Project Rebirth adı verilen konsept, arabalarınkine benzer dev hava yastıklarını uçağın burun, gövde ve kuyruğuna entegre ediyor. Yapay zeka destekli sensörler olası bir kaza anını tespit ederek saniyeler içinde hava yastıklarını açıyor. Böylece uçağın düşüşü ölümcül bir çarpışmaya dönüşmeden “koruyucu bir koza” içine alınıyor.

Dubai’deki Birla Institute of Technology and Science'da eğitim gören Eshel Wasim ve Dharsan Srinivasan’ın geliştirdiği proje, bu yılın prestijli James Dyson Ödülü finalistlerinden biri oldu.

Mühendisler, sistemi “ilk yapay zeka destekli kaza sonrası hayatta kalma çözümü” olarak tanımlıyor.

İlham kaynağı ise 12 Haziran 2025’te Ahmedabad’dan kalktıktan 32 saniye sonra düşen Air India uçağı. Yakıt akışı kesilen uçak 260 kişinin ölümüne yol açmıştı.

Projeyi geliştiren Wasim, “O kazadan sonra annem günlerce uyuyamadı. Yolcuların ve pilotların çaresizliğini düşündükçe biz de uyuyamadık. Neden bir kurtuluş sistemi yok diye sorduk ve araştırmaya başladık” dedi.

SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?

Sistem, uçağın irtifasını, hızını, motor durumunu, yönünü, yangını ve pilot tepkisini anlık takip ediyor.

Kazanın kaçınılmaz olduğu anlaşılırsa otomatik devreye giriyor. İki saniyeden kısa sürede açılan çok katmanlı kumaştan dev hava yastıkları darbeyi emiyor.

Motorlar çalışıyorsa ters itiş sistemi, çalışmıyorsa gaz iticiler devreye girerek inişi yavaşlatıyor. Ayrıca koltuk ve duvarlardaki sıvılar çarpışma anında sertleşerek yolcuları koruyor.

Mühendisler, sistemin hem mevcut uçaklara eklenebileceğini hem de yeni modellerde entegre edilebileceğini belirtiyor. “Çoğu sistem kazayı önlemeye odaklı. Bizimki, tüm ihtimaller tükendiğinde bile hayatta kalmayı garanti etmeye çalışıyor” diyorlar.

James Dyson Ödülü’nün 20 finalist listesi 15 Ekim’de açıklanacak. 5 Kasım’da açıklanacak uluslararası birincilik ödülünü alan proje, 30 bin sterlinlik destekle kendi girişimini kurma imkanı elde edecek.

Finalistler arasında ayrıca 3D yazıcıyla üretilmiş yapay resif, taşınabilir şırınga sterilizasyon cihazı, susuz çalışan kompost tuvalet sistemi ve tarım atıklarından üretilmiş hijyenik ped gibi projeler de bulunuyor.