Kafkas İslam Ordusu'nun Bakü'yü kurtarışının 107. yıl dönümü BAKÜ
Azerbaycan'ın başkenti Bakü'nün Osmanlı
ordusuna bağlı Kafkas İslam Ordusu tarafından Ermeni ve Bolşevik
çetelerinin işgalinden kurtarılmasının üzerinden 107 yıl geçti.

Azerbaycan halkı, 107 yıl önce Anadolu'dan kardeşlerinin yardımına koşan
Mehmetçikleri ve onların cesur komutanı Nuri Paşa'yı (Killigil) bugün de
saygı ve minnetle anıyor.

28 Mayıs 1918'de bağımsızlığını ilan
eden Azerbaycan, ilk resmi anlaşmasını Osmanlı Devleti ile imzaladı.
Gürcistan'ın Batum şehrinde 4 Haziran 1918'de gerçekleşen bu anlaşma,
iki ülke arasında siyasi, hukuki, ticari ve askeri alanlarda dostane
ilişkilerin temelini oluşturuyordu.

Anlaşmanın 4. maddesi uyarınca
Azerbaycan, İngiliz birlikleri ile Ermeni ve Bolşevik çetelerin
tehdidine karşı Osmanlı'dan yardım istedi. Talep olumlu karşılandı ve
Harbiye Nazırı Enver Paşa, kardeşi Nuri Paşa'yı Azerbaycan'a destek
göndermekle görevlendirdi.

Nuri Paşa, Filistin Cephesi'nden
getirilen 106. ve 107. Piyade Alayları ile 56. Topçu Alayı'nı da yanına
alarak "Kafkas İslam Ordusu"nu kurdu ve Azerbaycan'a doğru yola çıktı.
Azerbaycan kolordusundan yapılan 1000 kişilik takviyeyle ordunun toplam
gücü 12 bine ulaştı.

Kafkas İslam Ordusu, güzergahındaki Göyçay,
Salyan, Ağsu ve Kürdemir'i düşman güçlerinden temizledikten sonra 15
Eylül 1918'de 30 saat süren yoğun çatışmaların ardından Bakü'yü düşman
işgalinden kurtardı.

Bakülüler, Osmanlı askerlerini büyük coşkuyla karşıladı ve kentte görkemli geçit töreni düzenlendi.

Ancak Osmanlı'nın Bakü'deki varlığı kısa sürdü. Birinci Dünya Savaşı'ndan
mağlup ayrılan Osmanlı Devleti, 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros
Mütarekesi gereği savaş öncesi sınırlarına çekilmek zorunda kaldı. Bunun
üzerine Kafkas İslam Ordusu 16 Kasım'da Bakü'den ayrıldı.

Ordunun Azerbaycan'da yalnızca iki ay kalmasına rağmen, ülkenin toprak
bütünlüğünün sağlanmasında ve Bakü'nün başkent olarak pekişmesinde
kritik bir rol oynadığı kaydediliyor.

Bakü'nün kurtuluşu uğrunda
verilen mücadelede Kafkas İslam Ordusu 1130 şehit verdi. Azerbaycan'ın
Bakü, Şeki, Şamahı, Göyçay, Kürdemir, Neftçala, Hacıkabul ve Guba
bölgelerinde Kafkas İslam Ordusu şehitlerinin kabirleri bulunuyor ve bu
kahramanlık hala minnetle anılıyor.