“Bagram’ı geri almaya çalışıyoruz. Taliban’a karşılıkız verdik. Üssü geri istiyoruz. Afganistan, Bagram Hava Üssü’nü inşa edenlere, yani Amerika Birleşik Devletleri’ne geri vermezse, kötü şeyler olacak” diyecek kadar tehditvari açıklamalar yapan Trump’ın yakın çevresine “Bagram’ı tutacaktık. Bagram’da küçük bir kuvvet bulunduracaktık” diyerek 5 yıl önce Afganistan’dan ABD  askerlerinin tamamen çekilmesinin pişmanlığını dile getirdiği aktarılıyor. Taliban ise Trump’ın bu tehditvari isteğini reddetti.

BİRÇOK KEZ EL DEĞİŞTİRDİ

Biri 3,6 km, diğeri 3 km. uzunluğundaki iki beton piste sahip olan üs, Afganistan’ın başşehri Kabil’in yaklaşık 50 km. dışında yer alıyor. Sovyetler Birliği’nin 1979 yılında Afganistan’ı işgal etmesinin ardından askeri üs 10 yıl boyunca Moskova yönetiminin denetiminde kaldı. 1991 yılında Sovyet destekli Muhammed Necibullah hükümeti üssün kontrolünü önce Kuzey İttifakı’na kaybettim. Daha sonra Taliban üsse hakim olmuştu. NATO’nun 2001’deki Afganistan işgalinin ardından üs bu kez ABD’nin ülkedik varılğının stratejik bir merkezi haline gelmişti. Askeri birliklerin yanı sıra, ABD güçleri ve yerel ortakları tarafından Afgan tutuklulara yönelik kötü muamele ve işkenceyle ünlenen büyük bir hapishaneye de ev sahipliği yapan üs, Agustos 2021’deki geri çekilme sırasında boşaltılmış, silah ve teçhizatın büyük kısmı imha edilmişti.

TRUMP NEDEN İSTİYOR?

Ağzını her açtığında 2021’deki ani tahliyede önemli silahları Taliban’a geri bırakmaktan şikayet eden Trump’ın derdi elbetteki harap olmuş askeri teçhizat veya komplekslerdeki terk edilmiş zincir restoranlar değil. Jeopolitik bir rakip tarafından inşa edilen bir üs üzerindeki ABD kontrolünü sergilemenin sembolik değeri ve çevresine yönelik askeri güç gösterisi var. Afganistan’ın engebeli ve dağlık arazisi, büyük askeri uçakların ve silah taşıyıcılarının inişine uygun çok az yer olması nedeniyle hava sahasını kontrol etmeyi zorlaştırıyor. Ülkenin en büyük hava üssü olan Bagram, nadir bir rahatlama fırsatı sunuyor.

ASIL MESELE ÇİN’İN ETKİSİNİ ARTIRMASI

ABD artık Afganistan’dan ayrılmış olsa da, bölgedeki Çin nüfuzunun artmasıyla Bagram’ın değeri daha da arttı, diyen Azamy, “Öncelikler değiştikçe ve ABD Çin’i bir numaralı tehdit olarak görmeye başladıkça, bu üs, özellikle Çin’e yakınlığı ve taşıdığı önem nedeniyle bir kez daha önemli hale geldi,” dedi. Bagram, Çin sınırına yaklaşık 800 km ve Sincan’daki en yakın Çin füze fabrikasına yaklaşık 2.400 km uzaklıkta. Trump ayrıca, Bagram’ın kontrolünü geri almak istemesinin temel nedeninin Çin olduğunu belirterek, bu ay Londra’da üssün “[Çin’in] nükleer silahlarını ürettiği yerden bir saat uzaklıkta” olduğunu söyledi. Şubat ayında Trump, üssün “Çin’in nükleer füzelerini ürettiği yerden tam bir saat uzaklıkta” olduğunu iddia etmişti. Çinli yetkililer ise bu iddiaya karşı çıktı. Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Lin Jian, Trump’ın İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile yaptığı açıklamanın ardından, “Afganistan’ın geleceği kendi halkı tarafından belirlenmeli. Bölgede gerginlik yaratmak ve çatışma yaratmak hoş karşılanmayacaktır,” cevabını verdi.

TALİBAN İZİN VERMEZ

Afganlı strateji uzmanları, her ne kadar Trump tehdit etse de Taliban yönetiminin Bagram Hava Üssü de dahil olmak üzere Afganistan’da hiçbir yabancı ayak izini kabul etmeyeceğini vurguluyorlar.  Nitekim Taliban sözcüsü Hamdullah Fitrat, “Doha Anlaşması kapsamında ABD’nin ‘Afganistan’ın toprak bütünlüğüne veya siyasi bağımsızlığına karşı güç kullanmayacağına veya güç kullanma tehdidinde bulunmayacağına’ ve içişlerine karışmayacağına söz verdiği unutulmamalıdır” sözleriyle Trump’ın boşuna hayal görmemesini istedi.