin şimdi Doğu’dan yükseldiğini gösteriyor. Mesajın ardında ise yalnızca diplomasi değil, ekonomik ve askerî bir güç birikimi var. Doğu Türkistan ve Tayvan gibi meselelerde sert tutum ve zulüm sergileyen Pekin, küresel platformda barışçı bir görüntü vermeye çalışıyor.

Türkiye’nin Konumu

Zirve, Türkiye açısından da dikkatle takip edildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Çin ve Rus liderleriyle görüşmeleri, Ankara’nın Batı’ya mesaj niteliği taşıyor: “Alternatifsiz değiliz.” Çin’in Orta Koridor ile Kuşak-Yol projesini birleştirme teklifini Erdoğan’a bizzat sunması, Türkiye’nin jeoekonomik önemini bir kez daha ortaya çıkardı. Hakan Fidan’ın diplomatik temasları ve İbrahim Kalın’ın güvenlik eksenli görüşmeleri ise, Türkiye’nin sadece ekonomi değil güvenlik boyutuyla da Asya’ya açılım arayışında olduğunu gösteriyor.

Türkiye İçin Anlamı

Türkiye, NATO üyesi kimliğini korurken Şanghay İşbirliği Örgütü ile yakınlaşarak yeni dönemde çok kutuplu bir dünya içinde denge siyaseti izlemeye çalışıyor. Batı’nın Ukrayna dosyasında içine düştüğü yorgunluk, Avrupa sanayisinin sarsılması ve siyasî istikrarsızlıklar karşısında Ankara’nın Asya’ya yönelmesi kaçınılmaz bir arayış olarak öne çıkıyor. Bu süreç, Türkiye için hem enerji ve ticaret imkânları hem de Batı ile gerilimi artırma riski barındırıyor.

Tianjin’deki Şanghay Zirvesi, Asya merkezli yeni güç dengelerinin doğuşunu işaret ediyor. Türkiye ise bu tabloyu dikkatle okuyarak, Batı ile bağlarını koparmadan Asya’da da kendine güçlü bir yer edinmeye çalışıyor.